“Kalb” kelimesi luğat itibariyle iki manaya kullanılmıştır. Birincisi, doktorların meşgul olduk­ları, insanın sol memesinin altındaki cismânî kalbtir. İkincisi, bütün şuur, vicdan, his, idrâk ve aklı­mızın menbaı olan rabbani bir latife olarak bilinen kalbtir. Bu kalb, manevî alemimizin merkezi duru­mundaki nefs-i natıkadır.[841] İşte insanın haki­kati bu ruhanî kalbtir. İnsanda, anlayan, âlim ve arif olan bu cevherdir. Kendisine hitab edilen, îkâb ve itâb edilen, mesul tutulan da bu kalbtir.[842] Belli bir yeri olmayan bu ruhanî kalbin bütün be­den ile ve cismânî kalble bir alakası vardır. Her ikisinin de aynı isimle anılması bu alakanın varlı­ğına kuvvetli bir delildir. Fakat ulemâ ve hukemâ bu alakanın ne şekilde olduğu hususunda kesin birşey söyleyememişlerdir. Onu ruh ile aynı kabul edenler de çok olmuştur.[843] Gazali, alimlerin şaşırdıkları bu mevzuda, İhya'sının bir mükaşefe kitabı olmaması ve Resulullah'ın, hakkında konuş­madığı “ruh”un esrarını da açıklamayı gerektirdi­ği mülahazasıyla, açıklama yapmayı mahzurlu gö­rür.[844]

Kalb, Kur'an'da birinci manasıyla kullanıl­maz.[845] Kur'an “kalb” ile insanın idrâk unsurlarının hepsini kasdeder. Akıl denilen idrâk gücü ile ilgili, gizli ilhamlarla alakalı bütün unsurları “kalb” ve “fuad” kelimeleriyle ifade eder.[846] Buna bir de “lübb” kelimesini ilave etmek gere­kir.[847]

Kalbin islâm nazarında mevkii çok mühimdir. Tabiî ki bu ehemmiyet Kur'an'dan kaynaklanmak­tadır. Yukarda da geçtiği gibi, hitab, itâb, ikâb ve mesuliyyet hep kalbe yüklenmektedir. İnsanın mesuliyyetini intâc eden kesb kalbe aittir. Nitekim Allah:

“Allah sizi yeminlerinizdeki 'lağv' den do­layı sorumlu tutmaz, fakat kalblerinizin kesbettiklerinden dolayı muaheze eder.” [848] buyurmaktadır. Yani kalblerin kasden, azmen, bi­lerek yaptığı yeminlerden dolayı hesab var­dır.[849] Yine   bundan dolayı, insanın   günahı “kalbinin günahı” olarak bildirilmiş ve:

“Her kim ki şahidliği gizlerse, hakikat şudur ki onun kalbi bir günahkârdır.” [850] buyurulmuştur. Çünkü şahadeti gizleme kalbte vaki olmaktadır. Binaenaleyh bu günahın ona isnadı daha beliğ ol­maktadır. Biz de bundan dolayı, gördüğümüz, ye­rine gözümüzün gördüğü, diyerek aynı tarzı kul­lanırız.[851] Kelam ehlinden çoğu: “Fail olan, arif olan, memur ve menhî olan kalb olduğu için Allah, günahı kalbe izafe etmiştir.” derler.[852] Kalb, uzuvların reisi olması hasebiyle, onun salahıyla bütün cesed salaha erip, onun fesadıyla bü­tün cesed fesada uğradığından kalbin fiilleri daha mühimdir. İman, küfür ve hasenat, seyyiât onun fiilleridir.[853] Bunlardan dolayı Kalb insanın özüdür ve günahın gerçek mahalli odur.[854] Aynı hakıykatten dolayı Resulullah (as):

“Kör olan, gözü görmeyen kimse değildir, basireti kapalı olan kimsedir.” buyurmuştur[855], Nitekim ayette de: “Hakıykat şudur ki: gözler kör olmaz, sinelerin içindeki kalbler kör olur.” [856] buyurulmuş­tur.


[841] Gazâlî, 3/4; RM, 1/134; İbrahim Hakkı, Marifetname 286.

[842] Râzî, 24/166 -167; Râzî, en - Nefs ve'r - Ruh, 51 - 52; Ga­zali, 3/4; Elmalıh, 1/120.

[843] Gazali, 3/5; İbrahim Hakkı, 286

[844] Gazâlî, 3/4. 398

[845] R. Isfahanı, 620

[846] Şevkâni, 5/81; R. Rıza, 1/153; Tabatabâî, 2/223-224; S. Kutub, 14/85; İbrahim Hakkı, 283

[847] İzutsu, 13.

[848] Bakara: 2/225.

[849] Taberi, 2/249.

[850] Bakara: 2/284.

[851] RM., 3/63.

[852] Râzî, 7/123.

[853] Zamahşerî, 1/406.

[854] R. Rıza, 3/132.

[855] Muttaki Hindi, 1/217.

[856] Hacc: 22/46.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Ve aleykumusselam Rabbim bizlerin kalbini her türlü fitne fesattan muhafaza etsin, bizleri kalbini temiz tutanlardan eylesin insaAllah..
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Aleyküm Selâm Ve Rahmetüllahi Ve Berakâtühu 🌸
Bu hayatta en önemli şey kalbimizi temiz tutmaktır. Eğer kalbimizi temiz tutar isek hak yolundan hiiç ayrılmayız. Oyüzden bu konuda çok hassas olmalıyız. Mevlam kalplerimizi kendi aşkıyla doldursun inşaAllah. Aminn ecmain 🌹

🌹 LÂ İLÂHE İLLALLAH MUHAMMED'EN RESÛLULLAH 🌹
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın