๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Kuranda İnsan Psikolojisi => Konuyu başlatan: müzzemmil üzerinde 19 Eylül 2011, 22:31:56



Konu Başlığı: Nefs Beden İlişkisi
Gönderen: müzzemmil üzerinde 19 Eylül 2011, 22:31:56
Nefs-Beden İlişkisi

Bir tane olan bu Nefs'in bedenle ilgisi acaba nasıldır? Nefs, insanın bedeninden mi ibarettir? Yoksa ondan daha başka birşey midir? Nefs, bedenin ölmesiyle ortadan kalkar mı? Nefs-beden ilişkisine ait bu ve benzeri soruların cevabı, bilginler arasında öteden beri tartışılagelmiştir.
İnsanın yalnızca bu bedenden ibaret olduğunu, bunun ötesinde bir­şey olmadığını ileri sürerek [256] ruh ile eş anlamlı kabul edilen Nefs'in varlığını inkâr edenler bir tarafa bırakılacak olursa, Ehl-i Sünnet âlim­lerinin büyük çoğunluğuna göre insan, beden ve ruhtan oluşan bir var­lıktır.
Gerçi Kelâmcılar insan nefsinin cismanîliğini kabul etmişlerdir ama onların Nefs'ten kasıtları beden değildir. Onlar, bedenden ayrı bir ru­hun varlığını da kabul ederler. Zira onlar ruha cisim derken, "cisim" sözüyle sadece, ruhun belirsiz bir varlık olmadığını, şekil ve boyutları olan bir varlık olduğunu kastetmişlerdir. Yoksa "cisim" sözüyle, yoğun maddeler gibi ağırlığı olan ve yer tutan maddî bir varlığı kastetmemişlerdir. Onların söylediği cisimden maksat, felsefî anlamdaki cisimdir ki; Felsefeciler'e göre ağırlığı olsun veya olmasın, gözle görülsün veya gö­rülmesin, üç boyutlu olan herşey cisimdir. Nitekim İbn Hazm, (V 456 H./1063 M.) "Nefs" ve "Ruh" u eş anlamlı iki kelime olarak kabul eder ve ruhu, derinliği ve genişliği olan, yer tutan, bedeni yöneten şuurlu bir cisimdir, diye tanımlar. [257]
Râzî'nin bildirdiğine göre Nefs şu beden değildir ve bedenin parça­larından birşey de değildir. Bedenden ve onun parçalarından başka bir­şeydir. [258] Bedendeki idraklerin yeri, organlardan başka birşeydir. Organ­lar âlet ve edevat yerine geçer. Nefs, göz ile görür, kulakla işitir, beyinle düşünür ve kalp ile fiilde bulunur. Bu organlar Nefs'in âletleridir. Nefs'in zâtı; bedenden başka, bizzat ondan ayrı, ona etki ve yönetme (tasarruf ve tedbir) bağı ile bağlı bir cevherdir. [259]
Nefs ve Ruh hakkında hâkim İslâm inancını en güzel bir biçimde anlatan İbn Kayyim'e göre beden ruhun, yani Nefs'in kalıbıdır. Ruh, ait olduğu bedenden bir şekil alır ve onunla diğerlerinden ayrılır. Ruhun taşıdığı özellikler ve yetenekler bedene etki eder. Bundan dolayı beden ruhun iyilik veya kötülüğünden etkilendiği gibi, ruh da bedenin iyilik ve kötülüğünden etkilenir. [260]
Tasavvuf düşüncesine göre de -Nefs'in kemâlâtını ve lezzetlerini üzerinde bulundurması nedeniyle-Nefs'in bedene olan bağı, âşığın mâşuğuna olan bağı gibidir. [261] Nefs hadistir ve soyuttur. Nefs, bedenin öl­mesiyle yok olmaz, bedenden ayrılarak bekâsını sürdürür. Çünkü o, beden gibi madde değildir. Nefs'in, bedenden uzaklaşma, iyi ve kötü ol­ma gibi özellikleri vardır. [262]
Nefs'in cismânî bir varlık olan beden ile ilgisi tartışıldığına göre, onun kalple, hatta gayr-i cismânî sayılan akıl ve şeytan ile ne gibi ilgisi­nin olduğu konusunda da çok şeylerin söylenmiş olabileceği hususu doğal olarak ortaya çıkmaktadır. Nefs'in mâhiyetinin daha iyi kavrana­bilmesi açısından bu gibi konular da önem taşımaktadır. [263]


[256] SüIeyman Toprak, Ölümden Sonraki Hayat, s. 223, IV. baskı, Konya, 1991.
[257] A.e., Aynı yer.
[258] Râzî, en-Nefs ve'r-Rûh, s. 30.
[259] A.e.,s. 32-33.
[260] İbn Kayyim, er-Rûh, s. 38.
[261] Hasan Hanefi, Minel-Akîde iles-Sevra, c. I, s. 578.
[262] A.e., Aynı yer.
[263] Ahmet Ögke, Kur'an'da Nefs Kavramı, İnsan Yayınları: 56-57.


Konu Başlığı: Ynt: Nefs Beden İlişkisi
Gönderen: Vatan Var Olsun ! üzerinde 19 Eylül 2011, 22:42:24
Tasavvuf düşüncesine göre de -Nefs'in kemâlâtını ve lezzetlerini üzerinde bulundurması nedeniyle-Nefs'in bedene olan bağı, âşığın mâşuğuna olan bağı gibidir. [261] Nefs hadistir ve soyuttur. Nefs, bedenin öl­mesiyle yok olmaz, bedenden ayrılarak bekâsını sürdürür. Çünkü o, beden gibi madde değildir. Nefs'in, bedenden uzaklaşma, iyi ve kötü ol­ma gibi özellikleri vardır. [262]

Rabbim nefislerimizi kötü olmaktan, bedenlerimizin tutsağı olmaktan korusun inş. Nefis bedenden kurtulduğu oranda özgürdür ve mutludur.