Bağ Bahçe Sahipleri

6. Bağ-Bahçe Sahipleri

Kur'ân-ı Kerim'de çeşitli olaylar anlatılır. Bazen ferdî bazen de içtimaî olaylar üzerinde durulur. Kur'ân, hadiseleri tasvir ederken onlara canlı bir hayat ya da taze bir hareket verir. Olayları, hikayeleri, sahneleri ve bunların kahramanlarım canlı ve hareketli bir hale sokarak, şu anda yaşanıyormuş-casına bir izlenim meydana getirir. Zaman zaman bunu diyalog şeklinde süsleyerek dinleyicinin dikkatini çeker ve onu usandırmaz ve ayrıca ona bir bakış açısı kazandırır. Kur'ân bunu öyle ustaca işler ki, muhataplarını o olayın içine çeker. Artık anlatılan olay, bir hikaye değil, hayatın ta kendisi olmuştur. Böylece okuyucu veya dinleyici pür dikkatle manzarayı görme, hissetme ve tefekkür etme imkanını yakalamış olur.
Kur'ân'ın geçmiş hadiselerin tasvirindeki temel amacı, hatırlatma, Öğüt verme, sakındırma, ibret almaya sevk etme gibi yollardan gidilerek ahlâki bir netice çıkarmak suretiyle insanları uyarmak ve doğruya teşvik etmektir Kur'ân, bunu övgü ve methetmek için yapar. Bu, aynı zamanda sevap ve ikabı belirtmek, işin önemini yüceltmek veya tahkir etmek için de olabilir Aşağıda bahçe sahipleri ile ilgili sunacağımız âyetlerin genel muhtevasından bütün bu sonuçlan çıkarmamız mümkündür. ALLAH Teâlâ'nm nimetlerine karşı şükreden kimse ile, kendisine verilen nimetlere karşı nankörlük eden kimse arasında geçen konuşmayı Kur'ân şöyle dile getirir:
"Onlara, şu iki adamı misal olarak anlat: Bunlardan birine iki üzüm bağı vermiş, her ikisinin de etrafını hurmalarla donatmış, aralarında da ekinler bitirmiştik. îki bağın ikisi de yemişlerini vermiş, hiçbirini eksik bırakmamıştı. İkisinin arasından bir de ırmak fışkırtmıştık. Bu adamın başka geliri de vardı. Bu yüzden arkadaşıyla konuşurken ona şöyle dedi: "Ben, servetçe senden daha zenginim; insan sayısı bakımından da senden daha güçlüyüm." (Kehf, 18/32-34)
Bu iki kişinin kimliği hakkında çeşitli görüşler vardır. Birincisi, Mahzû-mî kabilesinden Mekkeli iki kardeştir. İkincisi, bu iki kişiden maksat, ALLAH Resulü ile Mekkeli müşriklerdir. Üçüncüsü, ALLAH'a inanan ve inanmayan herkes için geçerli bîr misaldir. Dördüncüsü, babalarından kalan büyük çapta bir mirası, birisi inancının gereği gibi, diğeri de inançsızlığının gereği gibi harcayan iki İsrailli kardeştirler.[300]
Her iki tarafı hurmalıklarla kuşatılmış, meyveleri yetişmiş, ekinleri bitmiş ve aralarında devamlı akan nehirlerin bulunduğu bahçelerin sahibi olan kimsenin, bunların dışında başka servetinin de olduğu anlaşılmaktadır. Bu yüzden:"Ben, servetçe senden daha zenginim, insan sayısı bakımın-' dan daha güçlüyüm" (Kehf, 18/34) diyerek verilen servet ve nimetten dolayı şımarıyor, kibirleniyor ve kendini üstün görüyordu. Fahruddin Râzî'nin belirttiğine göre âyette geçen "semer" ( yu ) kelimesinin üç türlü okunuşu vardır. Birincisi, mim ve sâ harflerinin fethası ile, ikincisi, mim harfinin sükûnu ve sâ harfinin otresi İle, üçüncüsü, mim ve sâ harflerinin otresi ile okunmuştur. Dilciler, ötre ile okunduğunda, altm ve gümüş ve bunların dışındaki bütün mal cinslerini kapsar demişlerdir. Mü-cahid, altın ve gümüş olarak yani bu kimsenin iki bahçe dışında nükûd cinsinden eşyaları da vardı, diye tefsir etmiştir.[301] Hangi açıdan değerlendirirsek değerlendirelim, bu kişinin oldukça zengin olduğu anlaşılmaktadır.
Burada iki adam ve iki bahçe örneği veriliyor. Bu örnekte sahte ve geçici değerlerle ebedi ve kalıcı değerler anlatılıyor. Bu misalde ayrıca dünya hayatının zineti ile aldanıp gururlanan nefislerle, ALLAH'a iman ile izzet bulan nefisler arasındaki farkı gösteren çok açık iki örnek canlandırılıyor. Her ikisi de İnsanlar için örnektirler. Birisi, servet sahibi bir adama misaldir ki, serveti onu meşgul ediyor, nimet onu şımartıyor. Neticede insanların hayatlarına ve nefislerine hakim olan gücü unutuyor. Bu nimetin ebedî olduğunu, hiç tükenmeyeceğini sanıyor. Makam ve mevkiin onu hiç yalnız bırakmayacağını ümit ediyor. Diğer kişi ise, imanıyla izzet bulan, Rabbini anan mü'min kişiye misaldir ki, kendisine verilen nimeti gerçek nimeti veren Allah'a bir delil, hamdi ve zikri için bir sebep sayıyor da küfür ve inkara dalmıyor.[302]
Kıssa çok parlak ve görkemli iki bahçenin tasvirini yapmakta ve bir anlamda resmini çizmektedir. Her iki bahçe de mahsullerini vermişler ve hiçbir şeyi eksik bırakmamışlardır. ALLAH Teâlâ, Kehf Sûresi, 33. âyette ürünlerden hiçbir şeyin eksik kalmayışını, normal olarak eksik anlamına gelen bir kelime ile ifade etmiyor da, özellikle "tazlim" kelimesini seçiyor. Bununla biri bahçe sahibi olan iki kişi arasında karşılaştırma yapıp birincisinin kendisine zulümederek şımardığını ve Rabbine şükretmediğini, verimli bahçeler karşısında gurura kapılıp kibirlendiğini belirtiyor.
Bahçelerin cazibesi ve gösterişi kendisini büyüleyen ve bu yüzden de kendini üstün gören bu şahıs, arkadaşıyla konuşurken: "Ben senden maka daha zenginim, nüfusça daha üstünüm" diyerek bahçesinin yanma geliyor. ALLAH'ın kendisine verdiği nimetlere ve varlığa şükredeceği yerde, unutuyor ve kendine zulmediyor. Verimli ve gayet güzel olan bahçenin hiçbir zaman yok olmayacağını ve elinden çıkmayacağını sanıyor. Bu durum onu, asla kıyamet kopmayacağı inancına götürüyor. Kıyamet kopsa bile orada kendisine değer verileceğini, ayrıcalık tanınacağını ve itibar edileceğini sanıyor, saygı ve hürmet göreceğini bekliyor. İşte onun böyle bir hayal ve varsayımını Kur'ân şöyle dile getiriyor. "(Böyle gurur ve kibirle) kendisine zulmederek bağına girdi ve şöyle dedi: "Bunun, hiçbir zaman yok olacağım sanmam. Kıyametin kopacağını da sanmam. Şayet Rabbimin huzuruna götü-rülürsem, hiç şüphem yok ki, forada) bundan daha hayırlı akıbet bukı-İbn Kesir'in ifade ettiğine göre, bu şahıs inkarcı, azgın, kibirli ve zorba bir tavır sergilemek suretiyle bahçesine girdi. Bahçesindeki ağaçları, ekinleri, meyveleri, bahçesinin etrafında ve çevresinde birbirini takip eden nehirleri görünce sandı ki, bunlar tükenmeyecek, bitmeyecek, yok olmayacak ve telef olmayacak. Bu tavrı, onun aklının kıt ve ALLAH'a imanının zayıf olmasından, dünya hayatı ve ziynetine karşılık âhireti inkar etmesinden dolayı idi. Bunun için o, "Kıyametin vuku bulacağını zannetmem. ALLAH'ın huzuruna gider ve döndürülürsem bile, benim için daha güzel bir durum vardır. Çünkü ben, Rabbimin nezdinde bahtlı kimseyim. Benim üstünlüğüm ve kerametim olmasaydı, bunu bana vermezdi", diye kendi kendine yorum yapmakta ve haya! kurmaktadır.[303]
Yalnız kendisinin üstün ve hak sahibi olduğunu sanan ve dünyaya bağlı olan kimse, âhireti hesaba katmadan yaşar. Dünyada elde ettiği maddi refahı ve geçici rahatlığı âhirette de elde edeceğine inanır. Hatta daha üstün ve daha değerli nimetlerin kendisine verileceğini zanneder. Şu ayet bu gibi insanların karakterini ne güzel ifade etmektedir:
"Andolsun ki, kendisine dokunan bir zarardan sonra biz ona bir rahmet tattırırsak: Bu, benim hakkımdır, kıyametin kopacağını sanmıyorum, Rab-bime döndürülmüş olsam bile muhakkak O'nun katında benim için daha güzel şeyler vardır." (Fussilet, 41/50)
Küfür ve nankörlükle hayatlarım sürdürenler, iman ve amelden uzak olarak günah ve isyanla Ömürlerini geçirenler, ölüm ve ölüm ötesi hayatlarının da İnananlar gibi olacağını ve hatta onlardan daha güzel ve rahat bir hayata kavuşacaklarına inanırlar. Bu gibi insanlara Kur'ân'm cevabı şöyledir. "Yoksa kötülük işleyenler ölümlerinde ve sağlıklarında kendilerini, inanıp iyi ameller işleyen kimseler iîe bir mi tutacağımızı sandılar? Ne kötü hüküm veriyorlar!" (Câsiye, 45/21)
Kendi yandaşlarının çokluğu ve zenginliği ile Övünen bahçe sahibine karşı, iman ve irfan dolu arkadaşının cevabını Kur'ân gayet açık ve veciz bir şekilde şöyle dile getirmektedir:
"Karşılıklı konuşan arkadaşı ona hitaben: "Sen, dedi, seni topraktan, ^J sonra nutfeden (spermden) yaratan, daha sonra seni bir adam biçimine sokan ALLAH') inkar mı ettin? Fakat o Aliah, benim Rabbimdİr ve ben Rabbime hiçbir şeyi ortak koşmanı. Bağına girdiğinde: MaşALLAH! Kuvvet yalnız $ ALLAH'ındır, deseydin ya! Eğer malca ve evlatça beni kendinden güçsüz görüyorsan (şunu bil ki:) Belki Rabbim bana, senin bağından daha iyisini verir, senin bağına ise gökten yıldırımlar gönderir de bag kupkuru bir toprak haline gelir. Yahut, bağının suyu dibe çekilir de bir daha onu arayıp bula-mazsm."(Kehf, 18/37-4J)
Seyyid Kutup bu âyetleri şöyle açıklamaktadır: "İman ve akidesi ile izzet bulan bu mü'min kimse, o şımarık, mağrur arkadaşına karşı gerçekleri bir bir anlatmaktadır. Aslının nereden geldiğini, bir damla sudan yaratıldığını, daha önce ise bir parça çamur ile birkaç damla sudan ibaret olduğunu hatırlatmakta ve onu uyarmaktadır. İman ve ihsanda bulunan ALLAH hakkında onu, gerekli edebe davet etmektedir. Mü'min kişinin nefsinde imanın şerefi böyle canlanır. Böylece mü'min kimseler, mal, mülk ve yakınlara, yandaşlara aldırış etmez. Arkadaşlarına güzel görünmek için gerçekleri söylemekten uzak durmaz. Mü'min makam ve mal karşısında izzetini böyle hisseder. Çünkü o, ALLAH katında mü'minlere verilen şeylerin dünya hayatının nimetlerinden daha üstün olduğunu bilir.[304]
Mevdûdî, ALLAH'ı "inkar" etmenin sadece ALLAH'ın varlığını kabul etmemekle sınırlı olmadığını, fakat gurur, kibir, kendini beğenmişlik ve âhireti inkarın da küfür olduğunu belirtmektedir. Ayrıca bu kişinin,"Şayet Rabbi-me döndürülürsem" İfadesi ile O'nun varlığına şahadet etmesine rağmen komşusu onu, ALLAH'ı inkar etmekle suçlamaktadır. Çünkü zenginlik ve servetini ALLAH'ın bir lütfü olarak değil de kendi güç ve becerilerinin bir ürünü olarak kabul eden, bu nimetlerin sonsuz olduğunu ve kimsenin bunları kendisinden alamayacağına inanan ve kendisini hiç kimseye karşı hesap vermekle sorumlu hissetmeyen bir kimse, ALLAH'a inandığını söyl...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın