Rivayetin Tenkidi:
 

Kötü niyetliler, islâm'ı kötü göstermek ve Peygamber'ine dil uzat­mak için bu rivayette bir dayanak buldular.

Bazı müfessirlerle tarihçiler oyuna gelerek âyetten kasdedileni açıklamak ve Zeyneb'in evliliğini anlatmak için bu rivayeti naklet-mişlerdir.

Halbuki rivayet islâm ve peygamberi aleyhine uydurul-muşluğunun delillerini ve zafiyetinin alametlerini beraberinde taşıyan bir rivayettir. Gerek sened ve gerek peygamber makamına yakışmayan muhtevasıyla uydurma mahsulüdür. Gün yüzü görmemiş bekâr bir kızdan bile daha çok haya sahibi olan Peygamber'den (s.a.v.) sadır ol­ması katiyetle mümkün değildir. O Peygamber ki yüce Allah'ın: "Sakın, kendilerini denemek için onlardan bir kesimini faydalandırdığımız dünya hayatının süsüne gözlerini dikme! Rabbinin rızkı hem daha hayırlı, hem de daha süreklidir"[607]sözüne harfiyyen riâyet ediyordu.

O peygamber ki, evlerin kutsallığını gözetme, evlilik ilişkilerini koruma konusunda da herkese örnek idi. O, şöyle buyuruyordu: "Bir koca ile karısının arasını ya da efendi ile kölesinin arasını bozan bizden değildir.[608]

Rivayet, Peygamber'in (s.a.v.) peygamberlik makamına yakışmayan bir şeyi nisbet etmekle de yetinmemiş, bunun ötesine gide­rek hâşâ Yüce Allah'ın, Zeyd'in kansına göz diken peygamberini mükafatlandırdığını ve peygamberinin onunla evlenme isteğini yedi göğün yukarısından onaylayarak, onunla evlendirdiğini okuyucusuna anlatmak istiyor.

Yüce Allah'ın başkasının karısına göz diken birinin bu isteğini üstlenip onu o kadınla evlendirmesi şanına yakışır mı? Hele en üstün ahlâka ve en temiz kalbe sahip olduğu için kulları arasından peygamber olarak seçtiği birini bu hareketinden dolayı mükafatlandınr mı? Hiç şüphesiz Allah, risaletini kime vereceğim en iyi bilendir.

Yasaklanan bir davranışı işleyen kişi mükâfatlandırılır mı?

Biz bu rivayeti inceledik ve üç yönden tutarsızlığını tesbit ettik:

Birincisi: Rivayet mürseldir. Çünkü rivayeti nakleden Muhammed b. Hibbân, Medine'li bir f&kih olup tabiîndendir. Amcası Vasi' ile Rafı' b. Hudayc, Enes ve başkalarından rivayet etmiştir. Kendisinden de Zührî, Yahya b. Said el-Ensârî, Malik, Leys ve başkaları rivayet etmişlerdir. Bu zât, hicretin 121. yılında vefat etmiştir. [609]ikincisi: Ibni Sa'd'ın kendisinden bu rivayeti naklettiği Mu­hammed b. Ömer el-Vakidî, hadis alimlerince makbul biri değildir.

Zekeriya b. Yahya es-Sâcî: "Muhammed b. Ömer el-Vakidî, Bağdat kadısı olup yalancı olmakla itham edilmiştir" demektedir.

Buharı, onun hakkında şöyle demektedir: "Vakidî, Medine'li, olup Bağdat'ta yaşamıştır. Naklettiği hadisler alınmaz. Ahmed, Ibnu'l-Mübarek ve Ibnu Nemir, hadislerini almamışlardır." Başka bir yerde de imam Ahmed'in, onun yalancı olduğunu söylediğim belirtmektedir.

Beyhakî'nin isnadına göre Şafiî: "Vakıdî'nin kitaplarının hepsi ya­lan mahsûlüdür" demiştir.

Nesaî de şöyle demektedir: Rasûlullah'a (s.a.v.) yalan şeyler isnad etmekle şöhret bulmuş zayıf raviler dört kişidir: Medine'de Vakidî, Horasan'da Mukatıl, Şam'da, Muhammed b. Said el-Maslûb. Dördüncüsünün ismini de zikretti.

Ebû Davud: "Onun hadislerini yazmam ve ondan hadis anlatmam, (onun yalancı olduğunda) şüphem yoktur" demektedir.

Ebû Hatim, Nesaî ve Ibnu Rahuye, onun, hadis uydurduğunu söylerler. [610]

Üçüncüsü: Muhammed b. Ömer'in kendisinden rivayette bulun­duğu Abdullah b. Amir el-Eslemî, zaifu'l-hadistir. Ahmed, Ebû Zur'a, Ebû Asım ve Neaaî onun hakkında "zayıftır" demişlerdir.

Ebû Hatim; "metruk"tur, îbnu Main de: "Zayıftır, bir değeri yok­tur" demiştir.

Buharı: "Hıfzı hakkında konuşuluyor; hadisleri zaptedemiyor" de­mektedir.

Ibnu Hibbân ise: "Senedleri ve metinleri tersyüz ediyordu, mürselleri de direkt Rasûlullah'tan nakledilmiş gibi gösteriyordu" de­mektedir. [611]

O halde üzerinde durduğumuz bu rivayet dolayısıyla sened bakımından da metin bakımından da sahih değildir. Peygamberlik makamına dil uzatılan vehim ve sapıklıkların bu rivayete dayandırılması da tutarlı değildir.[612]