Ahsen-i Takvim Üzere Yaratılış

Ahsen-i Takvim Üzere Yaratılış

Allah Teala:

“Biz hakıykat, insanı en güzel bir biçimde yarattık.” [743] ve “Gökleri ve yeri hakkın ikamesine sebep olarak, O (biz) yarattı (k). Size suret verdi (k), hem suretlerinizi de güzel yapdı(k).” [744] buyurmuştur. Öyle ise insanlarda gerek beden ve kametin uygunluğu ve gerek, eşyayı biribirinden ayırdedip aklederek Hak mefhumunu idrak eyleyen ruhî kabiliyetleri bakımından en güzel surette yaratılmıştır. Bu suretle kainatın hak olarak yaratılmış olan vasıflarını ve hususiyetlerini kendisinde hulasa ederek, hakkı batıldan, güzeli çirkinden, hayrı şerden, tatlıyı acıdan temyiz edebilir, mümkün ve mukadder olduğu kadar tasarruf edip dilediğini Yaratıcı'dan isteyebilir. Bu veçhile, ömrünün hasılına göre ya daha ziyade güzelleşir, İlliyyûn'a çıkar, yahut da çirkinleşir esfel-i sâfilîne yuvarlanır. Ali (kv) 'nin şu beyti çok manidardır:

“Sanırsın ki sen küçük bir cirimsin;

O âlem-i ekber ise sende dürülmüştür.”[745]

İnsan nasıl en güzel bir surette olmasın ki, Allah onu eliyle şekillendirdi, şerefli kulları oldukları halde meleklere, ona secde etmelerini emretti, Resulullah (as)'ın da beyan ettiği gibi, ataları Âdem (as)'ı kendi suretinde[746] yarattı.[747] “Bir damla sudan yarattı da onu biçimine koydu.” [748] İnsanın en güzel surette yaratılmış olması, ilk anda birçok akıl sahihlerine kabule şayan gelmeyebilir. Eğer en güzel suret, daha çok kuvvet, daha fazla akıl, daha fazla estetik güzellik, güçlü irade, kötülüğe sevkeden his ve kuvvetlerin, şehvet ve gazabın bulunmaması şeklinde anlaşılırsa, hataya düşülmüş olur. Çünkü bu, yukardan beri anlattığımız imtihanın ruhuna ters düşer. Binaenaleyh:

“İnsan zayıf, olarak yaratıldı.” [749],

“İnsanlar aceleden yaratıldı” [750] Acele onun tabiatı oldu, ondan ayrılması mümkün olmayan bir unsuru oldu[751], keza zulme meyyal olarak ve cahil olarak yaratıldı [752] ve

“İnsan, hırsına düşkün ve sabrı kıt olarak yaratılmıştır.” [753] ayetlerini o zaman anlayamayız, bu ayetlerle, insanın en güzel surette yaratıldığını bildiren ayet tenakuz teşkileder. Bunlardan dolayı şu anlayışa ihtiyacımız var: Bu dünya bir imtihan dünyasıdır ve insan imtihan için yaratılmıştır. Buna göre, Allah, insanı, imtihana en münasib bir şekilde yaratmıştır. İnsanın, zulme meyyal, arzuları babında zayıf, aceleci, hırslı, sabrı kıt olması, bu en güzel şeklin lüzumlu birer unsurlarıdır. Çünkü, imtihan için zıt kabiliyetlerin ve güçlerin bulunması gerekir.[754]

İnsanı ahsen-î takvim üzere yaratılmasında, zımmen esfel-i sâfilîne yuvarlanabilirliği manası vardır[755]. A. Haindi Akseki, insanın şerre meyli olduğunu kabul etmez ve bu ayeti [756] delil getirir.[757] M. Abduh da, insanın hayra olan meylinin esas olduğunu iddia eder.[758] Alusî, Sadrüddin Şirâzî'nin aynı mahiyetteki görüşünü nakleder[759].

[743] Tin: 95/4.

[744] Teğabün: 64/3.

[745] RM.. 30/175; Taberî, 1/88; Râzî, 31/60.

[746] Müslim, Birr ve Sıla, 32 (4/2017).

[747] RM., 30/175.

[748] Abese: 80/19.

[749] Nisa: 4/28.

[750] Enbiya: 21/37.

[751] RM., 17/48

[752] Ahzab: 33/72.

[753] Mearic: 70/19.

[754] S. Havva, Allah, 96.

[755] Elmalılı, 3/214 : S. Nursi, Sözler, 333.

[756] Tin: 95/4.

[757] A. H. Akseki, Ahlak Dersleri, 11.

[758] R. Rıza, 3/146-147.

[759] RM, 15/150.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın