Kıraetlerin tasnifi

B- Kıraetlerin Tasnifi:

Kıraetler sened yönünden altı kısma ayrılır:

1- Mütevatir kıraet: Senedin başından sonuna kadar yalan üzerinde birleşmeleri mümkün olmayan bir topluluğun aynı özellikteki bir topluluktan yaptığı rivayete denir. Kıraeti seb'a mütevatir kıraettir[338] ve bunun inkârı küfürdür.

2- Meşhur kıraet: Senedi sahih olup sahih kıraet şartını taşıyan, Kurra nezdinde meşhur olan, galat ve şazz olmayan kıraet. Bununla Kur'ân okunur. Reddi ve inkârı caiz değildir.

3- Ahad kıraet: Senedi sahih olup Kur'ân'ın imlasına muhalif olan veya diğer kıraetler gibi meşhur olmayan kıraettir.[339] Mesela Rahman Suresinin 76. ayetinde geçen, refrefin kelimesi yerine rafarifa ve abhariyyin yerine abâkariyya okunmuş olması. Bu, sahih kıraete aykırıdır.

Suyutî kıraetleri on'a tamamlayan üç kıraetı Ahad kıraet'ten sayar.[340]

4- Şazz kıraet: Kur'ân imlasına veya Arap dil kuralına uygun olsa bile senedi sahih olmayan kıraettir. Mesela, Fatiha'nın üçüncü ayetinde geçen "mâlik", ismi fail olarak geçer. Aynı ifade "meleke" şeklinde fiil olarak okunursa şazz olur.

5- Uydurma kıraet: Hiç senedi olmayan kıraettir.

6- Hadisteki Mudrece[341] benzeyen kıraet: Bu, tefsir olmak üzere Kur'ân'da getirilen kelimelerdir.[342] Mesela Hasan-ı Basrî, Meryem Suresinin 71. ayetinde geçen vâriduhâ kelimesinden sonra el vurudu ed-duhûl (vûrud: girmek) ibaresine yer vermiştir.

Bu son üç kıraetle Kur'ân okumak asla caiz değildir.[343]

[338] es-Suyûti, el-İtkan, l.99; İtr, a.g.e., s. 110.

[339] İtr, s. 110.

[340] es-Suyütî, 1.99.

[341] Mudrec Hadis: Ravinin hadisin bir ifadesinden sonra açıklama için kendi ifadesini getirmesidir. Bkz.es-Suyutî, Tedribu'r- Ravi fi Şerhi Takrib, en-Nevevî, Beyrut, 1979,1. 268; Itr, s. 111;

[342] es-Suyûtî, el-İtkan, I. 102; Itr, s. 110

[343] İbnu'l-Cezerî, I. 14-17; es-Suyûtî, el-İtkan, I, 99; Itr, s. 111. Doç. Dr. Halil Çiçek, 20. Asırda Kur’an İlimleri Çalışmaları, Timaş Yayınları: 155-156.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın