Önsöz

ÖNSÖZ

Bu eser, A.Ü. İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. Mehmet Taplamacıoğlu, Prof. Muhammed b. Tavit et-Tancî ve Prof. Dr. Neşet Çağatay'dan kurulu jüri tarafından 3 Mart 1971 tarihinde doktora tezi olarak kabul edilmiştir.

Elif Matbaacılık Sanayii, Tel : 17 40 72 Ankara, 1974

Bu eseri, bir doktora çalışması olmak üzere, kıyas, istihsân ve istislah'm islâm Hukuku için birer kaynak teşkil edip etmediğini tesbit ve bunların haiz olduğu içtihadı kıymeti ortaya koymak amacıyla hazırlamış bulunuyoruz.

Konumuz, İslâm Hukuku'nun metodolojisi, diğer bir deyişle, teşri' (yasama) usûlü bulunan “Usûl-ı Fıkh”a girmektedir. Bu çalışmalarımızın başlıca bölümlerini, İslâm Hukuku'nun kaynaklarından kıyas, istihsân, istîhlâh ve masalih-i mürsel teşkil etmektedir. Biz, bu kaynaklar için bir zemin mahiyeti arz eden re'y ve ictihâd üzerinde de durmak mecburiyetinde kaldık ve tezin birinci bölümünü de bu konuya ayırdık. “Konuya Girmeden Önce” başlıklı kısımda ise, İslâm Hukuku'nun doğuş yeri olan Arabistan'ın genel durumu, fıkh'ın doğuşu, tarifi, mahiyet ve tedvini, usûl-i fıkh'ın tarifi, tedvini, İslam Hukuku'nun önemi ve fıkh'ın kaynakları hakkında kısa bir bilgi verdik.

Genel olarak tez konumuz, fıkıh usûlüne dair yazılmış olan eselerde yer almaktadır. Bibliyografyamızın tetkikinden de anlaşılacağı gibi, çalışmalarımız sırasında başvurduğumuz eserleri şöylece üç kısımda mütalâa etmek mümkündür :

1) Konumuzu teşkil eden problemlerin münâkaşa yapıldığı ilk yılların mahsûlü olan eserler. Birinci elden kaynak diyebileceğimiz bu eserlere misal olarak, İmam Şafiî'nin “er-Risâle”si, “el-Umm”ü ve “İhtilafü'l-Hadîs”i; îmam Mâlik'in “el-Muvatta”ı ve onun görüşlerini içine alan ve Abdurrahman b. el-Kasim yoluyla Sahnun tarafından rivayet edilen “el-Müdewenetü'l-Kübrâ” ile imam Ebû Yûsuf ve îmam Muhammed eş-Şeybânî'nin bibliyografyamızda gösterilen eserleri anılabilir.

2) Fıkıh ve usûl-i fıkh'a dair yazılmış bulunan önemli eserler. Şemsü'l-Eimme es-Serahsî'nin “el-Mebsût” ve “Usûlü'l-Fıkh”ı, İbn-i Hazm ile Seyfuddin el-Âmidî'nin “el-îhkâm fî Usûli'l-Ahkâm” adlı eserleri; Fahru'l-İslâm el-Pezdevî'nin “Usûlü'I-Fıkh”ı ve eş-Şâtıbî'nin “el-Muvâfakât”i gibi eserler, bunlar arasındadır.

3) Konumuzla ilgili bulunan bir kısım çağdaş inceleme ve te'lifler.

Çalışmalarımız sırasında mümkün olduğu kadar mezheb, müctehid ve yazarların görüşlerini kendi eserlerinden vermeye gayret ettik. Ancak, elde etme imkânı bulamadığımız bazı eserlere, elimizdeki yeni teliflerden atıflar yapmakla yetindik.

Eksik ve kusurlarımız bizden, başarılarımız ise yalnız Allah’tandır-

28 Şubat 1971 — Ankara.

Abdulkadir Şener [1]

[1] Dr. Abdulkadir Şener, İslam Hukukunun Kaynaklarından Kıyas, Istıhsan Ve Istıslah, Diyanet İsleri Başkanliği Yayınları: 3-4.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın