Sayfayı Yazdır - Allahın kün emri ile yaratması

Allah'ın "kün" emri ile yaratması

"Kün" emri, kâne fiilindendir. Kevn, hades demektir. Kevn ve keynûnet, şeklinde de olur. Sîbeveyh, "ene a'rifuke muz kunte," yani "hulikte", olduğun, yani yaratıldığından beri seni bilirim sözünü nakleder. "Kevvene'ş-şey'e", birşeyi İhdas etti demektir. Allah eşyayı tekvin edendir. Onları yokluktan (ademden) varlığa çıkarır. "Ve kevvenehû fetekevvene", onu ihdas etti, o da meydana geldi demektir. Bir hadis-i şerifte "Kim beni rüyada görürse, gerçekten beni görmüştür. Çünkü şeytan benim gibi olamaz" (tekevvün), bir rivayette "benim suretime giremez" şeklinde vârid olmuştur [230]. Tekvin, önceki bir madde ile bir şey îcad etmekdir de denilmiştir [231]. Râgıb der ki: "Bazı insanlar "Kvn" maddesini bir cevherin kentlinden başka birşelye İstihalesi hususunda kullanmışlardır, yine birçok kelâmcılar, bunu ibda (yoktan yaratma) mânâsında kullanırlar".[232] "Kevvenallahu eşya'e; evcedeha" yani Allah eşyayı tekvin etti, demek, onları vücuda getirdi demektir [233]. Tekvin Cenab-i Hakkın sıfatlarındandır. Allah birşeyi murad edince ona sadece "ol" der, o şey hemen oluverir. Cenab-ı Hak Kur'ân-i Kerîm'e göre "kün" emri ile yaratır. Bu kelime Allah'ın yaratmasını ifade eden kelimedir. Allah'ın kelimeleri tükenmez [234]. Çünkü hallâkiyet Allah'ın en bariz vasfıdır.

Bu kelime Kitab-i Mukaddeste de yer alır. Ancak orada emr-i gaib şeklinde geçmektedir. Tekvin bâb, 'den şu cümleleri okuyalım:

"Ve Allah dedi, ışık, olsun; ve ışık oldu (...) Ve Allah dedi, suların ortasında kubbe olsun ve suları sulardan ayırsın. Ve Allah dedi, gündüzü geceden ayırmak için gökkubbesinde ışık olsun; ve alâmetler için, ve günler ve seneler için olsunlar"[235]. Bu kelimenin emir sîgasıyla olması, müteâl, herşeyin üstünde gâlib, herşeyin mülkünü tasarrufunu elinde bulunduran, yaratma da O'nun yürütme de O'nun, [236] olan Allah'a ne kadar lâyıktır. Çünkü Allah'ın şer'î emirleri de emr sîgasıyla varit olduğuna göre, Allah'ın yaratıcı aksiyonu ve yürütücü aksiyonu için bu kelime elbette en uygunudur. Hz. İsa'ya kelimetullah denilmesi O'nun böyle bir emrinin tecellîsi olduğundandır. Çünkü Allah sebeplere mahkum değil, müsebbibu'l-esbâbdır. Aynı zincirin ilk halkası olmak diğerlerinden pek farklılık ifade etmez. Allah herşeyin yaratıcısı olduğu gibi, sebeplerin de yaratıcısıdır. Dilediği zaman onları tesirsiz kılar, değiştirir. Nitekim değiştirmektedir de. Hiçbir şey O'nu takyid edemez, herşey O'nun küllî iradesiyle mukayyed ve O'na münkâddir.

Bu kelime Kur'ân'da mef'ulsüz, mutlak yaratma anlamıyla sekiz defa geçer, ilk defa 41. sırada yer alan Yâsîn sûresinde geçer. "O'nun işi birşeyin olmasını istedi mi ona, sâdece 'ol' demektir, hemen oluverir" [237]. İkinci olarak 44. sırada yer alan Meryem sûresinde geçer:

"Çocuk edinmek Allah'a yakışmaz. O, (böyle şeylerden) münezzehtir. Bir işi yapmak istedi mi, ona sadece 'ol' der, (o da) olur" [238]. Allah'ın birşey vücuda getireceği zaman onu en kısa zamanda yaratmasının, şânından olduğunu ifade eder. Şânı böyle olan için nasıl çocuğu olması tevehhüm edilebilir? Halbuki çocuğu olmak, ihtiyaç ve noksanlık âlâmetlerindendir [239]. Katâde'nin belirttiğine göre:

"Arapça'da bu sözün ifade ettiğinden daha hafif, daha kolay birşey yoktur, işte Allah'ın emri böyledir, böyle kolay yerine gelir" [240]. Diğer âyetler de yaklaşık olarak aynı mânâyadır [241]. Bunlardan [242] Hz. Âdem (as)'ın yaratılışı hakkındadır. İkisi Hz. İsa'nın yaratılışını ifadeden sonra [243] üç yerde de Allah'ın âhiretteki diriltmesi hakkındadır [244]. Allah âhirette de aynı kelime ile yaratıcı icraatına devam edecektir. [245] D. Masson şöyle der:

"Yaratıcı söz ebedîdir, öyleyse her zaman vardır. Yaratıcı aksiyon Allah için yeni bir iş değildir. Kur'ân vasıtasız bir şekilde yerde ve göklerde cereyan eden şeyleri yaratıcı fiile sokar. O halde yaratıcı fiilin varlık üzerinde devam etmesi, belki de sürekli bir yaratma gibi mülâhaza edilir. Bütün ezelîliği ve ebedîliğiyle Allah herşeyi huzurunda gibi bilir. O'nun yaratıcı aksiyonu atalette değildir, öyle olsaydı yaratma yokluğa geri dönecekti" [246].

Cenab-ı Hak, tekvin sıfatının tecelli vasıtası olan yaratıcı kelimesi "kun" ile, ezelden ebede yaratma icraatına devam edecektir. [247]

[230] LA, XVII, 345; TA, IX, 324; Başa'ir, IV, 393.

[231] TA, IX, 325. LA, XVII, 345; TA, IX, 324; Başa'ir, IV, 393.

[232] Muf., s. 445.

[233] Basa ir, IV, 393.

[234] Kehf: 18/109.

[235] Kitab-ı Mukaddes, Tekvin, I, 3-7.

[236] A'râf: 7/54

[237] Yasin: 36/82.

[238] Meryem: 19/35

[239] RM, XVI, 92.

[240] Tab., XXIII, 32.

[241] Âl-i İmrân, 3/47, 59; En'am, 6, 73; Bakara, 2/117; Nahl, 16/40; Mü'min, 40/68

[242] Âl-i İmrân: 3/59

[243] Âl-i İmrân: 3/47, 59,

[244] Nahl, 16/40; Yasin, 36/82; Mü'min, 40/68

[245] En'am: 6/73.

[246] D. Masson, I, 118.

[247] Veli Ulutürk, Kur’an-ı Kerim’de Yaratma Kavramı, İnsan Yayınları: 49-51.

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Kuranda İnsan Psikolojisi => Konuyu başlatan: ღAşkullahღ üzerinde 11 Şubat 2011, 19:31:29