> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Kuranı Kerim > Kuranda İnsan Psikolojisi > Muhkem ve Müteşabîh
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Muhkem ve Müteşabîh  (Okunma Sayısı 1084 defa)
18 Şubat 2011, 18:06:49
ღAşkullahღ
Muhabbetullah
Admin
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 25.839


Site
« : 18 Şubat 2011, 18:06:49 »



Muhkem-Müteşabîh

 Muhkem lügatte, 'fesattan ve bozulmadan uzak, eksiksiz derecede sağlam, güçlü ve şüpheden öte' de­mektir. [49]Müteşabih ise 'Şe-Bi-He'den gelir. 'Şibh', 'şe-beh' ve 'şebih’ bu fiilden türeme sözcüklerdir. Bu söz­cükler, renk, adalet ve zulüm gibi nitelik yönünden ben­zeşmeler için kullanılır. 'Şübhe' iki şey arasında, arala­rında öz veya anlam bakımından var olan benzerlik dolayısıyle seçim yapamamaktır. [50] İki şeyin aynı dü­zeyde benzeşmelerine 'teşabüh', benzeşen şeylere ise 'müteşabih' denilir, “İman edip salih amel işleyenlere, kendileri için altlarından ırmaklar akan cennetler ol­duğunu müjdele; orada meyvelerden rızıklandıkça, 'bu bize önceden de verilendir' derler ve onlara ona benze­şenler de verilir..” (Bakara: 25) ayetindeki benzeşme kemal, tamlık, koku, renk bakımından bir benzeşme­dir; yine, En'am Suresi 99'uncu ayette Allah'ın yeryü­zünde insanlar için çıkardığı rızklar anlatılırken, “üzüm bağları, zeytin ve nar, benzeşen ve benzeşmeyen” ifa­desinde de, görünüşçe veya aynı topraktan aynı suy­la yetişme bakımından ve belki renk ve şekil bakımın­dan benzeşip, tat bakımından benzeşmeyen meyveler­den bahsedilir. Yine, İsrail Oğulları'nın boğazlamaları emredilen inek konusunda, “bizim için Rabbine dua et de, onun ne olduğunu bize açıklasın; muhakkak ki inek­ler bizim yanımızda birbirlerine benzerler” (Bakara: 70) ayetinde de, ineklerin birbirlerine benzediği, dolayısıyle, boğazlanması istenilen ineğin özellikleri tam olarak açıklanmazsa seçilemeyeceği ifade olunmaktadır.

Âli İmran Suresi'nin yedinci ayetinde şöyle buyu­rulmaktadır:    .

“O'dur size Kiiab'ı indiren; onda muhkem olanlar vardır ki, Kitabın cinasıdır, diğerleriyse müteşabihtirler..”

Bu ayette sözü edilen Muhkem ayetlerden kasıt, “verilmek istenen anlama kesin olarak götüren ve her türlü ihtimal ve karıştırılmaktan uzak olan” ayetler­dir. Bu ayetler, hakkı batıldan, helâli haramdan ayırdetmek, hakk ve helâl olanı doğru olarak anlamak nok­tasında kesinlik ifade ederler. Bu ayetler ayrı olarak değil, hepsi birden, Tevhidi düzenle birlikte Kitabın Anası'dır. Her muhkem ayet, diğer muhkem ayetle kı­yaslanır. Her biri kendi zatında muhkem olmakla bir­likte, yekdiğerine göre çeşitli dereceler gösterir. Bu ba­kımdan, muhkem ayetler dörde ayrılmıştır: Bir lâfzın salt okunuşuyla istenilen anlama ulaşabiliyorsa, bu türden olan muhkemlere 'zahir'; eğer bu anlam Ke­lâm içinde kendisiyle hüküm olmuş, söz bu anlam için söylenmiş olursa, böyle muhkemlere 'nass'; kendisinde nesih ihtimali kalmamış ve haberlerle de güçlendirilmiş olan muhkemlere anlamına özgü olarak muhkem de­nilir. Bir de, yorumlanmakla, bir başka muhkeme göre değerlendirilerek muhkem olmuş bulunanlara da müfesser denilir.

Müteşabih ayetler ise, kendi lâfızlarına bakılarak kasdettiği anlam seçilemeyen ayetlerdir. Müteşabih ayetlerin birden fazla anlama ihtimali olup, bu anlam­lardan birini seçebilmek için muhkem ayetlere başvu­rulması gerekir. Muhkem karşılığında müteşabihler de 4 çeşitte ele alınmıştır: Eğer lâfızdaki anlam, kendinden değil de, başka bir nedenle gizlenmişse buna hâfî de­nir. Eğer lâfızda ince, herkesin anlayamayacağı anlam­lar) ve benzetmeler varsa, böyle müteşabihlere müşkil; lâfız aynı derecede çeşitli anlamlara açık olur ve bir yoruma ihtiyaç gösterirse, böyle müteşabihlere mücmel; ve eğer anlamı kestirmek imkânsız olursa, böyle müteşabihlere de salt müteşabih denilir. [51]

Müteşabih, alimler tarafından daha başka şekiller­de de ifade eldiliniştir: Cümlede müteşabih üç şekilde­dir: Yalnız lâfız yönünden müteşabih, yalnız anlam yö­nünden müteşabih ve hem anlam, hem lâfız yönünden .   müteşabih. Lâfız yönünden müteşabih de iki şekilde­dir. Birincisi, müfret lâfızlarla ilgili olandır ki, bu da, ya ebb ve yeziffûn gibi garabet (yabancılık) yönünden olur, ya da yed{el) ve ayn (göz) gibi lâfzda, ortaklık yö­nünden olur. İkincisi, birleşik kelâmla ilgilidir; bu da üç şekildedir: Birincisi sözün (kelâmın) kısalığı yönündendir; “eğer, yetimler hakkında adalet yapamamaktan korkarsanız, kadınlardan hoşunuza gidenleri nikahla­yın” ayetinde, kaç kadının, hangi tür kadınların ve na­sıl nikâhlanacağı belirtilmemiştir; bunları anlamak için başka ayetlere ihtiyaç vardır, veya hadislere; ikincisi, sö­zün fazlalığı yönöndendir; “hiç bir şey O'nun gibi de­ğildir”  ayeti, “deyse ke-mislihi şey'ün”  yerine,   “deyse mislehû şey'ün” şeklinde gelse (bilinen dil kurallarına göre) daha açık olurdu: üçüncüsü, sözün tertibi yönündendir;  “enzele. alâ abdihî'l-kitâbe ve lem yec-al lehû ivecen kayyimen” (kuluna kitabı “kayyim” = sağlam, eksiksiz ve hakk olarak indirdi, onda bir eğrilik varetmedi)  ayetinde,  “kayyimen” sözcüğünün esas yeri ve takdiri “ael-kitabe”den sonradır. Anlam yönünden mü­teşabih Allah'ın sıfatları ve Kıyamet Günü'nün nitelikleriyleilgili vb. ayetlerdir. Hem anlam, hem de lâfız yönünden müteşabih ise, beş çeşittir: Birincisi, genel ve özel  olanlarda  görüldüğü   gibi,   nicelik   yönündendir; ikincisi, vaciplik veya mendubluk ifade etmesi bakımın­dan nitelik yönündendir; üçüncüsü, nasih ve mensuh. gibi zaman yönündendir; dördüncüsü, mekân ve indiği durumlar yönündendir; beşincisi ise, kendileriyle eylemlerin doğru olması sağlanan şartlar yönündendir. Bütün bunların ya yoruma, ya muhkem ayetlere, ya da sün­nete ihtiyacı vardır. [52]

Muhkem ve müteşabih daha değişik şekillerde de tanımlanmıştır: Katade, “muhkem nasih, müteşabih ise mensuh olandır” demiştir. Esamm, “muhkem, tevilinde ittifak edilen, müteşabih ise ihtilâf edilendir” tanımın­da bulunmuştur. Sonra, bütün müteşabihlerin üç çe­şit olduğu üzerinde birleşilmiştir: Birinci çeşit müteşa­bih, Kıyamet'in kopma ve dabbet'ül-arz'ın çıkış zamanıyla, Deccal'ın niteliği gibi, bilinmesi mümkün olma­yan; ikincisi, garip(yabancı görünen) lâfızlar ve kapalı hükümler gibi, insanın bilebileceği müteşabihler, üçün­cüsü ise, ilimde rasih olanların bilip, başkalarının bilmemesi caiz olan müteşabihler.[53]

Şu da var ki, müteşabihlerin her türü üzerinde geniş tartışmalar olmuştur. Gerek, düşünceleri ötelere uzanan insanlar, gerekse bir takım fitne çıkarmak iste­yen insanlar müteşabih ayetler üzerinde çok durmuş­lardır. Özellikle, Allah'ın sıfatları çok kafaları meşgul etmiştir. İstiva konusunda soru soran birine İmam-ı Malik, “istiva ma'lûmdur, olmuştur; niteliği bilinmez, ondan sormak bid'attır, seni kötü bir insan olarak gö­rüyorum” demiştir. Hz. Ömer ise, Kur'an'ın müteşabihatı hakkında soru soran bir adamı, hurma dallarıyla başını kanatıncaya kadar dövmüş ve onu Medine'den kendi toprağına göndermiş, bu kişiyle hiç kimsenin gö­rüşmemesini emretmiştir. [54]Bir takım bilginler, müteşabihatın ve te'villerinin bilinip bilinmemesi konu­sunda, Ali İmran süresindeki yukarıda andığımız aye­tin devamı olan “o'nun te'vilini Allah'tan başka bilen yoktur ve ilimde rasih olanlar “biz ona inandık, hepsi Allah'ın yamndandır” der” ifadesiyle ilgili olarak, hiç bir müteşarihin te'vilinin bilinemeyeceğini ileri sürer­ken, çoğu bilginler, 've' bağlacını hem, te'vili bilmeğe, hem de 'inandık' demeğe atfetmiş ve bir takım müteşabihin te'vilinin bilinebileceğini savunmuşlardır. (Bu noktaya, Tefsir-Te'vü konusunda daha geniş değinece­ğiz.)

Kitapta, bütünüyle muhkem ayetlerin bulunması­nın yanısıra, bütünüyle müteşabih ayetler de vardır; aynı zamanda Kitap hem bütünüyle muhkem, hem de bütünüyle müteşabihtir. Bu nokta, iyi anlaşılmalıdır. Hud Suresinde, “bu ayetleri muhkem kılınmış bir kitap­tır.” (Ayet: 1) buyurulurken, Zümer Süresi'nde, “Allah sözün en güzelini müteşabih bir kitap olarak indirdi” (Ayet: 23) buyurulmaktadır. Birinci ayette ifade edi­len muhkem kılmak, haberlerde gerçeği yalandan, emir­lerde doğruluğu sapıklıktan, hakkı batıldan ayırdetmek suretiyle muhkem ve metin kılmaktır. Bu bağlamda ve bütün müteşabihlerin muhkemlere döndürülmesi yönün­den Kur'an bütünüyle muhkemdir. İkinci ayette ifade edilen müteşabih olma ise, ayetlerin birbirlerini tasdik etmeleri, bir ayetin anlamının başka bir ayetle açıklan­ması, ayetlerin tam bir uygunluk ve benzerlik içinde birbirlerine destek olmaları ve muhkem ayetlerin mü­teşabih olanlarla da te'viline gidilebileceği yönüyle bü­tün Kur'an müteşabihtir. [55] “Allah sözün en güzelini ikili müteşabih bir kitap olarak indirdi; Rabblerinden korkanların ondan derileri ürperir..”(Zümer: 23).

“De­mek ki, bu bağlamda muhkemle müteşabih arasında zıt­lık değil, birlik vardır.” A. İmran Suresi 7. ayette ifade olunan 'muhkem'liğin Kitab'ın 'nüzul'den önce geçir­diği hallerden bir hal olduğunu, buradaki muhkem ve müteşabih'in Kur'an'ın tamamının 'muhkem' ve 'mü­teşabih' olmasından farklı bulunduğunu, müteşabih ayetlere inanmanın şart olup, ancak muhkemlere irca ile muhkemleşmeden kendileriyle amel edilemeyeceğini ferasetle belirten müfessirler de vardır.[56]



[49] Hak Dini Kur'an Dili, II:  1037.

[50] a.y.;  Müfredat,  254.

[51] Hak Dini Kur'an Dili, II: 1038-9, Müfredat, a.y.

[52] Cerrahoğlu,  a.g.e. s,  126-128.

[53] Bu konudaki farklı tanımlar için bk. El-Mizan fi Tef-sir'il-Kur'an. S. M. Hüseyin Tabatabai, c. III, s: 31-38.

[54] Cerrahoğlu, a.g.e. s. 125; Suphi es-Salih, a.g.e. s: 225.

[55] Hak Dini Kur'an Dili, II:  1037;  Ö. Rıza Doğrul, Tanrı Buyruğu, İnkılâp ve Aka 1980, s: LXXXIV.

[56] Tabatabaî,  a.g.e. III:   18-27.

Ali Ünal, Kur’an’da Temel Kavramlar, Beyan Yayınları: 54-59.


[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Muhkem ve Müteşabîh
« Posted on: 29 Mart 2024, 12:46:09 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Muhkem ve Müteşabîh rüya tabiri,Muhkem ve Müteşabîh mekke canlı, Muhkem ve Müteşabîh kabe canlı yayın, Muhkem ve Müteşabîh Üç boyutlu kuran oku Muhkem ve Müteşabîh kuran ı kerim, Muhkem ve Müteşabîh peygamber kıssaları,Muhkem ve Müteşabîh ilitam ders soruları, Muhkem ve Müteşabîhönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes