Tasvir üslûbunun özellikleri

A-Tasvır Üslûbunun Özellikleri:

Kur'ân üslûbunun en önemli unsurlarından biri olan tasvirin birçok özelliği arasında şunları sıralayabiliriz:

1. Kur'ân tasvirinin en önemli özelliklerinden biri ibarelerin terkibindeki insicamdır. Bu da uygun lafızların seçilmesi ve sonra bu lafızların özenle özel bir kalıba dökülmesi. Bu sayede Kur'ân, fesahetin ve belagatın en üst derecesindedir. Eski alimler bu konuyu zaman zaman tekellüfe varacak şekilde işlemişlerdir.[159]

2. Uygun lafızların seçilip bir kalıba dökülmesinden ortaya çıkan ses ahengi ve ses uyumu. Bu olağanüstü olay Kur'ân'da çok açık olmasına rağmen eski alimlerin bununla ilgili verdikleri bilgiler onun dış vurgusunu geçmemektedir.

3. Birçok alimin dikkat çektiği belagat nükteleri[160] mesela âyetin son fezlekesi (âyeti bitiren ve bazen Allah'ın bir veya iki ismi ile sona eren cümlesi ) nin âyetin genel havasına uyması. Örneğin bilgiyi konu eden âyetin son cümlesiyle ve düşmanlık ve aftan söz eden et-Teğabun sûresinin son cümlesinin mağfireti dile getiren şu isimlerle bitmesi gibi; el-Aziz'ül Hakim

4. Âyetin siyakındaki konular arasında uygun ve uyumlu geçişler.[161] Tabiatıyla bu uyumlu geçişler, beraberinde muhatabda tedrici bir şekilde psikolojik bir uyum oluşturur. Eski alimler de buna kendi üslûpları ile dikkat çekmişler. Mesela Ebu's-Suud (ö.951/1544)'ayetler arasında var olan geçişi ve geçişteki uyumu şu şekilde izah eder: "Evvelki âyetlerde yüce sıfatların Allah için zikredilmesi, O'nun ibadete mahsus olmasını gerektirir"[162]

159] Bkz. el-Cürcani, Abdulkahir. Delailu'l-i'caz, Mısır, ters., s. 40, 75, 77; İbnu'l-Esir, Nasrullah b. Muhammed, el-Meselus-Sair-fi Edebi'l-Katibi ve'ş-Şair, Beyrut 1990, II. 107, 108; Itr, a.g.e., s. 187-192.

[160] Örnek için Bkz. el-Cürcani, Delailu'l’l'caz, s. 40, 163, Said-i Nursi, İşaratu'l-İ'caz fi Mezani'l-i'caz, İst.

[161] Bkz. ez-Zemahşerî, I, 59, 60, 121-122; Nursi, s. 106-112. Said-i Nursi'nin İşaratu'l-İ'caz'ında baştan sona kadar ayetlerin kendi içinde siyak ve sibakındaki ayetlerle münasebetli ve uyumlu olduğu anlatılır.

[162] Ebû's-Suud, Muhammed b. Muhammed el-İmadî, İrşadu'l-Aklı's-Selim ila Mezaye'l-Kur'âni'l-Kerim, Beyrut, trs, I. 16; bkz. el-Kadî, Abdullah b. Muhammed Nasiruddin el-Beydavi, Envaru't-Tenzil ve Esraru't-Te'vil, İst, 1977, I. 80, 106. Doç. Dr. Halil Çiçek, 20. Asırda Kur’an İlimleri Çalışmaları, Timaş Yayınları: 77-78.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın