Kur’ân’ın ilkelerinden biri de kolaydan zora ilkesidir. Said Ramazan, Kur'ân'dan bahisle "Sonra bu şümullü Kur'ânî marifetin şaşılacak taraflarından biri de sahibini yorucu ilmî çalışmalara muhtaç bırakmamasıdır" diyor ve ekliyor:

"Tek bir şeye muhtaç bırakır; o da nereden başlayacağını ve nereden yürüye­ceğini çok iyi bilmesidir." [1880]

Kur'ân ilke olarak kolaydan ve kolaylıktan yana­dır. Onun bu ilkesi öğretme etkinliklerinde geçerli ol­duğu gibi davranış ve uygulama planında da geçerlidir. Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:

"Ey Muhammed, biz Kur'ânî Allah'a karşı gelmekten sakınanları müjdele­men ve inatçı milleti uyarman için senin dilinde indi­rerek kolaylaştırdık." [1881]

"Andolsun ki Kur'ân 'ı, öğüt olsun diye kölaylaştırdık; öğüt alan yokmudur?" [1882]

"Ey Muhammed şüphesiz Rabbin, senin ve beraberin­de bulunanlardan bir topluluğun gecenin üçle ikisinden biraz az, yarısı ve ilete biri kadar vakit içinde kalktığını bilir. Gece ve gündüzü' Allah ölçer; sizin bu ölçüleri takdir edemeyeceğinizi bildiğinden tevbenizi kabul etmiştir. Artık, Kur'ân'dan kolayınıza geleni okuyun..." [1883] Ramazan ve oruçla ilgili bir âyet-i kerimede ise şöyle- buyurulmaktadır: 

"...Sizden bu ayı idrâk eden onda oruç tutsun; hasta veya yolculukla olan tutamadığı günlerin sayısınca diğer günlerde tut­sun, Allah size kolaylık ister zorluk istemez..." [1884]

Kur’ân’ın inzali sürecinde de genelde bu ilkenin Hâkim olduğu görülmektedir. Mekkî ve Medenî sûreler arasında bir karşılaştırma yapan M. Kutup, Mekkî sûrelerin genellikle âyetlerinin kısa, hızlı, hareket ve çırpmış halinde olmasına rağmen, Medenî âyetlerin ço­ğunlukla uzun, yavaş olduğunu, vicdanları tahrik et­mekten çok tefekkür ve teemmüle teşvik ettiğini belirt­mektedir. [1885] Kutup şöyle devam ediyor:

"Daha sonra sözünü edeceğimiz gibi ayrıntılarıyle birlikte akîde ko­nusu Mekkî sûrelerin bellibaşlı konusunu teşkil etti­ğinden konuya uygun olan ifade; hareketli, hızlı, çar­pıntılı, vicdanlara seslenici ve akideyi yerleştirici şekil­dedir. Ama Medenî sûrelerde bellibaşlı konuyu teşrîl düzenlemeler teşkil ettiğinden; İslâm toplumunun yapısı, İslâm devletinin yerleştirilmesi, temellerinin atıl­ması ve düşmanlarının oynadıkları oyunlara karşı güçlendirilmesi hedef olduğundan buna uygun düşen üslûp da, yavaş hareket ve tefekküre yer veren, akla hitap etme şeklinde olmaktadır." [1886] Mekkî olan âyetler daha çok duygu yoğun olduğu halde Medenî âyetler bü­yük bir zihnî efor gerektirmektedir.

Getirilen tekliflerde de kolaydan zora bir çizginin izlendiği görülmektedir. Beş vakit namazın iki vakitle başlaması, kumar ve içkinin birden değil de tedrîcen yasaklanması kolaylık olarak düşünebileceğimiz şey­lerdir.

Hülâsa olarak şunu söyleyebiliriz ki Kur'ân, insan zihnini yormayan, onu karmaşık yollara sokmayan ta­bii bir anlayış yolunu tercih etmiştir. Basit kıyaslara dayanan akıl yürütmelere, kolaylıkla kavranabilen karşılaştırmalara ağırlık vermiş [1887] insanı kaldırama­yacağı yükün altına sokmamıştır.

Gösterdiği bütün kolaylıklara rağmen Kur'ân, herşeyin kolayına kaçan, kolaycılığı kendine meslek haline getirmiş bir kitap değildir. Gereğinde insan bey­nine onu bir mikser gibi sıkacak görevler de verir. Bir­çok âyetinde kolaylıkla zorluğu bir arada zikreder.

"Elbette güçlükle beraber şüphesiz bir kolaylık vardır. Gerçekten, güçlükle beraber bir kolaylık vardır." [1888] "Varlıklı olan kimse, nafakayı varlığına göre versin; rızkı ancak kendisine yetecek kadar verilmiş olan kim­se Allah'ın kendisine verdiğinden versin. Allah, kimseye verdiği rızkı aşan bir yük yüklemez. Allah, güç­lükten sonra kolaylık verir." [1889]


[1880] Said Ramazan el-Bûtî, Kur'ân'da İnsan ve Medeniyet, s. 155.

[1881] Meryem: 19/97.

[1882] Kamer: 54/17.

[1883] Müzzemmil: 73/20.

[1884] Bakara: 2/185

[1885] Muhammed Kutup, Kur'ân Araştırmaları, c. I. s. 8.

[1886] M. Kutup, a.g.e., c. I. s. 9.

[1887] Yusuf Şevki Yavuz, a.g.e., s. 103.

[1888] İnşirah: 94/5, 6.

[1889] Talâk: 65/7.

Zorlukta kolaylıkta biizler için verilmiştir.. Dınımız kolaylık dınıdır.. Efendimizde kolaylastırın zorlaştırmayın buyurmustur.. Allah razı olsun

Kolaydan zora ornek olarak paylasımda verılen ornekler çok acıklayıcı.. Namazın ıkı rekattan beş rekata çıkarılması gıbı, içki ve kumarı asamalı asamalı yasaklanması gibi.. Rabbimiz hıç bır zaman kullarını zorlamamıstır.. Ona sonsuz sukurler olsun

Rabbimizin lütfu öylesine çokki hiçbir kuluna kaldıramıcağı zor yükler yüklemiyor. Oyüzden herzaman Rabbimizin sevdiği kullardan olmaya gayret edenlerden olalım inşaAllah 
      Paylaşım için Allah razı olsun...