İkinci merhale

İkinci Merhale

Hz. Ebubekr (r.a.) döneminde Kur'ân'ın dağınık halde bulunan yazılmış parçaları bir araya toplamak için yeniden yazılması.

Sahabe Kur'ân ve Peygamber (s.a.v.)'in medresesinde yetiştikleri için İslam'ı ilgilendiren hususlarda çok hassas, basiretli ve ferasetli davranıyorlardı. Tehlikenin nereden, nasıl gelebileceğini seziyorlardı. Her şeyin tedbirini alırlardı.

İşte Yemame savaşında, sahabeden 70 kadar Kur'ân hafızı şehid olunca,[432] Hz. Ömer işin ciddiyetini ve Kur'ân'ın geleceği açısından tehlikenin boyutunu hemen fark etti. Hz.Ebubekir'e giderek mutlaka Kur'ân'ın cem edilmesi gerektiğini söyleyerek ısrar etti.[433] Hz. Ebubekir önceleri biraz tereddüt etti ise de, sonunda o da gerekliliğine kani oldu.[434] Bunun üzerine, zeki, hafızası güçlü, Kur'ân kâtipliğini yapan Zeyâ b. Sabit (ö.?)'i çağırdı ve Kur'ân'ı toplayıp yeniden yazma görevini ona tevdi etti. Hz. Ebubekir'in geçirdiği tereddüdü Zeyd de geçirdi ise de sonunda o da ikna oldu.[435]

Hz. Ebubekir (r.a.), Hz. Ömer (r.a.) ve Zeyd b. Sabit'e Kur'ân'ı toplama metodunu şöyle bildirdi. "Cami kapısında durun, Allah'ın kitabında bir şeyi getirip iki şahitle isbatlıyandan alıp yazın."[436] Bunun üzerine Zeyd b. Sabit Kur'ân hafızı olmakla beraber kendi hıfzındaki Kur'âni pasajları başkalarıyla da desteklemek istiyordu.[437]

Bunun için Zeyd cem' işleminde en hassas bir şekilde davranarak mutlaka başka şahid/şahitlerle desteklemeden yazmazdı.[438] Sadece bir nüsha yazıldı. Ayrıca bu cemi' ümmetin genel kabulüne (icma) mazhar oldu.[439] Bu cem'de âyetlerin sıralanması konusunda, alimlerin ittifakı var ise de, sûrelerin bu günkü sırayla olup olmamasında ihtilaf vardır.[440] Sahabe kitap halinde toplanan bu Kur'ân'a Mushaf ismini de verdiler.[441] Tek nüsha olan bu Mushaf önce. Hz. Ebubekr'in sonra Hz. Ömer'in yanında idi. Ömer'in vefatından sonra da kızı Hafsa'nın eline geçti.[442]

[432] Şehhate, s. 29; bkz ez-Zerkani, I, 239.

[433] el-Buhari, II, 196.

[434] el-Buhari, II, 196.

[435] A.y. bkz. Ebu Şame, s. 48-49; el-Cezairi, s. 99-100; ez-Zerkani, I, 235; Ebu Şehbe, el-Maakkal, 243-244. el-Kattan, S. 124; Zerzur, s. 87.

[436] er-Rumi, Ulum'ul-Kur'ân, s. 901, tr, s. 49; el-Cezairi, 100; es-Sabuni I. s 77.

[437] er-Rumi, Ulum'ul-Kur'ân, s. 901, tr, s. 49; el-Cezairi, 100; es-Sabuni I. s 77.

[438] İtr. s. 49; el-Kettan, s 126

[439] A.g.e. 550,; Şehhate, s. 32.

[440] Ahmed b. Hacer el-Askelani, Fehlu'l-Bari Bi Şerhi Sahihi'l-Buhari, Beyrut tr s 2, XX 18. er-Rumi, s. 92.

[441] Ebu Şame, s. 64; Ebu Şahbe, s. 251-252,

[442] el-Buhari, III, 196, Doç. Dr. Halil Çiçek, 20. Asırda Kur’an İlimleri Çalışmaları, Timaş Yayınları: 181-182.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın