İbnu Abdilberr, Süheylî ve tbnu'l Kayyım'ın cevabı:
 

Ibnu'l Kayyim, Zadu'1-Maad (II. 178) isimli eserinde, Ibnu Abdilberr'in et-Temhid'de anlattıklarından etkilenerek mut'anın yasak­lanmasının Hayber'de olduğu görüşüne karşı çıkarak der ki: Eğer ya­saklama Hayber'de tamamlanmış s a neshin iki defa olması lazım gelir. Çünkü mut'a'nın fetih esnasında mubah kılınıp sonra yasaklandığı itti­fakla söylenmektedir. Ona göre bir meselede iki defa nesih alışılagelen birşey değildir.

Yine şöyle der: Hayber'de müslüman kadınlar yoktu, yahudi kadınlar vardı. Ehl-i Kitap kadınlarıyla evlenmek de henüz mubah değildi. Onlarla evlenmenin mubah kılınması, Maide süresindeki "Bugün size iyi ve temiz şeyler helal kılındı. Kendilerine kitap verilenlerin yemeği, size helal, sizin yemeğiniz de onlara he­laldir. Ve inananlardan namuslu hür kadınlar ve sizden önce kendilerine kitap verilenlerden namuslu hür kadınlar size helal

kılındı."[436]

Bu ayetin inişi son dönemlerdedir.

Ibnu Abdilberr ve Îbnu'l-Kayyim, yukanda sözkonusu ettiğimiz Hz. Ali'den (r.a) Buhârî ve Müslim'in naklettikleri hadisi -ki hadis, raut'anın Hayber günü yasaklandığını açık açık ifade etmektedir ve sa­hih bir hadistir- gördüklerinde hadisin iki ayrı lafızla rivayetinin sahih olabileceğim reddettiler. Bu lafızlardan biri, bizim de yukanda naklet­tiğimiz lafızdır, ikincisi ise Hayber günü Rasûlullah'ın mut'a nikahını ve ehli eşek etini yemeyi yasakladığını ifade etmekle yetinen hadistir. Bu ikincisi Süfyan b. Uyeyne'nin Zührî'den rivayetidir.

Îbnu'l-Kayyim daha sonra Ibnu Abdilberr'den naklen Kasım b. Asbağ'ın sözünü Sufyan b. Uyeyne'den aktarır ve şöyle der: Yani Rasûlullah (s.a.v) Hayber günü ehli eşek etinin yenmesini yasak­lamıştır. Mut'a nikahını değil. Bazı raviler Hayber gününün mut'a ni­kahının haram kılındığı gün olduğunu sandılar. Îbnu'l-Kayyim bunu söyledikten sonra hadisi şu şekilde rivayet eder: Rasûlullah (s.a.v.) mut'a nikahım yasakladı, Hayber günü de ehli eşek etini yasakladı.

Süheylî ise er-Ravdu'1-Unfte (VI. 557) şöyle demektedir: Ehli eşek etinin yasaklanmasını içeren hadis, Malik'in Ibnu Şihab'tan naklettiği rivayette bir işkâlin bulunduğuna dikkat çekmektedir. Çünkü bu ri­vayette şöyle demektedir: Peygamber (s.a.v.) Hayber günü mut'a ni­kahından sakındırdı ve ehli eşek etini yemekten de.

Siyer müelliflerinden hiçbiri böyle birşey demiş değildir. Mut'anın Hayber günü yasaklandığım da söylememişlerdir. Nitekim bu haberi Ibni Uyeyne, Ibnu Şihab'tan ve o da Abdullah b. Muhammed'den nak-letmiştir. Rivayette şöyle denilmektedir: "Peygamber (s.a.v.) Hayber günü ehli eşek etinin yenmesini ve mut'ayı yasakladı."

Bu ifade şekline göre anlam şudur: Rasûlullah (s.a.v.) Hayber günü ehli eşek etini yasaklamış ondan sonra veya başka bir gün mut'ayı yasaklamıştır. O halde Malik'in ifade şeklinde değil, Ibnu Şihab'm ifade şeklinde takdim ve te'hir vardır. Çünkü Ibnu Şihab'ın da bazı ravileri, Malik'in ifade şeklini kullanmışlardır. [437]