Hayat (el-hayat) lafzı Kur'an’ı Kerim'de 71 defa tekrar ol­muştur, şu ayette olduğu gibi:
"Mal ve oğullar, dünya hayatının (el hayat) süsüdür."[33]
Hayat ıstılahından türeyen diğer kelimeler ise yuhyî şeklin­de 15 defa gelmiştir, şu ayette olduğu gibi:
"Yaşatan (yuhyî) da, öldüren de Allah'tır. Allah, yaptıklarınızı görmektedir."[34]
Elbette biz burada yer'in hayatıyla ilgili ıstılahları hesaba katmadık, yalnız halk ve ondan türeyen ıstılahlarla sınırladık.
Hayy lafzı Kur'an'da 14 defa tekrarlanmıştır, şu ayetteki gi­bi:
"Ve her canlı (hayy) şeyi sudan yarattık."[35]
Hayyen lafzı şu ayette olduğu gibi 5 defa tekrarlanmıştır:
"(Bu Kur'an Muhammed'e indirildi) ki, diri (hayyen) olanları uyarsın ve inkâr edenlere de (azab) söz(ü) hak olsun." [36]
Ayrıca ehya' lafzı da Allah’u tealanın şu sözü gibi 5 defa tekrarlanmıştır:
"Dinlerle (el ehya’) ölüler bir olmaz." [37]
 Ve yuhyikum lafzı da şu ayette olduğu gibi 4 defa kullanıl­mıştır:
"O sizi yine öldürecek, yine diriltecek (yuhyikum); sonra O'na döndürüleceksiniz."[38]
Yahya kelimesi de şu ayette olduğu gibi 3 defa tekrarlanmış­tır:,
"O kimse en büyük ateşe girer, sonra onun içinde ne ölür, ne de yaşar (yahya)."[39]
Yine nuhyi ıstılahı da Allah’u tealanın şu sözü gibi 3 defa gelmiştir:
"Dirilten (nuhyi) ve öldüren ancak Biziz Biz. Dönüş de Bize­dir."[40]
Ayrıca hayatüna kelimesi de şu ayette olduğu gibi 3 defa geç­mektedir:
"Dediler ki; 'Ne varsa dünya hayatımızdır (hayatüna), başka bir şey yoktur. Ölürüz, yaşarız.' "[41]
Nahya ıstılahı da şu ayette olduğu gibi 2 kere gelmiştir:
"Ne ise hep bu dünya hayatımızdır; ölürüz ve yaşarız (nah­ya), biz öldükten sonra diriltilecek değiliz."[42]
Yine ehya ıstılahı da şu ayetteki gibi 2 defa tekrarlanmaktadır:
"Öldüren de O'dur, yaşatan (ehya) da O'dur."[43]
Ayrıca ehyakum lafzı da Allah’u tealanın şu sözü gibi Kuran'da 2 kere zikredilmiştir:"
O'dur ki (siz cansız ve nutfe iken) sizi diriltti (ehyakum), sonra sizi öldürür, sonra sizi yine diriltir." [44]
Yine muhyi ıstılahı da şu ayette olduğu gibi 2 kere gelmiş­tir:
"Şüphe yok ki, O, ölüleri de diriltecektir (muhyi), O, her şeye kaadirdir." [45]
Hayat lafzından türemiş olup da Kur'an’ı Kerim'de yalnız­ca birer yerde geçmiş olan ıstılahlar da vardır. Bunlar aşağıdaki naslarda belirtilmiştir:
"Fakat Allah, zaten yapılması kararlaştırılan bir işi yerine ge­tirmek için (sizi böyle buluşturdu) ki helak olan, açık delille helak olsun; yaşayan da açık delille yaşasın (hayye)."[46]
" 'Orada yaşayacaksınız, (tehyevne), orada öleceksiniz ve yi­ne oradan (dirilip) çıkarılacaksınız!’ dedi."[47]
"Kim de onu(ne hayatını kurtarmak suretiyle) yaşatırsa (ehyaha), bütün insanları yaşatmış gibi olur."[48]
"Allah onlara 'ölün' dedi de sonra kendilerini diriltti (ehyahum)."[49]
"Dediler ki: 'Rabbimiz, bizi iki kez öldürdün (emettena) ve iki kez dirilttin (ahyeytena)."[50]
"Ölü iken kendisini dirilttiğimiz (ehyeynahu) ve kendisine in­sanlar arasında yürüyebileceği bir ışık verdiğimiz kimse, karanlıklar içinde kalıp ondan hiç çıkamayan kimse gibi olur mu?"[51]
"İbrahim de bir zaman: 'Rabbim, ölüleri nasıl dirilttiğini (tuhyi) bana göster' demişti."[52]
"Erkek ve kadından her kim inanmış olarak iyi bir iş yaparsa, onu (dünyada) hoş bir hayatla yaşatırız (felenuhyiyennebu)." [53]
"Beni öldürecek, sonra diriltecek (yuhyiyne) O'dur."[54]
"De ki: "Onları ilk defa yaratan diriltecektir (yuhyiyha). O, her yaratmayı bilir.''[55]
"Dünya hayatında (hayatikum) bütün güzel şeylerinizi zayi et­tiniz; (orada) bunlarla sefa sürdünüz, tükettiniz"[56]
"(O zaman insan); 'Ah keşke ben bu hayatım (lihayatî) için (iyi işler yapıp) gönderseydim." der." [57]
"Yoksa kötülükleri işleyen kimseler, kendilerini, inanıp iyi amel­ler işleyenler gibi yapacağımızı mı sandılar? Yaşamaları (mehyahum) ve ölümleri onlarla bir olacak, öyle mi?" [58]
"De ki: "Benim namazım, ibadetim, hayatım (mehyaye) ve ölü­müm hep âlemlerin Rabb'ı Allah içindir."[59]
Böylece hayal ıstılahından ve ondan türeyen kelimelerden oluşan ve özellikle insan hayatıyla ilgili sayılan[60]" bu ıstılah, Kur'an’ı Kerim'de 145 defa tekrar edilmiştir.
“Ölüm (mevt) kelimesi ve bundan türeyen kelimeler de (ha­yat) kelimesine eşit sayıda gelmiştir. Şöyle ki, el-mevt lafzı şu ayet­te olduğu gibi Kur'an’ı Kerim'de 35 defa geçmektedir:
"Ölüm (el-mevt) sarhoşluğu gerçekten geldi. İşte (ey insan) bu, senin öteden beri kaçtığın şeydir."[61]
el-mevta lafzı da şu ayet’i kerimede olduğu gibi 17 defa tek­rarlanmıştır.
"Ölülere (el 'mevta) gelince Allah onları diriltir, sonra O'na dön­dürülürler."[62]
Meyyit kelimesi ise şu ayette olduğu gibi 12 defa gelmiştir:
"Sen de öleceksin (meyyit), onlar da ölecekler'' [63]
Yümitu lafzı ise Allah’u tealanın şu sözünde olduğu gibi 9 defa geçmektedir.
"O, yaşatır, öldürür (yumitu) ve siz O'na döndürülüp götürü­leceksiniz." [64]
Yumitukûm olarak ise 4 yerde geçmektedir. Bir örnek:
"O'dur ki sizi diriltti, sonra sizi öldürür (yumitukûm), sonra yi­ne sizi diriltir..." [65]
Yemûtü şekliyle 4 yerde tekrarlanmıştır. Bir önrek:
"(Onlar) yeminlerinin bütün şiddetiyle: 'Allah ölen (yemûtü) kim­seyi diriltmez' diye Allah'a yemin ettiler. Hayır, diriltecektir, (bu) Onun gerçek olarak üzerine (aldığı) bir vaittir..."[66]
Mâtû şekliyle 7 yerde zikredilmiştir ki, bir örnek verelim:
"Ey inananlar! Siz inkâr edenler ve yeryüzünde sefere, ya da savaşa çıkan kardeşleri için: 'Eğer bizim yanımızda olsalardı öl­mezlerdi (mâtû) ve vurulmazlardı diyenler gibi olmayın..."[67]
3 yerde de mittu şeklinde geçmektedir. Bir örnek:
"Doğum sancısı onu bir hurma dalı(nın altı)na getirdi: 'Keşke bundan önce ölseydim (mittu), unutulup gitseydim' dedi."[68]
5 yerde mitnâ,
"Biz öldüğümüz (mitnâ) ve toprak olduğumuz zaman mı?.."[69]
Bir yerde ümitu şeklinde zikredilmiştir;
"..İbrahim: 'Benim Rabbim O'dur ki yaşatır, öldürür demişti. Ben de yaşatır, öldürürüm (ümîtu) dedi."[70]
Kelime, emvata olarak ise 6 yerde tekrarlanmıştır. Bir örnek:
"Arz'ı toplanma yeri yapmadık mı; diriler ve ölüler (emvata) için."[71]
Mate lafzı da şu ayette olduğu gibi 2 defa tekrarlanmıştır:
"Ve onlardan ölen (mate) birine asla namaz kılma."[72]
Ayrıca müttüm lafzı şu ayette olduğu gibi 2 ayette geçmek­tedir:
"Ölür (müttüm) veya öldürülürseniz, elbette Allah(ın huzurun)a çıkarılacaksınız."[73]
Yine temutü lafzı şu ayette olduğu gibi 2 defa gelmiştir:
"Ve hiç kimse hangi yerde öleceğini (temutü) bilmez."[74]
Ayrıca temutünne lafzı Allahu tealanın şu sözünde olduğu gibi 2 ayette geçmektedir:
"Bundan dolayı sadece müslümanlar olarak ölünüz (temutünne)."[75]
Ve yine netnutü lafzı Allah tebarek ve tealanın şu sözünde olduğu gibi 2 ayette zikredilmektedir:
"Dediler ki: 'Ne varsa dünya hayatımızdır, başka bir şey yok­tur. Ölürüz (nemutü), yaşarız'."[76]
Ayrıca ematehu lafzı şu ayette olduğu gibi 2 defa gelmiştir:
"Allah; bunu böyle öldükten (ematehu) sonra nasıl diriltecek?"[77]
Nümitu lafzı ise şu ayeti kerimede olduğu gibi 2 yerde geç­mektedir:
"Dirilten ve öldüren (nümitu) ancak biziz biz. Dönüş de bize­dir"[78]
Ayrıca mûtû kelimesi de şu ayette olduğu gibi iki yerde kul­lanılmıştır:
"Allah onlara 'ölün' (mûtû) dedi de sonra kendilerini diriltti."[79]
Yine mevtihi lafzı ise şu ayette olduğu gibi 2 yerde geçmek­tedir:
"Andolsun, Kitap ehlinden hiç kimse yoktur ki, ölümünden (mevtihi) önce ona inanacak olmasın."[80]
Ayrıca meyten kelimesi şu ayetteki gibi iki ayette kullanıl­mıştır:
"Ölü (meyten) iken kendisini dirilttiğimiz ve kendisine insan­lar arasında yürüyebileceği bir ışık verdiğimiz kimse, karanlıklar içinde kalıp ondan hiç çıkmayan kimse gibi olur mu?"[81]
Ve yine meyyitune lafzı şu ayeti kerimede olduğu gibi 2 yer­de geçmektedir.
"Sonra siz, bunun ardından öleceksiniz (meyyitune)."[82]
Mevtetüna kelimesi ise şu ayette olduğu gibi 2 yerde kulla­nılmıştır:
"İlk ölümümüzden (mevtetüna) sonra bir şey yoktur Biz diril­tilecek değiliz."[83]
Ama mevt ıstılahından türeyen ve yalnızca birer örnekleri olan ayetler de şunlardır:
"Siz öldüğünüz (mittüm), toprak ve kemik haline geldiğiniz za­man size, mutlaka (yeniden hayata) çıkarılacağınızı mı va'dediyor?"[84]
"Doğduğum gün de, öleceğim (emûtü) gün de ve diri olarak kaldırılacağım gün de (Allah'tan) bana esenlik verilmiştir"[85]
"Allah, öldükleri (mevtiha) sırada canları alır, ölmeyenleri de uykularında (bedenlerinden alıp kendilerinden geçirir)"[86]
" 'Orada yaşayacaksınız, orada öleceksiniz (temutune) ve yi­ne oradan (dirilip) çıkarılacaksınız’ dedi."[87]
"Sizden kim dininden döner ve kâfir olarak ölürse (feyemüt), işte onların bülün yaptıkları dünyada da, ahirette de boşa çıkmış­tır,"[88]
"(Orada) onlara ne (Ölümle) hükmedilir ki, ölsünler (yemûtü) ve ne de onlardan cehennem azabı biraz hafifletilir."[89]
"Yoksa kötülükler yapıp yapıp da nihayet ölüm gelip çatınca: 'Ben şimdi tevbe ettim.' diyenlere ve kafir olarak ölenlere (yemûtûne) tevbe yoktur (öylelerinin tevbesi makbul değildir)."[90]
"Öldüren (emate) de O'dur, yaşatan da O'dur."[91]
"Dediler ki: 'Rabbimiz! Bizi iki kez öldürdün (emettenâ) ve iki kez dirilttin’."[92]
"Beni öldürecek (yümiytûnî), sonra diriltecek O'dur."[93]
"Öldüremeyen (mevten), yaşatamayan, (ölüleri diriltip kabirden) çıkaramayan birtakım tanrılar edindiler."[94]
"Sonra belki şükredersiniz diye sizi ölümünüzün (mevtikum) ardından tekrar diriltmiştir."[95]
"Allah, öldükleri sırada canları alır, ölmeyenleri (lem-temût) de uykularında (bedenlerinden alıp kendilerinden geçirir.) "[96]
"Orada ilk ölümden (el-mevtete) başka ölüm tadmazlar."[97]
"Nasıl, biz ölmeyecek miymişiz (bimeyyitiyne)?"[98]
"O takdirde de sana hayatın da, ölümün (el-memati) de kat kat (azab)ını taddırırdık."[99]
"Yaşamaları ve ölümleri (mematühüm) onlarla bir olacak öy­le mi?"[100]
"De ki: 'Benim namazım, ibadetim, hayatım ve ölümüm (memâtî) hep alemlerin Rabb'i Allah içindir'."[101]
Böylece ölüm (mevt) ıstılahı ve bundan türeyen kelimeler 145 yerde tekrarlanmaktadır, aynı şekilde insan hayatıyla ilgili hayat ıstılahı ve bundan türeyen kelimeler de 145 yerde tekrarlanmıştır. Burada ölümle ilgili ıstılahlar da aynı hayatla ilgili ıstılahlar­da olduğu gibi sadece insan ölümü veya hayatıyla ilgilidir'.[102]

[33] Kehf: 18/46.
[34] Al-i imran: 3/156.
[35] Enbiya: 21/30.
[36] Yasin: 36/70.
[37] Fatır: 35/22.
[38] Bakara: 2/28.
[39] Â’lâ: 87/12-13.
[40] Kaf: 50/43.
[41] Câsiye: 45/24.
[42] Mü'minun: 23/37.
[43] Necm: 53/44
[44] Hacc: 22/66.
[45] Rum: 30/50.
[46] Enfal: 8/42.
[47] A'raf: 7/25.
[48] Maide: 5/32.
[49] Bakara: 2/243.
[50] Mü'min: 40/11.
[51] En’am: 6/122.
[52] Bakara: 2/260.
[53] Nahl: 16/97.
[54] Şuara: 26/81.
[55] Yasin: 36/79.
[56] Ahkaf: 46/20.
[57] Fecr: 89/24.
[58] Câsiye: 45/21.
[59] En’am: 6/162.
[60] Yazar burada yanlışa düşmektedir. Çünkü sözkonusu edilen ayetler ara­sında "Ve her canlı (hayy) şeyi sudan yarattık;' ayeti sadece insan hayatına mahsus değildir; bütün canlıları içine almaktadır. Ayrıca sayılan ayetler arasında ilahi hayattan da sözedilmektedir. Şu ayette olduğu gibi: "Allah, ki O'ndan başka ilah yoktur, daima diri ve yaratıklarını (hayyi) koruyup yöneticidir." (Bakara: 2/255). (M. H. Tabatabai).
[61] Kaf: 50/19.
[62] En’am: 6/36.
[63] Zümer: 39/30.
[64] Yunus: 10/56.
[65] Hacc: 22/66.
[66] Nahl: 16/38.
[67] Al-i İmran: 3/156.
[68] Mer­yem: 19/23.
[69] Kaf: 50/3.
[70] Bakara: 2/258.
[71] Mürselat: 77/25-26.
[72] Tevbe: 9/84.
[73] Al-i İmran: 3/158.
[74] Lok­man: 31/34.
[75] Bakara: 2/132.
[76] Câsiye: 45/24.
[77] Bakara: 2/259.
[78] Kaf: 50/43.
[79] Bakara: 2/243.
[80] Nisa: 4/159.
[81] En’am: 6/122.
[82] Mü’minun: 23/15
[83] Duhan: 44/35.
[84] Mü'minun: 23/35.
[85] Mer­yem: 19/33.
[86] Zümer: 39/42.
[87] A’raf: 7/25.
[88] Bakara: 2/7
[89] Fatır: 35/36.
[90] Nisa: 4/18.
[91] Necm: 53/44.
[92] Mü'min: 40/11.
[93] Şuarâ: 42/81.
[94] Furkan: 25/3.
[95] Bakara: 2/56.
[96] Zümer: 39/42.
[97] Duhan: 44/56.
[98] Sâffât 37/58.
[99] İsra: 17/75.
[100] Câsiye: 45/21.
[101] En’âm: 6/162.
[102]  Kitabın girişindeki yazımızda belirttiğimiz gibi yazar, hayat ve Ölüm ıstı­lahlarının ikisinin de geçtiği şu ayeti yazmayı unutmuştur: "Allah, bunu böyle öldükten (mevtiha) sonra nasıl diriltecek (yuhyî)?" (Bakara: 2/259). (Tabatabaî).Ancak, yazarın unuttuğu bu ayet, eşitliği bozmaktadır, (yayımcı). Abdurrezzak Nevfel, Kur’an’da Ölçü ve Ahenk, İnkilap Yayınları, İstanbul, 1988: 19-27.

Esselamu aleykum.Omrunu islam yolunda geciren ve allahin rizasini rahmetini kazanan ve ölümü aninda imaniyla ölen ve kabri cennet bahcesi olan kullardan olalim inşallah...

Mevlam bizleri Rızasına uygun yaşayıp herdaim ahiret hazırlığı yapanlardan eylesin inşaAllah

Ve aleykümüsselam Rabbim bizlerin hayatını ve ölümünü hayır üzere eylesin Rabbim paylaşım için razı olsun