Salah Abdul Fettah el Halidî letâifu Kurâniyye

2- Salah Abdu'l-Fettah el-Halidî-Letâifu Kur'âniyye:

Birinci baskısını 1992'de yapan 200 sayfalık bir çalışmadır. Kitabın mukaddimesi'inde müellifin ifade ettiği gibi eser, 50 latife'den meydana gelir. İlk dört latife Kur'ân'ın, Kur'ân ve kitap ismini alması, Kur'ân'ın kendisinden sonra gelen bir şeye izafe edilmesi, hurufu mukatta'ayla ve teşbihle başlayan sûrelerin sıralamasına dairdir.[508] Peşinden gelen dokuz latife Kur'ân'da geçen bazı edatların kullanımını inceler.[509] Sonra 15 latifeyi aralarında teradüfün (eş anlamlılığın) sanıldığı 31 kelimeye dair olup bununla yazar Kur'ân'da teradüfün olmadığını ispatlama çabasını gösterme gayretindedir. 21 latife de bazı Kur'ân âyetlerinin çeşitli durumlarına dairdir. Son latife nimetin Kur'ân siyakındaki konumunu bahis mevzusu yapar.

Az evvel değindiğimiz gibi yazar bu çalışmasıyla Kur'ân'da teradüf (eş anlamlı)'ün olmadığını isbat etme çabasındadır. Bu hususta Rağıb el-İsfehani ile Tirmizî (ö.320/932)'nin de kendi görüşünde olduğunu söyler.[510]

Ancak bize göre teradüfü inkâr etmek yerine yazar, Kur'ân'da geçen müteradif kelimelerin her yerde aynı anlamda kullanılmadığını; belki aralarında bazı nüansların olduğunu söyleseydi daha isabetli olurdu. Zira Kur'ân'da teradüfü inkâr etmek oldukça yersiz bir şeydir. Çünkü bir kelime yüzlerce, bir âyet onlarca defa tekrar ediliyor ve bunda da hiçbir lisanı sıkıntı yoksa; güya Kur'ân'ı hoş olmayan tekrardan kurtarmak için teradüfü inkâr etmenin hiçbir tutarlı tarafı olmasa gerek. Ancak müteradiflerin siyak ve sibaka göre ayrı yerlerde ayrı anlamlar taşıdığını söylemek, Kur'ân'ın belagatı yönünden güzel bir şeydir.

Yazar ismini latife koyduğu herbir kelime grubunun -ki bu gruplarda yer alan kelime sayısı iki veya daha fazladır elemanlarının Kur'ân'da geçen kullanışları arasında farkı ve mânâ esprisini yakalamaya çalışır. Ancak gördüğümüz kadarıyla çoğu zaman iki kullanım arasındaki farkın esprisini yakalayamamıştır. Ama bazen güzel nükteler çıkardığı da gerçektir.[511]

[508] Salah Abdulfettah el-Halidi, Letaifu Kur'âniyye, Beyrut, 1992 s. 7.

[509] Bkz. Salah Abdulfettah el-Halidi, Letaifu Kur'âniyye, Beyrut, 1992 s. 8

[510] Bkz. Salah Abdulfettah el-Halidi, Letaifu Kur'âniyye, Beyrut, 1992 s. 8

[511] Doç. Dr. Halil Çiçek, 20. Asırda Kur’an İlimleri Çalışmaları, Timaş Yayınları: 202-203.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın