Mut'a Cahiliye Dönemi Nikah Şekillerinden Biridir.
 

Nikahın bu çeşidi cahiliyet döneminde bedeviler arasında da, be­devi olmayanlar arasında da yaygındı.

islam geldiğinde meşru nikahın özellik ve hedeflerini ortaya koy­du. Böylece meşru nikah cahiliye dönemi nikah çeşitlerinden ayrıldı. Mut'a nikahı da bu çeşit nikahlardandır. Uzun süren savaşlar ortaya çıkıp sahabilere evlerinden uzak bekar yaşamak ağır gelince, kendileri­ni hadımlaştırma konusunda Rasûlullah'dan (s.a.v.) izin istediler.

Böylece şehevi arzularının baskısından kurtulmak istiyorlardı. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.v.) zaruret durumlarında mubah kılınan ve za­ruret miktarı ile ölçülen mahsurlu bir evlilik çeşidi olarak muta ni­kahına izin verdi. Ancak bu mubah kılma, kesin olarak haram kılınması için atılan bir adım idi.

Müslim (II. 1027) Ibnu Ebî Amran'ın şöyle dediğini rivayet eder: "Mut'a islam'ın ilk dönemlerinde ölü eti, kan ve domuz eti (yemek) gibi bir ruhsat idi. Sonra Allah dînini muhkem kıldı ve mut'ayı yasakladı."

Buhârî de (IX. 140) Ebu Cemre'nin şöyle dediğini naklediyor. Ibnu Abbas'a kadınlarla muta yapılması soruldu. Ve o da izin verdi. Bunun üzerine bir kölesi ona: Bu ruhsat, sıkıntılı anlarda, kadınların azlığında -veya benzer birşey söyledi- sözkonusudur değil mi? dedi. Ibnu Abbas: Evet, karşılığını verdi.

Buhârî (IX. 97), Müslim (II. 1032) îbnu Mesud'dan şöyle nakleder­ler: "Rasûlullah (s.a.v.) ile birlikte savaşa çıkmıştık, kadınlarımız yanımızda değildi. Kendimizi hadım edelim mi dedik fakat Rasûlullah bunu bize yasakladı. Sonra bize belli bir zamana ka­dar bir kadınla elbise karşılığında evlenmemiz için ruhsat ver­di. Bundan sonra Abdullah şu ayeti okudu: "Ey iman edenler, Allah'ın size helal kıldığı şeylerin iyi ve hoş olanlarını (kendinize) haram kılmayın. Hakka da tecavüz etmeyin. Çünkü Allah haddi aşanları sevmez.[427]

Ibnu'l Kayyim, Zadu'1-Maad isimli eserinde (II. 178) şöyle demekte­dir. Hadisin ardından Abdullah'ın bu ayeti okuması iki ihtimali akla ge­tirmektedir:

Biri: Mut'a nikahını haram kılanlara cevap vermek. Çünkü muta hoş ve iyi şeylerden olmasaydı, Allah Resulü onu mubah kılmazdı.

ikinci ihtimal ise, ayetin son bölümünü kasdetmiş olmasıdır ki bu taktirde mutayı mutlak olarak mubah görene cevaptır ve onun haddi aştığını bildirmektedir. Çünkü Rasûlullah (s.a.v.) zaruret anında, savaşta mutayı ihtiyaç duyulduğunda ve sahabe kadınlarının yan­larında olmayıp kadına şiddetle ihtiyaç duydukları bir ortamda böyle bir nikaha ruhsat vermiştir. O halde hazarda kadınların çok olduğu ve normal nikahın mümkün olduğu bir ortamda muta nikahı yapan haddi aşmıştır. Ve Allah haddi aşanları sevmez.

Nevevî, Müslim şerhinde (IX. 179-180), îyaz'ın şöyle dediğini nak­leder: Muta'nın mubah olduğuna dair sahabeden bir topluluktan riva­yetler nakledilmiştir. Nitekim Müslim, Sahih'inde îbnu Mesud, Ibnu Abbas,   Cabir,   Selemetü'bnül-Ekva'  ve  Sabretü'bnü  Ma'bed  el-Cühenî'den mubah olduğunu ifade eden nakiller yapmaktadır. Ancak, bunların hepsinde evlerinde mukim olanlara muta'nın mubah kılındığına dair bir kayıt yoktur. Aksine, muta için sefer ve kazalarda zaruret icabı ruhsat verilmiştir. Çünkü, sahabenin kadınları yanlarında yoktu ve hem de bulundukları bölge çok sıcak olup kadınlara karşı sabretmek çok zordu. [428]

Pek aydınlatıcı olmadı.