İnfak ve Rıza

İnfak ve Rıza

İnfak ıstılahı ve türevleri Kur'an’ı Kerim'de toplam olarak 73 defa tekrarlanmıştır. Şöyle ki; yünfikûne lafzı şu ayette olduğu gibi 20 yerde gelmiştir:
"Kendilerine verdiğimiz rızıktan (hayır için) harcarlar (yünfikûn)." [716]
Enfekû lafzı Allah’u tealanın şu sözünde olduğu gibi 11 defa tekrarlanmıştır:
"Ve onlar ki harcadıkları (enfekû) zaman, ne israf ederler, ne de cimrilik ederler." [717]
Enfikû lafzı şu ayet’i kerimede olduğu gibi 9 defa zikredilmiştir:
"Ey inananlar, siz verdiğimiz rızıktan harcayın (enfikû).'' [718]
Tünfikû lafzı ise şu ayette olduğu gibi 9 yerde kullanılmıştır:
"Sevdiğiniz şeylerden (Allah için) harcamadıkça (tünfikû) asla iyiliğe eremezsiniz." [719]
Yünfik lafzı Allah’u tealanın şu sözünde olduğu gibi 7 yerde gelmiştir:
"Rızkı kısılmış bulunan da Allah'ın kendisine verdiğinden (yünfik) versin." [720]
Enfektüm lafzı şu ayet’i kerimede olduğu gibi 4 yerde zikredilmiştir:
"Siz Allah için ne verirsiniz (enfektüm), Allah onun yerine başkasını verir." [721]
Enfeke lafzı şu ayette olduğu gibi 2 yerde geçmektedir:
"Elbette içinizden fetihden önce harcayan (enfeke) ve savaşan bir olmaz." [722]
Yünfikûne lafzı ise şu ayet'i kerimede olduğu gibi 2 yerde kullanılmıştır:
"Yalnız Allah'ın rızasını kazanmak maksadıyle verirseniz (yün-fikune), verdiğiniz her hayır, size tastamam verilir ve hiç hakkınız yenmez." [723]
Ayrıca yünfikûneha lafzı Allah tebarek ve tealanın şu sözünde olduğu gibi 2 yerde gelmiştir:
"İnkâr edenler, Allah yolunda (insanları) menetmek için mallarını harcarlar ve harcayacaklar da (yünfikûneha)." [724]
Nefeketen lafzı ise şu ayette olduğu gibi 2 yerde zikredilmiştir:
"Küçük, büyük bir masraf yapmaları (nefeketen), bir vadiyi geçmeleri, mutlaka onların lehine yazılır..." [725]
Bu kelimenin türevleri de her biri şu ayetlerde birer defa geçmektedir;
"Sen yeryüzünde bulunan herşeyi verseydin (enlekte), yine onların kalblerinin arasını uzlaştıramazdın." [726]"İnanan kullarıma söyle: Namazı kılsınlar, ne alışverişin, ne de dostluğun olmadığı bir gün gelmeden önce, kendilerine verdiğimiz rızıktan (Allah yolunca) gizli ve açık sarfetsinler (yünfikû)." [727]"Sadakalarının (nefekâtühüm) kabul edilmesine engel olan sadece şudur: Onlar Allah'ın Rasulünü inkâr ettiler." [728]"De ki: 'Eğer Rabb'imin rahmet hazinelerine siz sahib olsaydınız, sarfetmekle (tükenir) (el-infak) korkusuyla (onu) tutar (kimseye bir şey vermez)diniz" [729]"Sabredenleri, doğru olanları, huzurunda gönülden boyun büküp divan duranları, Allah için harcayanları (el-münfikîne) ve seherlerde istiğfar edenleri (Allah görmektedir)." [730]
Aynı sayıda yani 73 defa da rıza ve türevleri tekrarlanmıştır. Mesela rezû lafzı şu ayette olduğu gibi 9 defa zikredilmiştir:
"Eğer o sadakalardan kendilerine (bir pay) verilirse hoşlanırlar (rezû) onlardan kendilerine pay verilmezse hemen kızarlar" [731]
Rıdvan lafzı şu ayet’i kerimede olduğu gibi 8 yerde geçmektedir:
"Rableri onlara, kendisinden bir rahmet, rızâ, (rıdvan) ve içinde sürekli kalacakları nimeti bol cennetleri müjdeler." [732]
Raziye lafzı Allah’u tealanın şu sözünde olduğu gibi 6 yerde zikredilmiştir:
"O gün Rahman'ın izin verip sözünden hoşlandığı (raziye) kimseden başkasının şefaati fayda vermez." [733]Yerdâ lafzı şu ayette olduğu gibi 5 yerde tekrarlanmıştır: "Yakında kendisi de razı (yerdâ) olacaktır." [734]
Merdât lafzı şu ayet’i kerimede olduğu gibi 4 yerde geçmektedir:
"İnsanlardan öylesi de var ki, canını, Allah'ın rızasını (merdât) kazanmaya satar'' [735]
Râdiyeh lafzı ise Allah’u tealanın şu sözünde olduğu gibi 4 yerde gelmiştir:
"Yüzler de var ki o gün içinde mutlu, (dünyada) çalışmasından memnun (râdiyeh)."'[736]
Ayrıca terda lafzı Allah tebarek ve tealanın şu sözünde oluğu gibi 4 defa zikredilmiştir:
"Rabb"in sana verecek ve sen razı (terdâ) olacaksın." [737]
Ertedâ lafzı şu ayette olduğu gibi 3 defa gelmiştir:
"Onları da yeryüzünde hükümran kılacak ve kendileri için seçip beğendiği (ertedâ) dinlerini kendilerine sağlamlaştıracaktır." [738]
Rıdvânâ lafzı şu ayette olduğu gibi 3 defa kullanılmıştır:
"Onların, rükû ve secde ederek Allah'ın lütuf ve rızasını (rıvânâ) aradıklarını görürsün." [739]
Terdâhu lafzı Allah’u tealanın şu sözünde olduğu gibi 2 yerde gelmiştir:
"Ya Rabb'i, dedi, beni bana ve anama babama verdiğin nimete şükretmeğe, razı olacağın (terdâhu) yararlı işler yapmağa sevk eyle." [740]
Terdav lafzı şu ayet’i kerimede olduğu gibi 2 defa zikredilmiştir:
"Size yemin ediyorlar ki kendilerinden razı olasınız (terdav)." [741]
Ayrıca Terâdin lafzı şu ayette olduğu gibi 2 defa tekrarlanmıştır:
"Kendi rızanızla (terâdin) yaptığınız ticaret olursa başka." [742]Rıdvânehu lafzı Allah tebarek ve tealamn şu sözünde olduğu gibi 2 yerde gelmiştir:
"Onunla Allah, rızasının (rıdvânehu) peşinde gidenleri esenlik yollarına iletiyor" [743]
Raditüm lafzı ise şu ayette olduğu gibi 2 yerde kullanılmıştır:
"Ahirettense dünya hayatına mı razı (raditüm) oldunuz." [744]
Bu kelimenin başka türevlerinin her biri de şu ayetlerde olduğu gibi birer defa geçmektedir:
"Size nimetimi tamamladım ve size din olarak İslâm'ı beğendim (radîtü). [745]"Biz senin yüzünün göğe doğru çevrilip durduğunu görüyoruz. Elbette seni hoşlanacağın (terdâhâ) bir kıbleye döndüreceğiz." [746]"Eğer İki erkek yoksa razı (terdavne) olduğunuz şahitlerden bir erkek iki kadın." [747]
"Hoşlandığınız (terdavnehâ) meskenler, size Allah'tan, Resulünden ve O'nun yolunda cihad etmekten daha sevgili ise o halde Allah emrini getirinceye kadar gözetleyin." [748]"Ve eğer şükrederseniz sizin için ondan razı olur (yerdehû)" [749]"Onları memnun olacakları (yerdevnehû) bir yere sokacaktır" [750]"Ahirete inanmayanların kalbleri ona kansın, ondan hoşlansınlar (liyerdevhu) ve işledikleri suçtan istemeğe devam etsinler diye." [751]"Onların gözlerinin aydınlanıp tasalanmalarına ve hepsinin, senin verdiklerine razı olmalarına (yerdayne) en elverişli olan budur." [752]
"Gönlünüzü hoş etmek (liyurzûküm) için size (gelip) Allah'a yemin ederler." [753]"Ağızlarıyla sizi razı ederler (yürdûneküm), fakat kalbleri (sizi) istemez." [754]"Halbuki inanmış olsalardı, Allah'ı ve Rasulünü hoşnud etmeleri (yürdûhu) daha uygundu." [755]"Kendi aralarında güzelce anlaştıkları takdirde (terâdev), (eski) kocalarıyla evlenmelerine engel olmayın." [756]"Mehrin kesiminden sonra karşılıklı anlaşmada (teradeytüm) üzerinize bir günah yoktur." [757]"Rabbim onu beğendiğin (radiyya) bir insan yap." [758]
"Rabb'i yanında beğenilmişti (merdiyya)." [759]"Razı edici ve razı edilmiş (merdiyyeh) olarak Rabb'ine dön." [760]"Eğer benim yolumda savaşmak ve benim rızamı kazanmak (merdâtî) için çıktınızsa içinizde onlara sevgi(mi) giz'iyorsunuz?" [761]
Böylece infak ve türevleri zikredildiği kadar rıza ıstılahı ve türevleri de zikredilmiştir. Ve her ikisi birbirine eşit şekilde, değişik yerlerde 73 defa tekrarlanmıştır.[762]

[716] Şura: 42/38.
[717] Furkan: 25/67.
[718] Bakara: 2/254.
[719] Al-i İmran: 3/92.
[720] Talâk: 65/7.
[721] Sebe: 34/39.
[722] Hadid: 57/10.
[723] Bakara: 2/272.
[724] Enfal: 8/36.
[725] Tevbe: 9/121.
[726] Enfal: 8/63.
[727] İbrahim: 14/31.
[728] Tevbe: 9/54.
[729] İsra: 17/100.
[730] Al-i İmran: 3/17.
[731] Tevbe: 9/58.
[732] Tevbe: 9/21.
[733] Tâhâ: 20/109.
[734] Leyl: 92/21.
[735] Bakara: 2/207.
[736] Gâşiye: 88/9.
[737] Duhâ: 93/5.
[738] Nur: 24/55.
[739] Fetih: 48/29.
[740] Ahkaf: 46/15.
[741] Tevbe: 9/96.
[742] Nisa: 4/29.
[743] Mâide: 5/16.
[744] Tevbe: 9/38.
[745] Maide: 5/3.
[746] Bakara: 2/144.
[747] Bakara: 2/282.
[748] Tevbe: 9/24.
[749] Zümer: 39/7.
[750] Hacc: 22/59.
[751] En'am: 6/113.
[752] Ahzab: 33/51.
[753] Tevbe: 9/62.
[754] Tevbe: 9/8.
[755] Tevbe: 9/62.
[756] Bakara: 2/232.
[757] Nisa: 4/24.
[758] Meryem: 19/6.
[759] Meryem: 19/55.
[760] Fecr: 89/28.
[761] Mümtehine: 60/1.
[762] Abdurrezzak Nevfel, Kur’an’da Ölçü ve Ahenk, İnkilap Yayınları, İstanbul, 1988: 94-99.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın