Nikahı İlan Etme Vasıtalarından Biri Olarak:
   
Nikah Hutbesi
 

Ebu Dâvud, Tirmizî, Nesaî ve Ibnu Mâce [372]Abdullah b. Me-sud'un şöyle dediğini rivayet ederler: Rasûlullah'a (s.a.v.) iyiliğin her çeşidi ve sonuçlan -veya iyiliğin başlangıçlan, dedi- verildi: O bize na­maz hutbesini, nikah ve başka şeylerde ihtiyaç hutbesini öğretti. Na­maz hutbesi şöyledir:

"Dualar, övgüler ve güzellikler Allah'adır. Selam sana ey Peygamber, Allah'ın rahmet ve bereketi üzerine olsun. Selam, bizlere ve Allah'ın salih kullarına olsun. Allah'tan başka ilah bu­lunmadığına tanıklık ederim. Muhammed'in O'nun kulu ve elçisi olduğuna tanıklık ederim."

İhtiyaç hutbesi ise şöyledir:

"Hamd Allah'adır. O'na hamdeder, O'ndan yardım diler ve af dileriz. Nefislerimizin şerlerinden ve amellerimizin kötülerinden Allah'a sığınırız. Allah kime hidayet verirse, onu saptıracak yoktur ve kimi saptırırsa onu hidayete götürecek kimse yoktur. Allah'tan başka ilah bulunmadığına tanıklık ede­rim. O tektir, ortağı yoktur. Muhammed'in de O'nun kulu ve elçisi olduğuna tanıklık ederim."

Sonra şu üç ayeti okursun:

"Ey inananlar, Allah'tan, O'na yaraşır biçimde korkun ve ancak müslümanlar olarak ölün. [373]

"Adını kullanarak birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah'tan ve akrabalık haklarına riayetsizlikten de sakının. Şüphesiz Allah sizin üzerinizde gözetleyicidir. [374]

"Ey inananlar, Allah'tan korkun ve doğru söz söyleyin ki (Allah) işlerinizi düzeltsin ve günahlarınızı bağışlasın. [375]Dârimî, Sünen'inde, aynı rivayeti nakleder. Rivayette, yukandaki ayetlerden sonra şöyle denilmektedir: Ardından kişi ihtiyacını dile geti­rir. [376]

Nesaî ve tbnu Mâce, Ibnu Abbas'tan da benzerini naklederler. Her ikisi de, yukarıdaki rivayetten sonra Ibnu Abbas'ın hadisini naklediyor­lar.

Bu hutbeyi kadının velisi ve kocanın vekili söyler ve onlardan her biri, veliliğini üstlendiği kişiyi ilgilendiren hususları, mehri ve benzeri akrabalıkla ilgili hususları, yeni kurulacak aileyle ilgili özel ve içtimaî bağlan dile getirir. Nitekim Ummu Habibe'nin evliliğinden bahse­derken benzeri hususları zikretmiştik.

Kadı veya bu hususta kendisine izin verdiği kimse de söyleyebilir. Hutbeyle ilgili emir, nedb ifade eder. Nitekim Ebu Dâvud (II. 322) Selim oğullarından bir adamdan[377] şunu nakletmektedir: Peygamber'den (s.a.v.) Umame bint Abdilmuttalib'i istedim. Şehadet getirmeden beni onunla nikahladı.

Ancak nikahın ilanında toplumun bu nikahtan haberdar edilme­sinde, eşler arasındaki ilişkilerin takva temeli üzere olması gerektiğinin ve şimdi de, gelecekte de takvanın mutluluk etkenlerinden Önemli bir etken olduğunun eşlere hatırlatılmasında bu hutbenin önemli bir yeri vardır. [378]