๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Kıyas Istıhsan ve Istıslah => Konuyu başlatan: Ekvan üzerinde 29 Eylül 2011, 17:16:32



Konu Başlığı: Medenî Hukuk Bakımından
Gönderen: Ekvan üzerinde 29 Eylül 2011, 17:16:32
Medenî Hukuk Bakımından:




a) Medenî hukukta, kanundaki boşluklar Örf ve teamül, kı­yas, tefsir, ictihâd gibi yollarla doldurulmaktadır. Bu arada, kanun­daki boşluğu doldurmak için ilk akla gelen yol, kanunun kıyasen (analog) tatbikidir. Burada müsbet hukukun .bir normunun, kıyas yoluyla benzer bir hâdiseye uygulanması söz konusudur ve bu, hâ­kimin serbest takdirine dayanmaktadır. Böylece kanun, kendi sınırlarım aşmış olur. Buna “kanunî kıyas” adı verilir. Bir de doğrudan doğruya “hukuk” dediğimiz ana düşünceden hareket ederek mesele­nin çözümlenmesini sağlayan hukukî kıyas vardır. [525] islâm Huku­ku'nda da, nass'larla hükmü belirtilmemiş olan meseleleri çözümle­mek için, hüküm bakımından bunlara benzeyen nass'lara kıyas yap­ma işine başvurulmuştur. Eldeki olaylara benzer bir nass bulunmaz­sa, islâm'ın genel prensiplerine göre kıyas yapılır ki bu da, “huku­kî kıyas”ı andırmaktadır. Yine islâm Hukuku'nda, müsbet hukukta olduğu gibi, medenî hukuk ve ticaret hukuku (muamelât) sahaların­da kıyas'a fazla yer verilmiştir.

b) Beşerî hukukta hâkimler, kanun ile olay arasındaki ben­zerlik esasını gözönüne almakta, yani İslâm Hukuku'ndaki “mü-iıâsib vasıf” denilen esasa göre adaleti gerçekleştirme ve hukuka hizmet prensiplerinden hareket etmektedirler. İslâm Hukuku'nda ise, asi ile feri' arasında bulunması gerekli görülen “müşterek illet” esas alınarak kıyas, sağlam bir temele dayandırılmak istenmiş­tir. [526]



[525] Orhan Münir Çağıl, Hukuk Başlangıcı Dersleri, İ.Ü.H.F. yayını, İtanbul, 1961, c. I, s. 124-127.

[526] M.E. Zehra, a.g.e.” s. 250.

Dr. Abdulkadir Şener, İslam Hukukunun Kaynaklarından Kıyas, Istıhsan Ve Istıslah, Diyanet İsleri Başkanliği Yayınları: 113-114.