Cimrilik Hasret Ummak ve Yalanlamak

Cimrilik, Hasret, Ummak ve Yalanlamak

Bahl (cimrilik) kelimesi ve türevleri Kur'an’ı Kerim'de 12 defa tekrarlanmıştır. Şöyle ki, yebhelûne lafzı şu ayette olduğu gibi 3 defa zikredilmiştir:
"Allah'ın kereminden kendilerine verdiğine cimrilik (yebhelûne) edenler, onu kendileri için hayırlı sanmasınlar."[763]
3 defa da yebhelu lafzı şu bir ayette gelmiştir:
"İşte sizler, Allah yolunda harcamağa çağrılıyorsunuz; ama içinizden kimi cimrilik (yebhelu) ama cimrilik yapan (yebhelu) ancak kendisine cimrilik eder.(yebhelu)" [764]
Bahilû lafzı da şu ayette olduğu gibi 2 defa tekrarlanmıştır:
"Cimrilik (bahilû) ettikleri şey, kıyamet günü boyunlarına dolanacaklır" [765]
El-bıhl lafzı Allah’u tealanın şu sözünde olduğu gibi 2 defa zikredilmiştir:
"Ve insanlara da cimriliği (el-buhl) emrederler, Allah'ın bol hazinesinden kendilerine verdiğini gizlerler."[766]
Bahih lafzı şu ayet’i kerimede 1 defa gelmiştir:
"Fakit kim cimrilik eder (bahile), kendini zengin görüp (Allah'a) tenezzül etmezse..." [767]
Tebhelû lafzı ise Allah tebarek ve tealanın şu sözünde bir defa geçmektedir:
"Eğer onları isteseydi de sizi sıkıştırsaydı, cimrilik (tebhelû) ederdiniz ve (bu), sizin kinlerinizi ortaya çıkarırdı."[768]
Aynı sayıda yani 12 defa da hasretle ilgili lafızlar tekrarlanmıştır. Mesela hasreten lafzı şu ayette olduğu gibi 5 yerde zikredilmiştir:
"Ve harcayacaklar da. Sonra bu, kendilerine yürek acısı (hasreten) olacak." [769]
Haserâtin lafzı şu ayette olduğu gibi 2 defa tekrarlanmıştır:
"Bundan dolayı nefsin onlar için hasretlere (haserâtin) gitmesin." [770]
Şu türevlerin her biri de şu ayetlerde birer defa geçmektedir:
"O'na kulluk etmekten büyüklenmez ve yorulmazlar (yestehsirun)." [771]"(O gün günahkâr) nefsin şöyle demesinden sakının: 'Allah’ın yanında (O'na kullukla) kusur edişimden dolayı vah (bana) (hasretâ)." [772]"Nihayet kendilerine ansızın o saat gelip çatınca, günahlarını sırtlarına yüklenmiş olarak: "Hayatta (iyi işler yapmaktan) geri kalıp günah işlememizden ötürü vah bize (hasretena)." [773]"Ellerini boynuna bağlanmış yapma, tamamen de açma, sonra kınanır, hasret (mahsura) içinde kalırsın." [774]
"Sonra gözünü iki kez daha döndür. Göz hor, hakir ve bitkin, ümidini kesmiş (haşir) bir halde sana döner." [775]
Tama' (ummak) lafzının türevleri de 12 defa tekrarlanmıştır. Mesela şu ayet’i kerimede olduğu gibi 4 yerde tamaen şeklinde geçmektedir:
"Korkarak ve umarak (tamaen) O'na dua edin." [776]
Yetmeu lafzı da Allah’u tealanın şu sözünde olduğu gibi 3 yerde gelmiştir:
"Onlardan her biri, nimet cennetine sokulacağını mı umuyor? (yetmeu)." [777]
Netmeu lafzı ise şu ayette olduğu gibi 2 yerde zikredilmiştir:
"Biz, Rabb'imizin bizi iyiler arasına katmasını umarken (netmeu) neden Allah'a ve bize gelen gerçeğe inanmayalım?" [778]
Bu kelimenin türevlerinin, her biri şu aşağıdaki ayetlerde birer defa geçmektedir:
"Ceza günü, hatamı bağışlayacağını umduğum (etmeu) da O'dur." [779]"Şimdi siz, bunların size inanmalarını mı umuyorsunuz (tetmeûne)?"[780]"Bunlar henüz oraya girmemişlerdir, fakat girmeyi çok istemektedirler (yetemûne)." [781]
Cühûd (yalanlamak) lafzı da 12 defa tekrarlanmıştır: Meselâ yechedûne lafzı Allah’u tealanın şu sözünde olduğu gibi 7 yerde gelmiştir:
“Ayetlerimizi yalanlayanlara da (yechedûne) yaptıkları fenalık yüzünden azâb dokunacaktır." [782]
Yechedu lafzı şu ayette olduğu gibi 3 yerde geçmektedir:
"Bizim ayetlerimizi, zâlimlerden başkası inkâr edemez (yechedu)." [783]
Cehedû lafzı da şu ayette olduğu gibi 2 yerde zikredilmiştir:
"İşte Ad (kavmi), Rabb'lerinin ayetlerini inkâr ettiler (cehedû)." [784]
Böylece cimrilik, hasret, ummak ve yalanlamak ıstılahları Kur'an’ı Kerim'de her biri birbirine eşit şekilde ama ayrı ayrı yerlerde gelmişlerdir.[785]

[763] Al-i İmran: 3/180.
[764] Muhammed: 47/38.
[765] Al-i İmran: 3/180.
[766] Nisa: 4/37.
[767] Leyl: 92/8.
[768] Muhammed: 47/37.
[769] Enfal: 8/36.
[770] Fâtır: 35/8.
[771] Enbiya: 21/19.
[772] Zümer: 39/56.
[773] Enam: 6/31.
[774] İsra: 17/29.
[775] Mülk: 67/4.
[776] A’raf: 7/56.
[777] Mearic: 70/38.
[778] Maide: 5/84.
[779] Şuara: 26/82.
[780] Bakara: 2/75.
[781] A'raf: 7/46.
[782] En'am: 6/49.
[783] Ankebut: 29/49.
[784] Hud: 11/59.
[785] Abdurrezzak Nevfel, Kur’an’da Ölçü ve Ahenk, İnkilap Yayınları, İstanbul, 1988: 99-102.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın