Fitne ve İmtihanda Sünnetullah 2

FİTNE VE İMTİHANDA SÜNNETULLÂH (İBTİLA/İMTİHAN KÂNUNU) 2

Kâfir Milletlerin Denenmesi:

Allah'ın kafir milletleri eziyet ve sıkıntılarla denemesi, onlar hakkında sürekli bir kânundur. Belki bu deneme (imtihan) küfür ve inatlarından vazgeçmelerini sağlar da Rabb'lerine dönüverirler. Bu da olmazsa, onları sıkıntılarla, harb ve darblarla sınar. Sıkıntıların, onları böyle bir sınava çekmesi gibi, belki bu sınama da onları tevbeye sevkeder.

"Biz hangi ülkeye bir peygamber gönderdiysek, onun halkını yalvarıp yakarsınlar diye mutlaka yoksulluk ve darlıkla sıkmışızdır. Sonra kötülüğü değiştirip yerine iyilik getirdik de (insanlar) çoğaldılar ve: Atalarımıza da darlık ve sevinç dokunmuştu dediler ve hemen onları, hiç farkında olmadıkları bir sırada ansızın yakaladık.” [60]

Yâni, peygamberlerini yalanlayan milletler hakkında Allah'ın kânunu (Sünnetullâh), canlarına, bedenlerine, rızık ve mallarına verdiği zaiyatla onları cezalandırmasıdır. Allah (c.c.) bunu yapıyor ki, kendisine boyun eğsinler. Çünkü, şiddetli bir belanın, hayır umulmayan bir fıtratı ikaz etmesi ve inatçıları yaratıcılarına yöneltmesi tabiidir. Böylece O'na boyun eğer rahmet ve afvını isterler. Bunu da yapmayınca, Allah onları denemek için verdiği rahatlık ve bollukla cezalandırır. Bu sebeble Cenab-ı Hakk, (Sonra değiştirip..) buyuruyor. Yâni, şükredip, tevbe ve inkiyadla Rabb'lerine dönsünler diye, onların sıkıntı durumlarını rahatlığa, hastalıklarını sıhhat ve afiyete, fakirliklerini de zenginliğe çevirdik (değiştirdik). Bunu la yapmadılar. (Çoğaldılar), yâni öyle ki, mal ve çocukları çoğaldı da (Atalarımıza da darlık ve sevinç dokunmuştu dediler). Allah Teâla buyuruyor ki, şununla, şununla imtihan eyledik onları. Yâni sıkıntılar, harp ve darplarla denedik ki boyun eğip (inkiyad) Allah'a dönsünler. Ne bu, ne öteki, hiç biri onlar hakkında fayda vermedi. Nede aşırılıklarından vaz geçtiler. Üstelik bize sıkıntı ve darlık, sonra da geçmişte babalarımıza gelen genişlik ve rahatlık dokundu. Demek ki bazan sıkıntı, bazan da rahatlık zamanın bir kânunudur. Din ve amelimizden ötürü bize Allah'tan bir azab söz konusu değidir, dediler. Böylece Allah'ın haklarındaki emrini almadılar, ibret ve öğüt almadılar. Her iki halde de haklarındaki imtihanı anlamaya yanaşmadılar. Neticede azabı hakettiler. Allah Teala (hiç farkında olmadıkları bir sırada ansızın yakaladık) buyuruyor. Yâni, onları ansızın, işin farkında değillerken azabla yakaladık. [61]

Kâfir Milletlerin Bir Diğer İmtihanı:

Allah Teala buyuruyor ki:

"Senden önce de ümmetlere elçiler gönderdik..(İnkarlarından dönüp bize) yalvarsınlar diye onları darlık ve sıkıntı ile yakalayıp cezalandırdık. Hiç olmazsa kendilerine böyle baskınımız geldiği zaman yalvarsalardı! Fakat kalbleri (iyice) katılaştı şeytanda onlara yaktıklarını süslü (cazib) gösterdi." [62]

Yâni onlara peygamberler gönderdik de yalanladılar. Biz de onları fakirlik maişet darlığı, hastalık, malın telef olması ve bedeni zayiatlar gibi meşakkatlerle yakaladık. (Ki belki yalvarırlar). Yâni hor ve hakir olarak Rabb'lerine boyun eğer de günahlardan tevbe ederler. (Onlara baskınımız geldiği zaman yalvarsalardı ya). Yâni, yapmaları gerekeni yapmadılar; boyun eğip Allah'a dönmediler, inatlarından dönmediler. Ayetteki (Levla) kelimesi, boyun eğmelerine sadece inatlarının, kalblerinin katıldığı ve şeytanın süslediği amellerini beğenip durmalarının sebeb olduğu ifade etmek için gelmiştir. Bu sebeble (şeytan da onlara yaptıklarını süslü göterdi)

buyrulmuştur. Rabb'lerine, küfür ve isyan kabilinden, yaptıklarını güzel gösteren vesveseleriyle şeytan onlara amellerini süslemiştir. [63]

İman İddiasında Bulunanın Fitnesi (Denenmesi):

Allah Teala şöyle buyurmaktadır:

"İnsanlar yanlız 'inandık' demekle, hiç sınanmadan bırakılacaklarını mı sandılar? Andolsun ki biz, onlardan öncekilerini sınadık; elbette Allah (sınayacak) doğruları ve yalancıları bilecektir." [64]

Fitne, vatandan ayrılmak, düşmanla cihâd ve buna ilişkin mali ve bedeni eziyetler; sair meşakkatli ibadetleri yapmak, şehvetli ve lezzetli şeylerden uzaklaşmak; fakirlik, kıtlık, mal ve canla ilgili musibetler; kâfirlerin eziyet, hile ve zararlarını göğüslemek gibi çetin ve zor tekliflerle imtihan demektir. Buna göre mâna şöyle olur: Kelime-i Şahadeti söyleyerek imanlarını izhar edenler, imtihan edilmeksizin bu sözleriyle mi bırakılacaklarını zannediyorlar? Aksine Allah (c.c), onları çeşitli mihnet ve meşakkatlerle dener ki, sabır ve sebatlarını, inançlarının sıhhatini ve imanlarını doğruluğunu sınasın da ihlaslı olan olmayanından, imanında dürüst olan yalancı olandan, son derece dindar olan, sahtesinden ayrılsın. Sünnetullâh değişmez. İşte bu, iman iddiasında bulunanın imtihanıdır. Bu sebebledir ki, Allah (c.c.) Peygamberlerin etbaınıda çeşitli sıkıntılarla imtihana tâbi tutmuştur. Şu halde müslümanların imtihan edilmemeleri diye birşey olmaz. Sünnetullâh, geçmiş peygamberlerin ümmetleri hakkında geçerli olduğu gibi, bu hususta da geçerlidir. İşte bu deneme ve imtihan sayesinde iman iddiasında dürüst olan ortaya çıkar ve yalancı olanından ayrılır. [65]

Nimet Fitnesi:

Allah (c.c.) buyuruyor ki:

"İnsana bir zarar dokunduğu zaman bize dua eder. Sonra, ona bizden bir nimet verdiğimiz vakit; Bu benim, bilgim sayesinde bana verildi der. Hayır o, bir imtihandır, fakat çokları bilmiyorlar. Onlardan öncekiler de bunu demişlerdi. Ama kazandıkları şeyler, kendilerine hiç bir fayda sağlamadı." [66]

Allah (c.c.) insanın, sıkıntı halinde kendisine yalvardığını, O'na sığınıp dua ettiğini; tarafından nimet verdiği zaman da yoldan çıkıp taşkınlık ettiğini, sonra da bütün bunlara bilgim sayesinde sahip oldum dediğini haber veriyor. Ardından da insanın bu sözüne karşı çıkarak "Hayır, o bir imtihandır" buyuruyor. Yâni durum hiç de onun sandığı gibi değil. Aksine bu nimeti ona imtihan için; itaat mı yoksa isyanını edecek, şükür mü yoksa nankörlük mü edecek, bütün bunları bilmekle beraber, onu sınamak için verdik. Her verdiğimiz, onun için bir fitnedir, denemedir. Onun "bütün verilenler ilmim sayesinde verildi" sözünün aynısı ondan önce -Karun gibi- geçmiş ümmetler de söylemiş, aynı iddiada bulunmuştu. "Ama kazandıkları şeyler, kendilerine hiçbir fayda sağlamadı." Yâni onların bu sözleri doğru olmadığı gibi, dünyâ metaı olarak kazanıp topladıkları da fayda vermez. [67]

Mal Ve Evlad Fitnesi:

Allah Teala buyuruyor ki:

"Bilin ki mallarınız ve çocuklarınız birer fitne (imtihan) dır. Allah'a gelince büyük mükafat, o'nun yanındadır." [68]

Yâni, Allah (c.c), mal ve çocukları sizin için fitne (imtihan) olarak verdi. Böylece bilsin ki, şükredip onlar hakkında hududu koruyor musunuz, yoksa onlara meşgul olup Allah'tan gafil mi kalıyormusunuz. Nitekim buyuruyor ki:

"Ey inananlar, mallarınız ve çocuklarınız sizi Allah'ı anmaktan alıkoymasın. Kim bunu yaparsa işte onlar ziyana uğrayanlardır." [69]

"Büyük mükâfaat ise Allah'ın yanındadır." [70]

Yâni, sevabı, atası (ihsanı) ve cennetleri mal ve çocuklarınızdan size daha hayırlıdır. Çünkü çocuklarınız içinden size düşman çıkabilmektedir. [71]

Kullarını Deneme Konusunda Tasarruf Yanlız Allah'ındır:

Bil ki, kulunu deneme konusunda Allah (c.c.) tek olup, bu hususta O'na kimse ortak olamadığı gibi, bu imtihanın yeri, zamanı ve çeşidi konusunda da O'nun ortağı yoktur. İmtihanın ve kulunu denediği sıkıntının çeşidini o tayin eder. Bu imtihanın zamanın, yeri ve süresini o düzenler. Kul, nerede olursa olsun bu imtihana, bu imtihanın konu ve ayrıntılarına karşı çıkması caiz değildir. Böyle bir durum müslüman’da görülürse, imanıyla çakışan bir pozisyona düşer, hatta -Allah korusun- dinden çıkmış olur. Müslüman’ın bundan kaçınması gerekir. Nasıl ki, bir öğrenci imtihanın şekli, yeri ve zamanı hususunda öğretmenine baskı yapamaz, süresi konusunda ona karşı koyamaz, kulun da Allah'ın emrine rağmen, bütün bunları yapması düşünülemez. Şu kadar varki, müslümânâ düşen, imtihanının hafif geçmesi için Allah'a dua etmesi, fitne ve sıkıntılardan O'na sığınmasıdır. Bu ise, gelecek bölümle alakalı bir tenbihtir.[72]

Fitnelerden Allah'a Sığınmak:

Kullarını imtihan etme, ayrıntıları, yeri, zamani ve süresi gibi imtihanla alakalı konularda Allah'ın tek olduğunu, bunlardan hiç birine kulun itiraz edemiyeceği gibi, bu imtihanın muayyen bir tarzda ve türde olması yönünde Allah'a zor kullanamıyacağını söylemiştim. Fakat müslüman'ın yapabileceği şey, imtihanın zorlusundan Allah'a sığınması, başarması ve maruz kaldığı fitnelerin şerrinden kendisini koruması için O'na dua etmesidir. İşte bu sebeble, fitnelerden Allah'a sığınmak hakkında bize kadar intikâl eden dualar vardır. Buhari ve Müslim'in Hz. Aişe'den rivayet ettikleri şu hadis bu kabilden bir duadır. Peygamber (a.s) şöyle dua ederdi;

"Allah'ım, tembellikten, ihtiyarlıktan, günah işlemekten, borç altında kalmaktan, kabir fitnesinden ve kabir azabından, cehennemin fitnesinden ve azabından, zenginlik fitnesinin şerrinden ve yalancı Mesih Deccal'ın fitnesinden sana sığınırım. [73]

Yüce Sahabi Enes b. Malik (r.a) , Peygamberimiz (a.s)'ın, bir duasında şöyle dediğini söylüyor:

" ...Ve ölümün, dirimin fitnesinden sana- sığınırım. [74]

Bir âyette de şöyle buyruluyor:

"Rabbimiz, bizi inkar edenler için bir imtihan yapma (onları bizim başıma musallat etme), bizi bağışla. Rabb'imiz, yegane galip ve hizmet sahibi, ancak sensin, sen!" [75]

Bu âyetin, tefsirinde Katâde (r.a) şöyle diyor:

"Kafirleri üstün kılma ki, ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın