Hicr Sûresindekî Ayetler

11- Hicr Sûresi'ndekî Ayetler

Hicr Sûresi'nde mensuh kabul edilen bazı ayetler vardır. Bunlardan 85 ve 94. ayetlerle ilgili zayıf da olsa nakil bulunur. Söz konusu ayetlerin nâsihi olarak Tevbe Sûresi 5. ayet ileri sürülür. Bu ayetlere ilaveten 3, 88 ve 89. ayetlerin mensuh olduğu da zikredilir.[520] Yaptığımız araştırmada bu görüşleri doğrulayan bilgi bulunamamıştır. Dolayısıyla, tekrar incelemeye ihtiyaç duyulmamıştır. 88. ayette imtihan için kafirlere verilen nimetlere imrenilmemesi istenirken, 89. ayette de. Hz. Peygamber'in bir uyarıcı olduğu hatırlatılır. Söz konusu ayetler mensuh kabul edilecek olursa, İslâm'ın insanlara verdiği mühlet ve karşılıklı ilişkilerde bazı değişiklerin olması gerekecektir. Bu ise mümkün değildir. 85 ve 94. ayetler hakkında farklı rivayetlerin olduğu gözlenir.
Seksen beşinci ayette; "...Onun için şimdi sen güzel bir hoşgörü ile muamele et."[521] ifadesinin neshedildiğine dair bilgi bulunmaktadır.[522] Bu bilgiyi Katade'den gelen rivayetten öğrenmekteyiz. O'na göre bu ayet "..Müşrikleri nerede bulursanız öldürünüz.."[523] ayetiyle nesih edilmiştir.[524]
Ayeti bir bütün olarak değerlendirdiğimizde, nesih meselesi daha iyi anlaşılmaktadır. Ayette Allah'ın gökleri ve yeri hak ile yarattığı, kıyametin geleceği, Hz. Peygamber'in insanlara hoşgörü ile muamele etmesi gerektiği ifade edilir. Dikkat edilirse, ayetin anlamında haber bulunmaktadır. Müfessirler ayetle ilgili gelen nakilleri değerlendirmekte, nesih görüşünü zayıf bulmaktadırlar. Müfessir Âlûsî'de; Katade, Mücahid ve Dahhak'tan'den gelen rivayetlere yer verdikten sonra muhkem yorumunu yapmaktadır.[525] İncelemeye aldığımız diğer kaynaklarda da benzer yorumlar ağırlık kazanmaktadır.[526]
Ayetle İlgili kanaatimizi şu şekilde özetlememiz mümkündür: Mensuh kabul edilen ayetin anlamında haber bulunmaktadır. Nâsihi kabul edilen ayetle bu ayetin ihtiva ettiği konular farklıdır. Doğru bir karara varabilmek için ayet bir bütün olarak ele alınması gerekmektedir. Hz. Peygamber aracılığı ile Müslümanlara yapılan tavsiyede, insanlara karşı iyi muamele edilmesi, intikam alınmaması, hoşgörülü davranılması hatırlatılmaktadır. İslâm'a göre baskı ile bir inancın kabul ettirilmesi mümkün olmamaktadır. Böyle davranış kin ve intikam duygularını artırmakta, asıl inancın gizlenmesine sebep olmaktadır. İslâm'ın tebliğ edilmesinde önemli bir yeri ihtiva eden ayetin neshi, gelen nakiller açısından mümkün görülmez. Zira, nakiller alimlerin kendi görüşlerini yansıtmaktadır. Ayrıca, Kur'ân-ı Kerim'de aynı anlama gelen başka ayetİer de bulunmaktadır. Bu ayetler ise muhkemdir.[527]
Hicr Sûresi'de mensuh kabul edilen ikinci ayet, "...Ortak koşanlara aldırma. "[528] kısmıdır.[529] İbn Abbas'tan gelen rivayette bu ayetin Tevbe Sûresi 5. ayet tarafından nesih edildiği bildirilmiştir. Katade'den gelen haberde ise, nasihi Nisa Sûresi 91. ayettir.[530] Bu bilgiler, Tabe-rî'nin tefsirinde zikredilir. Alûsî, gelen rivayetleri zayıf kabul ederek, ayetin muhkem olduğu görüşündedir.[531] İncelemeye aldığımız diğer tefsirlerde ise, muhkem olduğu görüşü ağır basar.[532] "En-nesih fi'l-Kur'ân müellifi" de eserinde gelen nakilleri verdikten sonra mensuh görüşünün geçerli olmadığını belirtir.[533]
Yüce Allah, Hz. Peygamber'İ İslâm'ı tebliğ etmesi için göndermiş, Kur'ân-ı Kerim'de de bu vazifenin nasıl yapılacağı açıklanmıştır. Konumuz olan ayet bunlardan biridir. Ayette, kendisine verilen emrin tebliğ edilmesi ve inanmayanlara aldırış edilmemesi istenmiştir. Mâide Sûresi'nde yer alan başka bir ayette de tebliğ görevinin önemine İşaret edilmiştir.[534] Bu görev anında insanlardan olumsuz tepkilerinin olması muhtemeldir. İnsanlar, önceden kazandıkları yanlış inançlarını kolay olarak terk edemezler. Ayeti mensuh kabul ettiğimizde her karşı çıkan İnsanın öldürülmesi gerekecektir. Oysa, peygamberlerin görevi insanları öldürmek değil, onların hidayete gelmelerini sağlamaktır. Kur'an'da bunu emretmektedir.[535]
Gelen nakiller ve ayetin Kuran daki konumu baz alındığında ne sıh görüşüne katılmamız mümkün değildir. Ayetler, İslam'ın nasıl tebliğ edileceğini açıklamakta, inanmayanların tepkilerine sabır edilmesi tavsiye edilmektedir.[536]

[520] Bk. Hibetullah. Vrk. 30a; İbn Hazm, s. 181-182; Zeyd, s. 894.
[521] Kur'ân-ı Kerim, Hicr, 15/85.
[522] Bk. Hibetullah, Vrk. 30a.
[523] Kuran-, Kerim. Tevbe, 9/5.
[524] Bk. Taberî, XIV/51.
[525] Alusi, Tefsir' XIV/77
[526] Bk. İbn Kesir, Tefsir, 11/556; Kâsırnî, X/3768; Elmalılı, V/3074.
[527] Bk. Kur'ân-ı Kerim, Sad. 38/27; Necm. 53/31.
[528] Kur'ân-ı Kerim, Hicr, 15/94.
[529] Bk. Hibetullah, Vrk. 30a; İbn Hazm, s. 181.
[530] Bk. Taberî, Tefsir. XIV/69.
[531] Bk. Alûsî, Tefsir. XIV/86.
[532] Bk. İbn Kesîr. Tefsir. 11/559: Kasımı, X/3773: Elmalılı, V/3079.
[533] Zeyd. s. 526.
[534] Kur’ân-ı Kerim. Mâide. 5/67.
[535] Kuran-ı Kerim, En'âm. 6/106,70.
[536] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 97-99.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın