Cifr Hesabına İnanmak

Cifr Hesabına İnanmak

Cifr, kelime manası olarak, "sütten kesilmiş oğlak demektir. Ve bu bilgiler, başlangıçta bir oğlak derisi üzerine yazılı olduğu için, ıstılah olarak bu ilme "ilm-i cifr" denilmiştir.

Cifr, gelecekte olacak olaylardan haber verdiği iddia edilen ilmin adıdır. Bununla meşgul olanlara cifrî ya da ceffâr denir.

Cifr, harflere verilen sayı değerleri ile, geleceğe ya da geçmişteki olaylara tarih düşürme, yahut isme dair işaretler çıkarma ilmidir.

Cifr ile ilgili bilgileri ilk defa bir araya getiren kişinin, (Şia'nın bir kolu olan) Zeydiyye'nin ileri gelenlerinden Harun b. Said olduğu iddia edilmektedir. Onun Ehl-i Beyt'in ileri gelenlerinden Cafer-i Sadık hakkındaki rivayetleri toplayan bir kitabı vardır. Bu kitabta, Ehl-i Beyt'in başına gelecekler yazılıdır. Yine Cafer-i Sadık'ın bu ilmi keramet ve keşf yoluyla aldığı da söylenir. Bu kitab için şu açıklamalar da yapılmaktadır: "O, deriden bir kaptır. Onda peygamberlerin ve İsrailoğlulları âlimlerinin bilgisi vardır." Bahsedilen bu kitabtaki harfler, rumuz gibi kullanılarak, bunlardan ahkâm çıkarma ilmi doğmuş, ve bu şekilde "ilmu'l-cefr" tabiri, "ilmu'l-huruf" manasına kullanılmaya başlanmıştır.

İslâm'a giren yahudilerin, sırf İslâm'ı bozmak için uydurdukları bir ilim olduğu da ileri sürülmektedir.[184]

Cifr'i Hz. Ali'ye dayandıranlar da vardır. İmâmiyye, Ehl-i Beyt'in kazanılmış ilimler yanında, Hz. Peygamber'den intikal eden Allah vergisi ilimlere de vakıf olduğuna inanır. Onlara göre Hz. Peygamber bu ilmi Hz. Ali'ye vermiş, o'ndan Hüseyin'e, O'ndan oğlu Zeynel-âbidîn'e, O'ndan Muhammed Bakır'a, O'ndan da Cafer-i Sadık'a geçmiştir.

Yine Muhiddin-i Arabi'nin, cifr'le ilgili olarak, içi rumuzlarla dolu "Şecere-i Numaniyye" isimli bir eserinden bahsedilmektedir.[185]

Cifr hesabında sayılara değerler atfedilir. Buna "Ebced hesabı" denir. Diğer bir adı da "Hesab-ı cümel" dir. Bu hesabın temel kelimeleri, "Ebced, hevvez, huttî, kelemen, sa'fes, karaşet, sehaz ve dazığîlen"dir.

Bunların ilk altısı asıldır, son ikisi ise, bunlara kafiye olarak sonradan ilave edilmiştir.

Rivayete göre ilk altı kelime, Hz. Şuayb kevminden olup Medyen halkının şahlarıdır. "Kelemen" hepsinin reisi (şehinşâh)dır. Medyen ve Eyke halkının helak günü hepsi de yok olmuştur. Bunlara altı şeytan ya da haftanın altı günü diyenler de vardır.

Daha sonra bu kelimeler muska ve vefk (bir kimsenin arzu ve emeline uygun dualar, harfler yazılı muhtelif şekilde nüsha) gibi şeylerde kullanılmıştır. Mutasavvıf Yahudilerin bu harfleri tefsirlerinde kullandıkları bilinmektedir.

Arap harflerinin sayısı, bu kelimelerde bulunan harflerin sayısınca ortaya konmuştur.

"Ebced hesabı"nda ilk harfin değeri 1, ikinci harfin değeri 2.... şeklinde onuncuya kadar harflerin değeri birer birer artırılır. Onuncu harften itibaren sırasıyla onar onar artar. Yüz değerini taşıyan harften itibaren de sırasıyla yüzer yüzer artırılır. Böylece son harf "bin" değerindedir.[186]

Bunu matematik hesaba dökecek olursak karşımıza şu tablo çıkar:

Konuyu bir de misâlle açıklayalım:

Osmanlılar tarafından İstanbul'un fethine tarih olarak söylenilen "Beldetün-tayyibe= "nin hesabı şöyle çıkar:

2+30+4+400+9+10+2+400=857

Cifr İlminine dayanan sıhhatli kaynaklar yoktur. Zaten buna ilim demek de biraz zordur. Çünkü ilim olsaydı, şimdiye kadar epeyce geliştirilir, insanlık bundan istifade ederdi.[187]

Kanaatimize göre cifr'in ortaya çıkış sebebi şunlar alabilir:

a. Taraf olduğu şahısları ve fikri yüceltmek isteyenlerin ortaya attıkları bir faraziye.

b. Bunalım dönemlerinde bazı kişilerin taraftar toplamak için başvurduğu esrarengiz açıklamalar.

c. Te'vilcilik. (Bu akım, din'in anlaşılmasını en çok çıkmaza sokan akımdır.)

d. İslâm'ı kabul eden İsrailoğularının, Kur'an ve Hadis'i yorumlarken, önceki kültürlerini işe karıştırmaları.

e. Bazı kişi ve grubların, toplumda üstünlük kurmak için halkı aldatmaları.

Allah hiç bir kimseye gayıptan haber verme gibi bir özellik vermemiştir. Gaybı bildiğini iddia edenler şirke girerler. Yalnız Allah peygamberlere ahiret, melekler ve cinlerle iligili bilgiler bahşetmiştir ki, bunlar vahiy ile sabittir. İnanılması da gerekir.

Kısaca belirtmek gerekirse, cifr ilminin İslâmî düşüncede yeri olamaz. Zaten bir çok âlimler de buna karşı çıkmıştır.[188]

[184] Bak: Cezâirî, age, s, 100-101.

[185] M.Zeki Pakalın: Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, M.E.B. Cifr ve Ebced md.

[186] Bak Şâmil İslâm Ansiklopedisi, Cifr md.

[187] M.Zeki Pakalın: age, Ebced md.

[188] Bak :Suhhi Es-Sâlih, Kur'an ilimleri, Ter :S. Şimşek, Konya, ts.ss,188-189. Doç. Dr. Abdullah Özbek, Kur’an’da Tevhid Eğitimi, Esra Yayınları:75-79.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın