Ferdi Ahlak

FERDÎ AHLÂK

I. Emirler

Genel Olarak Öğretim:

Bilmiyorsanız, ilim sahiplerine sorunuzAhlakî Öğretim[2]:"Mü'mirilerin hepsi de (ilim yolunda) seferber olacak değildirler. İçlerinde her sınıftan bir cemaat sefere çıkmalı, bir kısmı da din hususunda vukuf kesbet-mek, din ahkâmını öğrenmek için çalışmalı, geri döndükleri zaman kavimlerine ihtarda bulunmalıdır[3]|

Ahlâkî Gayret:

"Fakat o sarp yokuşu geçemedi. Sarp yokuş nedir bilir misin? Bir kul âzâd etmek, yahut açlık gününde, hısımlardan bir öksüzü, yahut yerde sürünen bir yoksulu doyurmak, sonra îman edip, birbirine sabır ve merhamet tavsiye edenlerden olmaktır.[4]"Bizim yolumuzda (çalışıp didişenler), mücâhede edenleri muhakkak ki yollarımıza iletiriz[5]Doğru yola iletilenlere gelince, Hak Teâlâ onların hidâyetini artırır, onlara (fenalıktan) sakınmanın (mükâfatım) verir.[6]"Sizin sa'yiniz, türlü türlü (maksatlar, gayeler) gözetir. (Önün için) her kim (malını) verir, (fenalıktan) sakınır ve en iyiye inanırsa, ona en kolay akıbeti kolaylaştırırız. Cimri olan, kendisini (bizden) müstağni sayan ve en iyi (vahy)i yalan sayana da güçlüğe giden yolu kolaylaştırırız[7]Hak Teâlâ (ahlaken ve cismen) temizlenenleri sever.[8]

Ruhun Safiyeti:

"Ruha ve ruhun kemâline (dikkat et). Ona hak yoldan uzak kalmayı, kötülükten sakınmayı ilham ile öğretti. Kim öz canını tertemiz tutarsa felah bulur. Kimöz canını kirletirse hüsrana uğrar.[9]Beni insanların kaldırıldıkları gün rüsvây etme! O gün ne mal, ne evlât fayda verir. Ancak Allah'a temiz bir kalble gelenler (kurtulurlar).[10]Cennet, fenalıktan sakınanlara yakınlaştınlacak. Onlardan uzak kalmayacak. Onlara: işte, denilecek, size va'dolunan budur! Daima Allah'a dönen (ve O'na sığınan), hadlerini muhafaza eden, esirgeyen, Allah'tan gizlice korkan; (hakka) dönen bir yürekle Allah'a gelen (herkesin) mükâfatı budur.[11]

Doğruluk:

Tanrınız yalnız bir tek tanrıdır. Hepiniz O'na doğrulun[12]O halde sen ve seninle beraber Allah'a dönenlerle sana emrolunduğu gibi, dosdoğru yolda yürü[13]

İffet, Edeb, Bakışlarım Haramdan Sakınmak:

"Müminlere de ki: Gözlerini Nâmahremden sakınsınlar, örtülecek yerlerini korusunlar. Bu hal onlar için daha nezaketlidir. Hak Teâlâ onların işlediklerinden haberdardır. Mü'min kadınlara de ki: Gözlerini nâmahremden sakınsınlar, örtülecek yerlerini korusunlar. Zînetlerinİn görünen kısmından fazlasını göster-mesinler. Örtülerini omuzlarından aşağı doğru sarkıtsınlar. Zînetlerini ancak kocalarından, yahut babalarından, yahut kocalarının babasından, yahut oğullarından, yahut üvey oğullarından, yahut kardeşlerinden, yahut kardeşlerinin oğullarından, veya kız kardeşlerinin oğullarından, yahut kadınlarından, yahut memlûklerinden, yahut erkeklikten kesilmiş hizmetçilerden, yahut kadınların gizli kalan yerlerine muttali olmayan çocuklardan başkasına göster meşinler. Gizledikleri zînet bilinsin diye ayaklarını birbirine vurmasınlar.[14]Evlenmeğe gücü yetmiyenler de, Allah'ın lütf-u kereminden zengin oluncaya kadar iffetlerini korusunlar.[15]Erkeğe varmaktan ümidi kesilmiş kadınların, zînetlerini göstermemek üzere dış esvaplarını çıkarmalarında beis yoktur. Yapmamaları daha hayırlı olur[16]O mü'minler ki, namazlarında huşu üzeredirler, beyhude, boş sözlerden yüz çevirirler, zekâtı verirler, kendileriyle meşru münasebette bulunmaları töhmeti müstelzim olmayan zevceleriyle sağ ellerinin mülkü olanlardan başkasına karşı, —bu ikisinden başkasını dilerse haddi aşmış olacağı için— utanılacak yerlerini haramdan saklarlar.[17]Ey Peygamber kadınları! Siz kadınlardan biri gibi değilsiniz.Evlerinizde karar kılın. Eski câhiliyet zamanında olduğu gibi kınla döküle, zînetlerinizi belli ede ede yürümeyin.Ey Ehl-Beyt! Hak Teâlâ sizin üzerinizden her türlü kirliliği izâle etmek, sizi tertemiz yapmak ister![18]

Hevâ Ve Heveslerine Hakimiyet:

"Tanrısının huzurunda (suçlu) durmaktan korkarak nefsini süfli hevenehyeden için de, şüphe yok ki (varılacak) yer Cennet'tir.[19]lerden Nefsinin) arzusuna uyma, (uyarsan) seni Allah yolundan sapıtır.[20] Ey iman edenler! ...Nefsinizin hevâsına uyarak adaletten uzahlaşmayın. (Şahitlik ederken) dilinizi bükecek, yüzünüzü çevirecek olursanız, (bilin ki) Allah bütün yaptıklarınızdan haberdardır.[21]Gtdâî ve cinsî arzulardan periyodik olarak sakınma:Ey imân edenler! Oruç size farzolundu. Nasıl ki sizden evvelkilere defarzo-lunmuştu, (ta ki günahlardan) korunasınız. (Farzolunan oruç) sayılı günlerdir. ...(O sayılı günler) Ramazan ayıdır ki, insanların hidayet rehberi olan, onları doğru yola götüren ve hakkı bâtıldan ayıran en sarih ve parlak burhanları (şâmil) Kur'ân bu ayda gönderildi. Ramazan ayına erişen orucunu tutsun. Hasta olan veya seferde bulunan, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde oruç tutar. ...Sonra orucu geceye kadar tamamlayın. Mescidlerde îtikâfta bulunduğunuz zaman zevcelerinize yaklaşmayın. Bunlar Allah'ın hudududur. Sakın onlara yaklaşmayın.[22]

"Sana kadınların âdetlerinden sorarlar. De kiâdet, ezadır. Âdet (ay başı) zamanında kadınlardan çekilin. Temizleninceye kadar onlara yaklaşmayın.[23]

Öfkeye Hâkimiyet:

(O sakınanlar) hem bolluk, genişlik, hem darlık ve yoklukta (başkalarına yardım için) harcederler, öfkelerini yenerler, insanların suçlarını bağışlarlar. Allah iyilik edenleri sever.[24]

Samimiyet:

"Ey îmân edenler! Allah'ın (emirlerine karşı gelmekten) sakının ve doğrularla beraber olun[25]Ey îmân edenler! Allah'a karşı (vazifelerinize) dikkat edin, sözün doğrusunu söyleyin.[26]Dosdoğruyu getiren, onun getirdiği doğruyu tasdik edenlerse işte fenalıktan sakınanlar bunlardır.[27]Yumuşaklık ve tevazu:Yürüyüşünde doğru yolu tut. Sesini alçalt. Muhakkak ki seslerin eti Çirkini eşek anırmasıdır.[28]Esirgeyen Tanrı'ntn kullan onlardır ki, yeryüzünde tevazu ile yürürler (muamele ederler)[29]

Hükümlerde İhtiyat:

"Ey îmân edenler! Zannın (şüphenin) çoğundan sakının. Çünkü bazı (defalar zan) şüphe, günahtır.[30]Ey îmân edenler! Fâsıkın biri size bir haber getirirse, o haberin doğruluğunu tahkîk edin, yoksa yanlışlıkla bir cemâate fenalık edip, sonradan pişman olursunuz.[31]Ey îmân edenler! Allah yolunda yola çıktığınız zaman, son derece dikkatli davranın. Size selâm verene 'Sen mümin değilsin!' demeyin. Siz dünya hayatının zevklerini mi arıyorsunuz? ...O halde dikkat edin, araştırın, tahkîk edin, zira Allah sizin bütün işlediklerinizden haberdardır.[32]

Kötü Zandan Çekinme:

"Bilmediğin bir şeyin peşine düşme! Çünkü kulak, göz, kalp (gibi azanın) hepsi de sorguya çekilecektir.[33]

Sebat Ve Sabır:

Tanrı'nın yolunda sabret.[34]Yoksa siz, sizden evvel gelenlerin başından geçenler, sizin de başınızdan geçmeden cennete gireceğinizi mi sandınız?[35]Biz onlardan evvelkilerini de, imtihana uğratmıştık. Hak Teâîâ böylece kimlerin gerçek, kimlerin (sahte ve) yalancı olduklarını dener (ve onları ayırt eder).[36]İnsanlar içinde öyleleri vardır ki, 'Allah'a inandık' derler. Allah yolunda bir ezaya uğrarsa, insanlardan yana uğradığı ezayı, Allah'ın azabı imiş gibi sayarlar.[37]Sİz muhakkak ki malca, canca fedakârlığa katlanarak imtihan edilecek, sizden evvel kendilerine Kitap verilenlerden ve müşrik olanlardan bir sürü üzücü, sıkıcı sözler duyacaksınız, katlanır ve korunursamz (bu haliniz) azim göstermeğe değer.[38]Sabret! Senin sabrın ancak Allah'ın yard-imıyladır[39]"Ey îmân edenler! Sabredin, sebat gösterin.[40]Muhakkak ki Biz sizi biraz korku ile, biraz açlıkla; mal, can, ve verim eksikliği ile sınar ve deneriz. Fakat sabredenleri müjdele![41]

İyi Örneklere Uygunluk:

"(Ey Resulüm), Öyleyse sen de, azimli peygamberler nasıl dişlerini sıkıp sab-retmişlerse, öylece sabret.[42]Sizin için, Allah'ı ve âhiret gününü umanlar, Allah'ı çokça ananlar için, Allah'ın Peygamberi'nde en mükemmel örnek vardır.[43]Ey îmân edenler! Allah'ın yardımcısı olun! Nasıl ki Meryem oğlu îsâ'nın... dediği gibi.[44]

Îtidâl:

Namazında sesini pek yükseltme, pek de kısma! îkisi arasında bir yolbul.[45]Esirgeyen Tann'nın kullan onlardır ki; ...mallarını harcettikleri zaman is-raf etmezler, sıkılık (hiç harcamamazlık) da yapmazlar, ikisi arası...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın