Kitap

Kitap

Mostar Dergisi • 53. Sayı / KİTAP

Guantanamo’nun şairleri

Guantanamo, dünyanın en korkunç yerlerinden biri. 2002 yılından beri çoğu suçsuz birçok esirin tutuklu bulunduğu kampta esirlere işkence yapıldığını nihayetinde Obama da itiraf etti. Guantanamo Körfezinin yanı başındaki bu kampta yıllardır tutulan mahkumlar her ne kadar kendilerini tutuklayanlara meramlarını anlatamamış olsalar da, yazdıkları şiirleriyle kendilerine yapılan haksızlıkları imkânın kendisini zorlayarak tüm dünyaya haykırıyorlar. ABD hükümetinin mahkumlara uyguladığı izolasyon düşünüldüğünde Guantanamo’dan Şiirler’in basılmasının kolay olmadığını tahmin etmek zor değil. Şiirler ancak ABD’li birkaç vicdanlı avukat sayesinde hapishaneden çıkarılıp basılabilmiş. Kitabın giriş bölümünde şiirlerin basılma hikâyesi genişçe anlatılıyor. Şiir yazabilmek için kâğıt bulma konusunda bile çok büyük zorluklar yaşayan tutsaklar uzun süre şiirlerini plastik bardaklara kazımışlar ve çokluk şiirlerinin çöpe atılmasını izlemek zorunda kalmışlar. Çoğu Arapça ve Peştuca olan şiirlerin orijinal halleriyle dışarıya çıkarılması sakıncalı görülmüş ve ABD hükümetinin tayin ettiği edebi birikimleri belirsiz olan yetkililer tarafından İngilizceye çevrilmiş. Elimizdeki kitapta hem edebi olarak hem de içerik olarak sansüre uğrayan binlerce şiirden sadece 22 tanesi yer alıyor. 17 mahkum şairin yazdığı bu şiirler binlerce şiir arasından en sakıncasızları olsa bile esirlerin çektikleri sıkıntıları, haklılıklarına olan inançlarını göstermesi açısından önemli. Eseri Türkçeye kazandıran Yapı Kredi Yayınları’nın çok önemli bir işe imza attığı muhakkak. Fakat kitapta bulunan dinî terimlerin tercümesindeki hatalar mutlaka düzeltilmeli. –Salih Özdemir

Baykuş’un gündeminde “Felsefe ve Devrim” var

Geçtİğİmİz yılın başında yayımlanmaya başlayan dört aylık Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi’nin dördüncü sayısı “Felsefe ve Devrim” adlı bir dosya içeriyor.

Derginin Genel Yayın Yönetmeni ünlü felsefeci Doğan Özlem’in güncel tartışmalara dikkat çektiği “İktidar ve Darwin” başlıklı sunuşundan sonra başlayan dosyanın ilk yazısı, Uluğ Nutku’ya ait: “Tüm halklar demokrasisi için öndeyişler.” Dosya Georg Lukács’ın “Taktik ve Etik” başlıklı klasik metninin yanı sıra, 1968 ruhunu en iyi yansıtan metinlerden, Hannah Arendt’in bir söyleşisini, Alain Badiou’nun günümüzdeki kapitalist küresel krize dikkat çeken bir yazısıyla çeşitli tartışmaları içeriyor. Ayrıca Mehmet Ratip’in “Çokluk: Yaklaşan Bir Birliktelik... Hardt ve Negri, Agamben, ve Zizek’te Devrimin Kaotik Devridaimi ve Müphemliği”, Domenico Losurdo’nun “Klasik Alman Felsefesi’nde Devrim Kategorileri” ve Özkan Gözel’in “Althusser’de İdeoloji ve Özne” başlıklı yazıları da dikkat çekici.

Dergide ayrıca “Öznesi Olmayan Süreç” (Saffet Murat Tura), “Hegel’i ‘Bugün’ Okumak: Charles Taylor’ın Çokkültürcü Düşüncesinin Hegelci Kökenleri” (Zeynep Savaşçın), “Kuşkuculuk Bağlamında Pironculuk-Hume-Nietzsche İlişkisi” (Örsan K. Öymen) gibi yazılarla kitap eleştirilerine de yer veriliyor.

Birazcık derin mesele konuşmaya kalkana “felsefe yapma!” diye çıkışılan veya en iyimser tavırla Deleuze’un “kanı” dediği ifadelerin “felsefe” sanıldığı güzide ülkemizde Baykuş’un uzun ‘ötüşlü’ olmasını diliyoruz.

Herfried Münkler
İmparatorluklar - Eski Roma’dan ABD’ye Dünya Egemenliğinin Mantığı
Çeviri: Zehra A. Yılmazer
İletişim, 2009, 310 s.

İmparatorluklar imparatorluk olgusunu tarihsel gelişimi içinde son derece soğukkanlılıkla ve vukufla inceleyen bir kitap. İmparatorlukların karakteristik özellikleri nelerdir? Emperyal düzenler “nasıl çalışır”? İmparatorluklar “istikrarı” nasıl sağlarlar ve güçlerini aşırı derecede zorladıklarında onları hangi tehlikeler bekler? Eski Çin’den Roma İmparatorluğu’na, Moğol ve Rus İmparatorlukları’ndan Portekiz, İspanyol ya da Britanya dünya imparatorluklarına ve Amerika Birleşik Devletleri’ne... Ortak özellikler ve farklar üzerine, zengin tarihsel ayrıntılara, keskin gözlemlere dayanan güçlü bir teorik analiz. Herfried Münkler, çağımızın ve günümüzün önemli bir politik olgusuna geniş bir perspektiften bakmayı sağlıyor.

Robert Musil
Niteliksiz Adam II
Çeviri: Ahmet Cemal
Yapı Kredi, 2009, 424 s.

Niteliksiz Adam, gerçek anlamda bir çağ ve geçiş dönemi romanı. Yazar tarafından “İmpkralya” diye adlandırılan, gerçekte 19. yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın başında artık çöküş sürecine girmiş olan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu simgeleyen bir ülkede Musil, modernizm sürecindeki bir toplumun ve bireyin tüm çalkantılarını sergilemeyi amaçlar. Bu çalkantılar, romanın başkişisi, yani “niteliksiz adam” olan Ulrich’in kimliği aracılığıyla sergilenir. Ulrich, bir ayağıyla eski’de, öteki ayağıyla yeni’de durmaktadır. Bütün sorun, onun bu geçiş konumunun doğal sonucu olan çelişkilerin üstesinden gelip gelemeyeceği sorusunda odaklanır. Avusturyalı yazar Robert Musil’in (1880-1942) bu dev romanı, günümüzde modernizmin roman alanındaki birkaç başyapıtından biri olarak kabul ediliyor.

Hanzala
Naci el-Ali
İz, 2009, 271 s.

Hanzala; Naci el-Ali’nin Filistin direnişine armağan ettiği yuvarlak kafalı, dik saçlı, hiç büyümeyen, her dem 10 yaşında bir çizgi karakter. Hanzala karakterini çizmeyi Mossad ajanları tarafından öldürüldüğü 1987 yılına kadar sürdüren Naci el-Ali Filistinliler’in, Lübnanlılar’ın ve dahi Kudüs’e gönül vermiş her kesimden, her dinden insanın duygularının tercümanı olmuştur. İçerisinde Lübnan, Filistin ve tüm İslam dünyası hakkında sayfalarla anlatılamayacak manaları barındıran Naci el-Ali’nin 250 karikatüründen oluşan Hanzala albümü, İz Yayıncılık tarafından basıldı. Hanzala albümü Ortadoğu’yu bir çizerin gözünden görmek isteyenlerin sahip olması gereken bir eser.

Halil İnalcık
Devlet- i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar- 1
Türkiye İş Bankası Yay., 2009, 377 s.

Devlet-i Aliyye, Osmanlı tarihçiliğinin çağımızdaki en büyük isimlerinden Halil İnalcık’ın yarım yüzyılı aşan çalışmalarının bir ürünü. Eserin bu ilk cildi, Osmanlı Devleti’nin bir beylikten Orta-Doğu ve Balkanları hükmü altına alan güçlü ve köklü bir imparatorluk haline gelişine odaklanıyor. İnalcık Osmanlı Klasik Dönemi’ni sadece siyasi tarih olarak ele almıyor. Siyasi tarihin toplumsal ve ekonomik altyapısını, yani nüfus hareketleri, göçler, kitlelerin temel ihtiyaçları, tarım ve ticaretin bu ihtiyaçları karşılama şekilleri ve şehirleşme konularında da analizler yapıyor. Tarihsel sorunları açıklamada geçmişten gelen geleneksel zihniyet ve kurumlar çerçevesinin tespitine girişiyor.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın