Hz Salih ve Kavmi

3. Salih (a.s) ve Kavmi

Şam ile Hİcaz arasında "Hİcr" denilen bölgede yaşamış olan Semûd kavmine kendi içlerinden biri olan Salih {a.s), peygamber olarak gönderildi, Salih (a.s), Semûd'un oğlu Cader'in oğlu Ubeyd'in oğlu Maşİh'm oğlu Efes'in oğlu Ubeyd'in oğlu Salih olarak geçmektedir. Kendisi Semûd kavminin ileri gelenlerindendir.[213]
"Semûd" kelimesi, Kur'ân-ı Kerim'de yirmialtı kere geçmektedir.[214] Kur'ân-ı Kerim'in çeşitli âyetlerinde, Salih (a.s) in Semûd kavmine peygamber olarak gönderildiğinden sarahatle bahsedilmektedir.[215]
Semûd, Arabistan'ın Âd'dan sonra en yaygın olarak bilinen ikinci eski kabilesidir. Kur'ân-ı Kerim inmeden önce, onlar hakkında hikâyeler, Araplar arasında çok yaygındı. Adları şiirde, İslam öncesi Arap hutbelerinde ve Asur'da bulunan levhalarda da sık sık geçmektedir. Eski Yunan, iskenderiye ve Roma tarihçi ve coğrafyacıları da bu kavmin adından bahsederler. Onların bazı kalıntıları Hz. İsa (a.s) m doğum öncesi yıllara kadar mevcut idi.[216]
İbn Kesir'e göre, Semûd, eski Arap kabilelerinden bir kabile olup, esas ataları Şam'ın oğlu İrem'in oğlu Âmir'in oğlu Semûd'dur. Semûd kabilesi, günümüzdeki "el-Hicr" diye bilinen Arabistan'ın kuzey-batı kısmında yer alan topraklara varis olmuşlardır. Hicr yöresinde Asûr hakimiyetinde yaşadığı söylenen bu kabile, Âd kavmi gibi putlara tapan bir millet idi. [217]
Mevdûdî'nin belirttiğine göre, buranın başkenti Medine-Tebûk Demir yolu üzerinde bir istasyon olan Medâini-Salih idi. Eski ismi Hicr'dir. Bu kavmin tepe ve yamaçlarda oydukları taş evler, bugün bile büyük bir alana yayılmış haldedir. Bu ölü şehre şöyle üstünkörü bakıldığında, nüfusunun o zamanlar yaklaşık beşyüzbin civarında olduğu tahmin edilmektedir.[218]
Peygamber (s.a.v) m Tebük gazvesine giderken, yanındaki Müslümanlarla beraber, bunların yurdu Hicr'e uğramıştır. Yüce peygamberimiz (s.a.v), Tebük'e doğru ashabını sevkederken bu harabelere doğru işaret ederek, onlardan ibret almalarını ister ve ayrıca Salih (a.s) m dişi devesinin su içtiği kuyuyu gösterir ve o kuyudan su içmelerini söyler. Aynca onlara, Salih (a.s) m devesinin su içmek için kuyuya indiği geçiti gösterir. O geçit halen "Feccü'n-nâka" (dişi devenin geçidi) diye anılır.[219]
Allah Teâlâ, her millete ve kavme uyarıcı olarak peygamber gönderdiği gibi, Semûd kavmine de kendi aralarında ğruluğu, güvenirliliği, iyilik ve ömertliği, insanlara karşı sevgi ve merhametiyle tanınan ve bilinen Salih .si ı peyamber olarak göndermiştir. Diğer peygamberlerin uyguladığı ve izlediği tebliğ ve irşat, uyarı ve müjdeleme metodunu o da uygulamıştır. Buna rağmen pek az kimse ona inanmış; çoğu ise dokuz kadar ahlaksız bozguncu adamın peşine takılarak Salih peygamberi yalanlamışlar ve küfürde ısrar edip zulüm ve tecavüzlerini sürdürmüşlerdir.[220]
Beydâvî'nin beyanına göre, Âd kavminin işi bitirilip helak olunca, onlardan sonra buraları, Semûd kavmi imar etmiştir. Onların arazilerine yerleşmişler, çoğalmışlar ve oralarda uzun ömür sürmüşlerdir. Dağlardan evler yontmuşlar, bolluk ve genişlik içinde hayat sürmüşlerdir. Bu durum onları isyana sürüklemiş, yeryüzünde fesat çıkarmaya ve Allah'tan başkasına tapmaya başlamışlardır. Bunun üzerine Allah, onlara peygamber olarak Salih (a.s) ı göndermiştir kİ, Salih (a.s), onların soy sop yönünden onların en şereflisi idi.[221]
Semûd kavminin, Âd kavminin bir devamı olduğu, Hûd (a.s) a iman ederek fırtınadan kurtulan insanların Hz. Hûd ile birlikte Ahkâfı terk edip Hadramut civarına yerleştikleri belirtilmekte ve "Vadü'1-Kurâ" yakınlarında bir yerde mekan tuttukları söylenmektedir.[222]
Semûd kavmi, dağlarda ve vadilerde kayaları, mermerleri keserler, yontma taşlardan evler, saraylar, havuzlar ve istedikleri binaları yaparlardı. Kaya ve mermerleri ilk defa yontan Semûd kavmi olduğu ve bu şekilde binyedi-yüz kadar şehir yaptıkları rivayet edilmektedir.[223]
Kaya ve mermerlerin işlenmesi o devirde teknolojinin var olduğunu göstermektedir. Evler, saraylar ve çeşitli binalarda mermerlerin kullanılması, ayrıca onların bunları işleyecek imkanlara sahip olduğunu ve sanatta ileri olduklarını göstermektedir. [224]

a. Salih (a.s) in Kavmine Sunulan Nimetler

Allah Teâlâ, Hûd (a.s) m risaletini kabul etmeyen, onun sözüne kulak asmayan Âd kavmini helak ettikten sonra, onların yerlerine Semûd denilen başka bir kavmi varis kılmıştır. Allah, onlara Âd kavminden daha çok nimet vermiş ve ihsanda bulunmuştur. Kayaların arasında, dağların ortasında mamur köşkler yükseltmişler, tarlaları ekip bağlar, bahçeler oluşturmuşlardır. Kur'ân-i Kerim, bu konuyu şöyle dile getirir. "Düşünün ki, (Allah) Âd kavminden sonra yerlerine sîzi getirdi ve yeryüzünde sizi yerleştirdi. Onun düzlüklerinde saraylar yapıyorsunuz, dağlarında evler yontuyorsunuz. j\r tık Allah'ın nimetini hatırlayın da yeryüzünde fesatçılar olarak karışıklık çıkar m ay in."(A1 raf, 7/74)
Fahruddin Râzî'nin belirttiğine göre, kışın dağlarda, yazın ovalarda oturuyorlardı. Bu da onların konforlu ve müreffeh yaşadıklarına delalet eder vç nimetler içinde yüzdüklerini gösterir.[225] Âyette kışlık ve yazlık olmak üzere evlerin yapıldığı anlaşılmaktadır ki, Allah, onlara bu mali imkanları vermiştir. Elinde mal ve serveti olmayan bir insanın veya topluluğun görkemli saraylar ve sayfiyeler yaptırması mümkün değildir. Bugün de kışlık ve yazlık evlere sahip olanlar varlıklı kişilerdir. Lüks ve israfın hakim olduğu çoğu zengin toplumlarda böyle bir yapılanma sözkonusdur. Böyle bir durum, Se-mûd kavminde de göze çarpmaktadır.
Salih (a.s) m yaptığı Öğütlerden Semûd kavminin iskan durumunu ve nail oldukları nimetlerin büyüklüğünü anlıyoruz, diyen Seyyid Kutup, Semûd kavminin yeni bir medeniyet kurduğunu ve Âd medeniyetini, Semûd kavminin medeniyetinin takip etmiş olduğunu belirtmektedir. Salih (a.s), gözlerinin önünde müşahhas bir misal olan Âd kavminden ibret alarak güç ve imkanlarından ötürü mağrur olmamalarını, yeryüzünde fesat çıkarmak maksadıyla dolaşmamalarını onlara öğütle m is. tir.[226]
Onların dağları oyarak evler yaptırdığını ve emniyet içinde olduklarını Kur'ân şöyle haber vermektedir." Onlar, dağlardan emniyet içinde kalacakları, evler oyarlardı. (Hicr, 15/82)
Elmah'lımn belirttiğine göre onlar, dağlardan evler yontuyorlardı. Son derece sanatkar ve kuvvetli kimselerdi. Böylece emniyet içinde kaldıklarnı söylüyorlardı. Sanatlarına, kuvvetlerine, evlerine, kalelerinin sağlamlığına güveniyor, bunları yıkılmaz, kendilerini azap ve yok olmaktan korur sanıyorlardı.[227]
Yukarıda sunduğumuz âyette, Semûd kavminin sanatkar oldukları ve bu sanatlarım icra edebilecek imkanlara sahip varlıklı bir millet olduğu anlaşılmaktadır. Zira o dağları oymak, onlara şekil vermek ve onları durulabi-lecek evler haline getirmek, barınak ve meskenler oluşturmak bilgiyi, mahareti, maddi imkanları gerektirir. Zengin ve müreffeh olan bir milletin gücü ve teknolojik üstünlüğü bugün daha da iyi anlaşılmaktadır. Teknolojisi İleri olan ülkeler daha zengin ve yeryüzündeki ilâhî nimetlerden daha fazla ve daha bilinçli olarak istifade etmektedirler.
Sunacağımız şu âyeiler onlara sunulan nimetlerden bahsetmektedir: "Semûd (kavmi de) peygamberleri yalancılıkla suçladılar. Kardeşleri Salih onlara şöyle demişti: (Allah'a karşı gelmekten) sakınmaz mısınız? Bilin ki, ben size gönderilmiş güvenilir bir elçiyim. Artık Allah'a karşı gelmekten sakının ve bana itaat edin. Buna karşı sizden ücret istemiyorum. Benim ecrimi verecek olan ancak âlemlerin Rabbidİr. Siz burada, bahçelerin, pınarların içinde, ekinlerin, salkımları sarkmış hurmalıkların arasında, güven içinde bırakılacak mısınız? (Böyle sanıp) dağlardan ustaca evler yontuyorsunuz (oyup yapıyorsunuz).[228]
Semûd kavmi, Salih (a.s) m tasvir ettiği nimetler içinde yaşıyorlardı. Fakat bu nimetlerden ve bunları kendilerine ihsan eden hakiki mün'imden gafil yaşıyorlardı. Bu nimetleri kendilerine bahşedene kulluk ve şükretmeleri için, peygamberleri onlara bu nimetleri hatırlatmaktadır. "Burada güven içersinde bırakılır mısınız?" uyarısı ile, içinde bulundukları nimet, bolluk, genişlik ve bunlardan istifade etmelerinin sürekli olmayacağına işaret edilmektedir. Hatta böyle bir güven duygusu ile hareket etmenin ne derece doğru olup olmadığı sorgulanmaktadır.
Semûd kavmi, bahçelerde, pınar başlarında, çeşitli ekinler içinde, salkımları son derece olgunlaşmış ve sarkmış hurmalıklar arasında asude bir ;' hayat sürdükleri yukarıdaki âyetlerden anlaşılmaktadır.
Semûd kavmi, Âd kavminin helak olmasından sonra, iktidar ve İhtişama ulaştı. Medeniyet alanındaki ilerleme açısından öncülerinin İzlerini takip ettiler. Mevdûdî'nin belirttiğine göre, gün geçtikçe, hayat standartları arttıkça arttı ve buna karşılık insanlık seviyeleri düştükçe düştü. Bir yandan, ovalarda büyük büyük binalar dikerler ve Hindistan'daki Ellor ve Acanta mağaraları gibi tepelerden güzel güzel evler oyarlarken, öte yandan, putlara tapıyorlar ve ülkelerini zulüm ve baskıyla kirletiyorlardı. İktidara en kötü adamlar geliyordu. Bu yüzden Salih (a.s) m hak mesajını yalnızca dü-Şük sosyal sınıflara mensup yoksullar kabul ediyor ve yüksek sınıflara men-. sup kimseler kendisine inanmayı reddediyorlardı.[229]
Mevdûdi, Âd medeniyetinin önde gelen özelliği yüksek binalar yapmak,, Semûd medeniyetinin özelliği de kayalarda evler oymalarıydı, demektedir.. Bu sebepledir ki, Fecr Sûresinde Âd'dan "sütunlar sahibi" (Fecr, 89/7) ola-rak söz edilirken, Semûd'dan "vadide kayalar oyanlar" diye söz edilmektedir. Mevdûdİ'ye göre bunlar, hiç gerek olmadığı halde, sırf servet, güç ve mimari hüner gösterisinde bulunmak için ovalarda köşkler de yaparlardı Bu, yoldan çıkmış insanların özelliğidir. İçlerindeki yoksullar barınak bula, ,.! mazken, se...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın