II- Sünnet Çerçevesinde Nişanlılık
 

Sünnet, bu konuyu birçok yerde ele almış ve ona değişik açılardan bakmıştır. Bunları özet olarak aktarmağa çalışacağız: [841]

 
a- Ahlakî alanda:
 

Bu alanda, müslümanlar arasındaki insanî ve kardeşlik bağlarını korumak için, birisinin sözlüsü olan bir kıza başkasının talip çıkması haramdır.

1- Bu hususta Malik, Şafiî, Ahmed, Buhârî, Müslim, Ebu Davud, Tirmizî, Nesaî ve Ibnu Mâce, Ebu Hüreyre'den Peygamber'in (s.a.v.) şöyle buyurduğunu rivayet ederler:

"Zandan sakının, çünkü zan sözün en yalanıdır. Te­cessüsten, başkalarının kusurlarını araştırmaktan sakının. Bir­birinize kin beslemeyin. ALLAH'ın kardeş kulları olun. Hiçbir er­kek, mü'min kardeşinin sözlüsüne talip olmasın; beklesin o kişi ya onunla evlenecek veya vazgeçecek." (Hadisin lafzı Buhârî'nindir.) [842]

2- Yine Malik, Şafiî, Ahmed, Buharı, Müslim, Ebu Davud, Nesâî ve Ibnu Mâce, Ibnu Ömer'in şöyle dediğini rivayet ederler:

"Peygamber (s.a.v.), biriniz birşey almak üzereyken öbürünün onu satınalmağa kalkışmasını yasakladı. Ayrıca kişi, mü'min kardeşinin sözlüsüne talip olmasın. Beklesin, diğeri sözlüsünden vazgeçer veya izin verirse ancak o zaman talip olabilir." (Lafzı Buhârî'nindir.) [843]

3- Ahmed ve Müslim, Ukbe b. Âmir1 den Rasûlüllah'm (s.a.v.) şöyle buyurduğunu rivayet ederler: "Mü'min, mü'minin kardeşidir. Mü'min kardeşi birşey almak üzere iken o şeye alıcı çıkmak mü'min için helal değildir. Mü'min kardeşinin sözlüsüne talip çıkmak da helal değildir. Ancak o kişi tamamen vazgeçerse o başka." (Lafzı Müslim'indir). [844]

Bu hadislerden şu neticeleri çıkarıyoruz:

1- Kişinin, mü'min kardeşinin sözlüsüne talip çıkması yasak­lanmıştır ve buradaki yasaklama haramı ifade ediyor.

2- Yasaklama için bir müddet tayin edilmiştir. ilk talip tamamen vazgeçer yahut başkasının talip olmasına izin verirse bu müddet son bulmuş olur.

3- Bu   yasaklamanın   sebebi,   böyle   bir   davranışın   islâm kardeşliğiyle bağdaşmamasıdır. Mü'min, kardeşine eziyet verecek bir davranışa kalkışmaz. Mü'mine eziyet veren hususlardan biri de talip olduğu kıza talip olmaktır.

4- Müslümana eziyet etmek veya gönlünü kırmak, ancak erkekle evleneceği kadın arasında bir muvafakat bulunduğunda sözkonusu olur. Ama aralarında bir muvafakat yoksa ya da taraflardan biri mu­vafakat etmemiş yahut kadının henüz bir görüşü oluşmamışsa o zaman talip olmakta bir sakınca yoktur. Bu durumda başkasının talebi üzerine talepte bulunmak diye birşey sözkonusu değildir. Bazen de talipler çok olur ama biri, diğerinden haberdar değildir.

Yukarıdaki hadislerin ışığında anlaşılan bu, bir de bu anlaşılana ışık tutacak bir vakıayı nakledelim .

Fâtıma bint Kays, aynı anda hem Muaviye b. Ebî Süfyan ve hemde Ebu'l-Cehm'in evlilik teklifiyle karşı karşıya kaldı. Hangisiyle evleneceğine istişarede bulunmak üzere Peygamber'e (s.a.v.) gitti. Rasûlüllah (s.a.v.), iki kişinin ona talip olmasında bir sakınca görmedi. Danışması sonucunda da ona Üsame b. Zeyd'le evlenmesini tavsiye etti. Buyurdu ki: "Muaviye, fakir biridir; Malı yoktur. Ebu'1-Cehm ise, kadınları çok döver. Ama Üsâme..." Rasûlüllah (s.a.v.), Üsâme'den bah­sedince, kadın elleriyle işaret ederek: Üsâme mi, Üsâme mi? Onunla ev­lenmeğe arzusu olmadığım belirtti. Bunun üzerine Rasûlüllah (s.a.v.): "ALLAH'a itaat ve Rasûlüne itaat senin için daha hayırlıdır" buyurdu. Kadın, Üsâme ile evlendi ve onunla mutlu oldu. [845