Kurana Mahluktur Demeyenlerin Kellesi İsteniyor

Kur'an'a “Mahluktur» Demeyenlerin Kellesi İsteniyor

Bu durumu öğrenin Me'mun, yeniden bir mektup daha gönderip, Bişr Bini Velid ile İbrahim Bini Mehdi için;
“Kur'an mahluktur demezlerse boyunlarını vur, kellelerini bana gönder. Eğer Kur'an mahluktur derlerse, hemen halka ilan et, herkese duyur» diye emir vermişti.
Me'munun Tarsus'tan gönderdiği mektupla bu “îdam etme» emrini alan Vâlî, Kadı, Hadisçi, Fıkıhçı olmak üzere otuz kadar âlimi, çağırarak onlara bu dehşet veren'emri okudu ve yine o eski sorularını tekrarladı. Ahmed Bini Hanbel, Muhammed Bini Nuh, Sücâde ve Kavanrîdan başkaları» “Kur'an mahluktur» dediler. Me'munun bu müthiş emrine rağmen “Kur'an mahluktur» demeyen bu dört âlim ise, hemen elleri ve ayaklarından bağlanarak zindana atıldılar. Ertesi gün, bu tazyıka dayanamıyan Sücâde, Bağdat Valisinin emrini yerine getirdi ve serbest bırakıldı. Diğer üçü ise, inançlarında direndiler.
Öbür gün olunca ayni soru bu üç âlime tekrarlandı, cevap istendi. Alkavarırînin de tahammülü kalmadığı için o da, emri kabul etti ve serbest bırakıldı.
Geriye, Ahmed Bini Hanbel ile Muhammed Bini Nuh kalmıştı. Bunlar zincirlerle bağlı olarak Tarsusta bulunan Me'muna gönderildi. Yolda Muhammed Bini Nuh vefat edince Ahmed Bini Hanbel tek başına bu işkencelere göğüs germekte devam ediyordu. Fakat o, yine de Ailâhu Taâlâya Hamdu senada kusur etmiyordu. Böylece günler geçiyor ve Büyük îmam Tarsusa doğru yol alıyorken, Me'mûnun ölüm haberi alındı. Fakat İmam yine de kurtulamadı. Çünkü Me'mûn, yerine geçen Halîfe Mu'tasıma, ayni yolu tâkib etmesi için aşağıdaki vasıyyetnameyi bırakmıştı :
“Bu, Emirul Mu'minîn Abdullah (me'mun) Bini Harunur Reşidin yanında bulunanların hepsinin şahid olduğu şeydir. O, kendisi ve yanındakilerin hepsi şöyle şehadet etmişlerdir
Allahu Taâlâ birdir, onun mülkünde ortağı yoktur, işlerini kendisinden başka yürüten de yoktur. O, Haliktır (yaratıcıdır) ondan başka her şey mahluktur (yaratılmıştır) Kur'an da, her şey gibi mahluktur. Hiç bir şey Allah'a benzemez. Ey İshakın babası (Mu'tasım) bana yakın ol, gördüklerinden ibret al, Kur'an'ın yaratılmış olması konusunda kardeşinin yolundan git.»
Böylece İmam Hanbelin, bu arada zamanın Müslümanlarının başına çöken minnetler devam etti gitti. Aslında bu felâket ve zulümlere sebeb olanların başı, mutezile ulemasından Ahmet Bini Ebu Davut idi. Çünkü o, dalkavukluğu ve sokulma hüneri sayesinde Me'munun Baş danışmanı olmuştu. Me'munun mektuplarını ve son vasiyetini o kaleme almıştı. Me'munun ölümünden sonra bu adam, Mu'tasımın başkadısı oldu.
Diğer taraftan İmam Ahmed b. Hanbel, Me'munun ölümü üzerine, yoldan Bağdata geri getirildi. Hakkında yeni bir emir çıkıncaya kadar da zindanda kaldı. Sonradan onu Halîfe Mu’tasım (Ö.H. 227) in huzuruna çıkardılar.
30 ay zincirli olarak ve fasılalarla dayak yiyerek bu müddeti geçiren İmam Hanbeli Mu'tasım, yeni bir imtihana daha almak istedi. Yanında memleketin ileri gelen uleması olduğu halde İmam Hanbele Mu'tasım şu soruları yöneltti :
Mu'tasım : -Ne dersin söyle bakalım?
İmam : -Ben Allah'tan başka ilâh olmadığına şehadet ederim. Atâ İbni Abbas, rivayet etmiştir ki, Abdi Kaystan bir hey'et, Resulullâha gelince, Peygamber onlara, Allah'a îmanı emrettikten sonra “Allah'a îman nedir bilir misiniz?» dedi. Onlar da “Allah ve Resulü bilir» dediler. Bu defa Peygamber onlara :
- İman, Allah'tan başka ilâh olmadığına, Muhammed'in Allah'ın Peygamberi olduğuna şehadet etmek, Namazı kılmak, Zekâtı vermek, Ramazanda oruç tutmaktır, dedi ve ganimetin beşte birini verirseniz, diye ilave etti. Yâ Emirelmu'minîn, Allah'ın kitabından, Peygamberin Sünnetinden birşey ortaya atın ki söyliyeyim.
Orada bulunanlardan biri ortaya atıldı ve İmama,
- Allâhu Taâlâ Kur'an'da “Ma ye'tihim min zikrin min Rabbihim muhdasin» buyurdu. [638] Muhdes (sonradan olan) olan mahluk değil midir?
İmamı Hanbel,
- Allahu Taâlâ “Vel Kur'an-ı zizzikri» buyuruyor. Buradaki Zizzikri kelimesinde, lamı ta'rif, var onun için Buradaki “Zizzikri» Kur'an'dır. Ama senin okuduğun Ayette geçen “zikrin» kelimesinde lâmi tarif yok.
Bu defa da başkası atıldı ve
- Allah her şeyin haliki değil midir? dedi. İmamı Hanbel,
- Allah “Tüdemmiru külle şeyin bi emri Rabbiha» buyurmuştur.[639] Ancak Allah'ın muradettiği tedmir (öldürmek) öldürmek değil mi? dedi.
Üçüncü bir zat,
- İmran b. Hüseynin “Allah zikri halketti» Hadîsine ne dersin?
İmamı Hanbel,
- Bu yanlıştır. O Hadîs “Allah zikri yazdı» olarak rivayet edilmiştir.
Dördüncü bir zat,
- İbni Mesut Hadîsinde “Allah Taâlâ, Cennet, Cehennem, Gök, yerden hiç bir şeyi Ayetel kürsîden daha büyük yaratmamıştır» dedi. Buna ne dersin?
İmamı Hanbel,
— O hadîste yaratılmak, Cennete, Cehenneme, Göğe ve yere aittir. Kur'an'a değil.
Beşinci zat,
- Allah'ın Kelâmı mahluk değildir, sözü teşbihe götürür, müşebbiheden yapar (Kur'an-i Allah'a benzetir.)
İmamı Ahmed,
- Allah birdir, herkes ona muhtaç, o kimseye muhtaç değildir, benzeri ve dengi yoktur. O, kendi zatını tâ'rif buyurduğu gibidir.
Mu'tasım,
- Sen nelerden bahsediyorsun?.
İmamı Hanbel,
- Yâ Emirel Mu'mînîn, Allah'ın kitabından ve Peygamberini sünnetinden bir şey sorun bana.
Orada bulunanlardan bâzıları mantık oyunlarına baş vurunca İmam,
- Anlamıyorum, ne oluyor, nedir bu? Ne Allah'ın Kitabında, ne Peygamberin Hadîsinde var bunlar. Hiç biri yok onlarda.
Bunun üzerine İmamı Hanbeli tekrar hapse attılar.
İmam Ahmedin kendilerine uyup katılmıyacağmı anladıklarından, Dayağa baş vurdular ve Mû'tasımın emriyle bu koca İmamı, ara ara kırbaçlamağa başladılar. Mes'udînin dediğine göre, 38 kırbaç vurulunca vücudu kanlar içinde kaldı. Yaralarından kanlar akarken onu bu haliyle yine zindana attılar, sonra da yaraların bakmak için doktor gönderdiler[640]

İmam Ahmet B. Hanbelin Anlattıkları

Mevzu'atıl ulûm, bu konuda İmamı Ahmedin ağzından şunları anlatır :
“219 senesi Ramazanında Vâlî İshak, beni evinde hapsetti. Sonra hapishaneye naklettiler. 30 ay orada kaldım. İshak bana dedi ki “sen onun sözüne gelmezsen, sana dayak attıra attıra seni öyle bir yerde öldürtürüm ki, orada aydan ve güneşten eser görmezsin» Ben sükût ettim. Beni bir ay kapattılar. Ayağımdaki bağların ağırlığından yüzünkoyu düşer gibi olurdum. Beni bir karanlık odaya soktular, kilitlendiler. Kandil yoktu. Sabah olunca beni yine alıp halk ile dolu bir odaya götürdüler, oradan da başka yere geçirdiler. Orada ellerinde kılıçlar ve kırbaçlar tutan nice kimseler vardı. Başkaları da geldi, benimle konuşup münazara yaptılar. Ben de cevap verirdim. Öyle bir sıra geldi ki benim sesim, onlarınkinden yüksek oldu. Mu'tasım emretti, beni yüzüm üstü sürüyerek çıkardılar, elbisemi soydular. Mu'tasım seb'at ettiğimi görünce biraz yumuşadı. Fakat Ebi Davut teşvik ediyor ve Mu'tasmıa “Me'munun mezhebini bıraktı onun sözünü kabul etmedi derler» diyordu.
Böylece kırbaççı iki kırbaç vurup giderdi. Diğer biri gelip o da, vururdu. Onlar vurdukça ben “kuvvetli vur ki ellerin kırılsın» diyerek sebat ederdim. 19 kamçı vurulunca Mu'tasım kalkıp,
- Ya,Ahmet niçin kendini helak edersin", Vallahi ben sana acıyorum hemen kabul eyle, dedi.
Etraftan çeşitli sesler yükseldi. Bâ'zıları,
- Bunca çokluğa sen mi galip geleceksin? diyor, diğerleri ise,
- Arkadaşlarından hangisi senin gibi yaptı? Kur'an mahluktur deyip kurtuldular, bir sen kaldın, diyorlardı. Yine bu arada bir ses,
- Yâ Emirel Mu'minîn, bunu öldür, kanı benim boynuma olsun, dedi. Mu'tasım tekrar tekrar yanıma geliyor ve her gelişinde ona,
- Bana Allah'ın kitabından, Peygamberin Sünnetinden delil getirin, beni ilzam edin, diyorum.»
İmam Ahmedin oğlu Salih da şunları söylemiştir.
“- Babam derdi ki : O esnada aklım başımdan gidip bayıldım. Neden sonra ayıldım, baktım bağlarımı çözmüşler, kelepçeleri almışlar, bana biraz kavut getirip “bunu iç te kus» dediler. Ben ise “oruçlu olduğumdan iftar etmem» dedim. Sonra beni Vâlî İshakın evine götürdüler. Öğle olmuştu. Namazı kıldım. İbni Semma'a dedi ki “sen namazı kıldın amma elbisenden kanlar okıyordu» Ben dedim ki, Hz. Ömer, yarasından kanlar akarken kılardı. Sonra beni saldılar.»
Mu'tasım İmam Ahmed'i serbest bıraktı, ona yedi yıl kimse dokunmadı. 227 yılında ölen Mu'tasımın yerine Vasık geçti. O da İmamı Hanbele dokunmadıysa da, Kur'an'ın mahluk olduğu yolunda yine de devam etti. Hatta öyle ki, Kur'an mahluktur demediği için, Ahmed B. Nasırı yakalayıp kellesini biz zat kesen Vasık, bu kelleyi Bağdat sokaklarında teşhir ettirecek dereceye kadar ifrata bile gitmiştir. Bu zulüm yetmemiş gibi teşhir ettirdiği bu kellenin üzerine bir de şu levhayı astırmıştı :
“Bu, Muhammed b. Nasırın kellesidir. Emimi Mu'minîn Vasık onu “Kur'an mahluktur demeğe çağırdığı halde inat gösterip bunu demedi, Vasık da onu Cehenneme gönderdi.» insanları ona davet ediyorsun. Onlar bunu ya biliyorlardı veya bilmiyorlardı diyebilirsin. Eğer onlar biliyorlardı, ama söylemediler dersen, sana da bana da susmak düşer. Yok eğer “onlar bilmiyorlardı, ben biliyorum» dersen, (Ahmet b. Ebi Duada hitaben) ben de sana “Ey hayvan oğlu hayvan, Peygamber ve Hulefâi Raşidinin bilmediğini sen mi biliyorsun? derim» demiştir. Bu sözü işitince Elvasık, bu âlimi affetmiş bu işten de vaz geçmiştir.
Daha sonra Halîfe olan Mütevekkil,.H. 234 yılında Kur'an mes'elesinin kurcalanmasını yasakladı ve böylece Müslümanlar huzura kavuştu. [641]

[638] Rablarından kendilerine gel...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın