Dalâletin Sebebi Fıskdır

Dalâletin Sebebi Fıskdır

Kur'an'da, hidayetin ilk vesilesi olarak «ittikâ»nın şart olduğu beyan edildiği gibi, dalâlet sebeblerinden olarak da “fısk” sayılıyor. Hidayetin Halıkı Allah Teala aynı zamanda dalâletin de halıkıdır. Mesuliyet istiyenlerin olmak üzere, dalâleti tercih edenler için Allah onların kalblerinde dalaleti yaratmaktadır. Bu onların taleblerini yerine getirmesidir. Yoksa başlangıçta hidayet fıtratı üzere yarattığı kullarından hiçbirini, istemedikleri halde saptırmaz. Bu O'nun rahmetine yakışmaz. Allah'ın “mudil” (saptıran) isminin bulunmasının yanlış anlaşılmaması için.[1303]

“(Allah) o darb-ı meselle ancak fasıkları şaşırtır (idlâl eder).” [1304] ve

“Gayetleri fasıklardan başkası inkâr etmez.” [1305] buyurur. Görülüyor ki onların dalâlet sebebleri fısktır. Allah'ın sünnetindeki hidayetten, akıl ve duyularla hidayete ermekten çıkmak manasına gelen fısktır. Buradaki fasıklardan murat, küfürden dûn olan günahları işleyen âsîler değildir. Bu makama uygun manâ söylediğimiz; mânâdır. Ayet sapıklıklarının menşeinin bizzat kâfirlerin kendileri, kendi amelleri ve halleri olduğunu beyân ediyor.[1306] Allah onları, sebebsiz yere idlâl etmemiş, onların dalâlete müsaid uygun sıfatlarının çirkinliğini artırmıştır. Fısk, şer'an, akıl sahiblerinin taatten çıkmalarıdır. Bu manasıyla o küfre ve küfürden daha aşağı olan küçük olsun büyük olsun bütün günahlara şâmildir.[1307] Buradaki fasıklardan murat, iman hududundan çıkanlardır. İdlâlin fasıklara hasredilmesi, fışkın onları dalâlete müsaid hale getirdiğini ve ona sevkettiğini anlatmak içindir. Onların küfürleri, hakdan yüz çevirmeleri, batılda ısrarları, tefekkür ve teemüle yanaşmamalarını intâc etti de cehaletleri kökleşti ve dalâletleri arttı.[1308] Katâde'nin dediği gibi, onlar fasıklık ettiler Allah da fasıklıklarından dolayı onları saptırdı.[1309]

Bu meseleyi daha iyi anlamak için, hidayet ve dalâlette merkezi vazifeyi yüklenmiş olan kalbin bazı durumlarından bahsetmemiz gerekmektedir.

[1303] a. g. e., 1/281.

[1304] Bakara: 2/26.

[1305] Bakara: 2/99.

[1306] R. Rıza, 1/238-239.

[1307] Taberi, 1/141; RM., 1/210.

[1308] RM., 1/210.

[1309] Taberi, 1/141.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın