Sûrelerin Tertibindeki Rivayetler

Sûrelerin Tertibindeki Rivayetler

İbni Atıyye Derki :
“Sûrelerin çoğunun tertibi Peygamberin hayatında belliydi. “Seb'i tıval» (yedi uzun sûre) Hâmîmler (Hâ mîm le başlıyan sûreler) mufassal (mushafın sonundaki sûreler) adlandırırlardı.»
Bu rivayetten anladığımız o dur ki, Kur'an'ın sûreleri, gruplar halinde adlandırılmıştı. Ancak tertip nasıldı? bu, rivayetle belli olmuyor.
İmamı Süyutî “İtkan»ında der ki :
“Gönlümün daha çok yattığı cihet, Beyhakînın de anladığı gibi şudur. Sûrelerin tertibi de Vahyiledir. Ancak “Beraeh» ile “Enfal» Sûreleri değildir.»
Bu konuda Hz. Abdullah İbni Abbas'ta şöyle der :
“Hz. Osmana sordum -niçin Mesânîden (ayetleri yüzden az olan) Anfâl Sûresi ile Miûn den (ayetleri yüz civarında olan) Beraeh Sûresini yan yana getirdiniz? Hem neden aralarına Bismillahir-rahmanir-ahim yazmadınız ve onu (Beraeh Sûresini) Seb'i Tivale (yedi uzun sûre arasına) koydunuz ?
Hz. Osman cevabında bana dedi ki :
- Allah'ın Resulüne çok ayetli sûreler inerdi. Ona bunlardan biri nazil olunca, Vahy kâtiplerinden bir kaçını çağırır ve şu ayetleri, içinde şu ve şu ayetler bulunan sûreye yazın, diye emrederlerdi. Enfâl Sûresi Medinede ilk nazil olanlar dandır. Fakat konuları biri birine benzer, Birinin anlattıkları diğerinin anlattıklarına yakın. Bana öyle geldi ki bunlar (Enfâl ve Beraeh Sûreleri) biri birine bağlıdır. Allah'ın Resulü de, bu sûrenin ondan olup olmadığını beyan buyurmadan irtihai ettiler. İşte bu sebepten ötürü onları biri birine yakın koydum ve aralarına da -Bismillahir-rahmanır-rahim- yazmadım.»
Bu beyanlar gösteriyor ki, sûrelerin tertibi de, Peygamber Efendimizin işaretleri dikkate alınarak yapılmış durumda Mushaf haline getirilmiştir. Ancak “Enfâl» ile “Berâe» sûrelerinin tertibi hakkında bir şey söylemeden Peygamber Efendimiz irtihai buyurmuşlardı.
Bununla beraber Kur'an'ın, Vahyediliş sırasına göre yazılmışlarından da sözedenler vardır. Nitekim Zincânî “Tarihui Kur'an»ında bu çeşit mushaflardan birisinin Câ'feri Sadık'tan daldığını yazar.
Ayrıca İmamı Süyütî de “İtkan»ında Vahy sırasına göre yazılmış bâzı Kur'anlardan bahseder. Anlaşılan o dur ki, bu kabil mushaflar, Kur'an'ın toplanması için Hz. Osman tarafından kurulan kurula arzedilmemiştir. Zira eğer bunlar arzedilmiş olsaydı. Hz. Osman, onları da diğerleri gibi, ya tashih eder veya tashih imkânı olmıyanları da yıkar suya verirdi. [616]

[616] Ahmet Gürkan, Kur’an’ın Nasih Ve Mensuh Ayetleri, Yeni İlahiyat Kitabevi, Ankara, 1980: 180-182.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın