Îman Ve Îslâm

Îman Ve Îslâm

İslâm gerçekten incelendiğinde iman mıdır, yahut imanın gayri midir? diye insanlar kelâm ettiler. îman gerçekten hayır iğler inin hepsinin ismidir diyenler, onu söyleyenlerin ihtilâflarına benzeyen bir ihtilâf şekil ile onun hakkında ihtilâf ettiler. Yoksa onların ihtilâflarının hiç bir anlam ve manâsı yoktur. Çünkü onlar Cenab-ı Allah'ın «Kim İslâm'dan başka bir din ararsa, O istediği din, asla kendisinden kabul olunmaz...»[472]

kavl-i celîli île ihticac ettiler. Her geyi tsîâmı kabul eder yaptılar. Binaenaleyh her hayır olan imandır; her makbul olan hayırdır. Her hayır olan da makbuldür. Hakikatte bunların ikisi bir şey olurlar; fakat onlar Kur'ân-ı Kerim'de varid olan Allah-u Zülcelâl'in «(Ganimet hevesi ile görünüşte imanı kabul eden bazı) Bedeviler : «— Biz, gerçekten iman ettik.—» dediler. (Ey Resûl'üm onlara) de ki : «— Siz kainlerinizle iman etmediniz, ancak biz (kılıç korkusundan ve islâm nimetinden faydalanmak için) müslüman göründük.—»[473] kavl-i kerîminin islâm ile imanın arasını tefrik etmesiyle delil getirerek her ikisinin arasını ayırt ettiler. Bunun üzerine onlara İslâm'dan olan haber ile Kur'ân-ı Kerîm izin verdi de, imandan haber vermelerini izin vermedi. Cebrail Aleyhisselâm'm Resulü Ekrem Sallallahualeyhiveselleme imandan sual sorduğu hususta böyle rivayet edildi. Cebrail Aleyhisselâm'm iman hakkındaki sualine Peygamber Aleyhisselâtüvesellâm şöyle cevap buyurdular: «(îman) Allah'a, Allah'ın meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, Ahıret gününe, kadere ve hayır, şerrin kaderden olduğuna iman etmendir.» Sonra Cebrail, İslâm'dan sordu; bunun üzerine cevap olarak Nebiyy-i Muhterem şöyle buyurdu : «(İslâm) Allah'tan başka ilâh olmadığına şahadet etmen, namazı dosdoğru kılman, Zekâtı vermen, Ramazan orucunu tutman ve Beyti Şerifi (Kabe'yi Muazzamayı) ziyaret edip haccetmendir.» Birincide «Eğer ben bunu yaparsam ben müminim» ve ikincide de : «Ben müslü-manım», deyince Peygamber Aleyhisselâm.. «Evet, doğru söyledin.»[474] buyurdu.

Der kî : Kur'ân-ı Kerim, iman iîe islâm'ın her ikisinin arasını ayırt ettiği gibi sonra Hadis-i şerif, sonra o hususta Cebrâl'i tasdik buyurması, sonra da fiili ile olan hususun ismi ile şahadet etmesi, sonra Peygamber Aleyhisselâm'm Eshabı Kiram'a «Gerçekten bu Cebrail'dir, dininizi Öğretmek için size geldi.» buyurup haber vermesi, iman ile islâm'ın arasını ayırt etmiştir. Gökyüzü ve'yeryüzünün en emin olanlarının iman ile islâm'ın arasını ayırt etmesi işini öğretmek için toplanmaları muhtemel değildir. Bu mesele için toplandıkları da doğru ve gerçektir. Öyle ise her ikisinin arasının ayırt edildiği sabit olur.

Sonra «iman, islâm'da tasdik etmekten başka bir şey değildir.» diyenler ihtilâf ettiler. Onlardan bu hususa muvafakat eden kimse vardır.

Fakat islâm'ı, yakınlıktan zahir olan hususa isim kılmakta ve âyet ve Hadis-i şerifin hükmünden zikrettiğim hususu delil göstererek imanı da hasseten tasdik için isim yapmakta değil, çünkü o, bedevilere zahirî olarak islâm ismi verilmesine izin vermiştir; iman isminin verilmesine izin vermemiştir. Çünkü onların kalblerinde hakikatte bir şey yok idi. Haber de onun gibidir. Çünkü islâm, işlerin zahirine iman da, zikrolunan hususların tasdikine gönderilmiştir. Bilakis onlar, islâmı, zahirî ve batınî olanların hepsi üzerine hamletmelerdir. Binaenaleyh onlar, delil getirdikleri hususların hepsine muhalefet ettiler. Bununla beraber onlardan her biri kendisine iman sorulduğu zaman onu hayır olanların hepsine izafe ederek bütün hayır olanlar imandır der. Onların sözüne göre, onlar Kur'ân'm yerini ve onun hakkındaki emin olanların tefsirinden varid olan şeyi beyan etmekle Kur'ân'dan delil olarak ileri sürdükleri şeye muhalefet ettiler. Kuvvet ancak Allah'tandır.

Bize göre ise, iman ile islâm, her ne kadar lügat ve lafız itibariyle manâları birbirine muhalif iseler de, kendileri ile murad edîlen husus incelendiğinde din işinde birdir. Her ikisi, ifade ve lûgattaki manâdan birbirlerine muhalif oldukları içindir k, kâfirler kendilerine müs-lüman isminin verilmesini kabul etmekten kaçınırlar. Hiçbir kâfir yoktur ki, kendisine iman ismi verilmesinden kaçınmasın. Yahut islâm'ın müslümanlarm ismi olduğu bilindiğinden dolayı kâfirler onu kabul etmekten kaçınırlar. îmandan bilinen ise böyle değildir. Bunun içindir ki, islâm diyarı, küfür diyarı denir de, iman diyarı ve her ne kadar küfür, yalanlama ise de tekzip (yalanlama) diyarı denmez. Onunla isim verilmek de buna göredir.

Sonra dinde ne murad edildiğinin incelenmesi yönünden iman, yüce olan Allah'ın birliğini tasdik etmek için akıl ve eserlerin şahadet etmesinin ismidir. Gerçekten O, yaratılmıştır. Efrnir, bir işte yaratma hakkındadır. Onun hakkında hiç bir şüphe yoktur, islâm ise, kişinin, kendisini tamamiyle Allah'a teslim etmesidir. İbadette ortak koşmamak suretiyle ibadeti sırf Allah için yapmak ve herşeyin Allah için yapılmasıdır. Kendilerinden kasdedilen yoldan her ikisinin bir olduğu meydana çıkar. Ancak ne var ki birincisi; Allah'a iman etmek iledir; zikrettiğimiz hususlar da onun içindir. İkincisi ise : Zikrettiklerimizi Allah için kılmaktır. Bizim açıkladığımız hususlara Allah-u Teâlâ'nin «(Allah'a ortak koşanlarla, Allah'ı eşsiz tanıyanların durumuna dair) Allah, şöyle bir misal ver-migtir : (Köle) Bir adam ki, onun bir takım ortakları, (efendileri) var, (her biri kendisine ayrı ayrı şeyler emrederek) çekiştirip duruyorlar.

Başka bir (köle) adanı da, hususi olarak bir efendinin (yani ortağı yok). Hiç bu ikisinin hali bir olur mu?»[475] Sehadet etmektedir.

Gerçekten müslüman'ın vasfı, bir adama mahsus olan, bir efendinin olan kimse ile varid olduğu fiili, kâfirin vasfı da bir takım ortakların inalı olup, her biri kendisine ayrı ayrı emir vererek çekiştirip durdukları kimsenin vasfı ile vasfedilmiştir.

Sonra bir grup insanlar, islâm lügatte, ihlâstır; dediler. Allah-u Te-âlâ'mn gu âyet-i celîleleri buna göredir; «İbrahim (Aleyhisselâm'a) Rabb'i: «— Benim emrime teslim ol» buyurduğu zaman, o şöyle demiştir : «— Kendimi âlemlerin Rabbine teslim ettim.»[476] «Ey müminler, yahudi ve hristi-yanlarm, sizi kendi dinlerine davetlerine karşı şöyle deyin : «— Biz Allah'a ve bize indirilen Kur'ân'a, İbrahim ve İsmail ve îshak ve Yakub ve torunlarına indirilenlere Musa'ya, İsa'ya, verilenlere (kitaplara) ve bütün Peygamberlere Rabb'leri tarafından verilen kitaplara iman ettik. Onların hiç birini, diğerinden ayırt etmeyiz. Biz ancak Allah'a boyun eğen müsîümanlarız.»[477] kavl-i celîli de kulun kendisini ihlâsla Allah için kılması, o hususta Allah'a hiç bir kimseyi ortak kılmaz. O, yine bizim beyan ettiğimiz hususlara rücu eder. Bazı kimseler de diyorlar ki : İslâm, Allah'a boyun eğip teslim olmaktır. Bedevilerin «Biz nıüslüman gözüktük» demeleri işi de buna göredir. Ancak ne var İd o, Allah'a değil, müminlere teslim olup boyun eğmektir. Tıpkı yüce olan Allah, «Her halde onların (münafıklarla yahudilerin) yüreklerinde sizden olan korku, Allah'ınkin-den daha ziyadedir. Bu, onların anlayışsız bir kavim olmalarındandır.»[478] buyurduğu gibi. Nitekim Cenab-ı Hak onları «... (Asker arastada çıkan) her gürültüyü (.korkularından) kendi aleyhlerinde sanırlar. Onlar düşmandırlar. Onun için (kendilerine emniyet etme) onlardan sakın...»[479] kavl-i celîli ve bunlardan başka Allah Resûlü'nün sahabilerinden münafıkların korkularını izhar ettiği hususlarla vasfetmiştir. Bunun içindir ki, münafıklar kalben inkâr ettikleri halde, Allah'a ve Resûlü'ne iman ettiklerini izhar ederlerdi. îslâm ise, yüce olan Allah'a boyun eğmek ve cevher ve hilkat itibariyle bulundukları hal üzere ihtiyarî olarak Allah a teslim olmaktır. îman da bu hususa tevcih edilmediğinden dolayı kendilerinden her ne kadar kendileri katında izhar etmişlerdi iseler de kendilerinden nefyedilmiştir. Çünkü onun hakkı ve yeri kalbdir. Dil ise ancak onu ifade edendir. Bunun içindir ki, imanları hususunda haberlerinde münafıkların yalancı olduklarını açığa vurmuştur Allah. Çünkü imanın hakikati kalbde olur. Onların kalblerinde ise, imandan bir eser yok idi. Onlara gayrini değil, onu söylemek sabit olur. Kuvvet ancak Allah'tandır.

Sonra islâmm ve imanın,hakikati bizim anlattığımız hususlar olduğu vakit onlardan birinin hakikatte bulunup diğerinin hakikatte bulunmaması fasittir. Bunun iğindir ki, her ikisinin bir olduğu söylenir. Mutlak olarak ifade edilen ibare, isimden ise de elde etmekte bir olduğu söylenir. Bazan da «insan», «âdemoğlu», «adam» ve «falan» gibi birbirine muhalif oldukları gibi. îslânun manâsı, zahiri olarak iman ile muhtelif olduğu görülür. Fakat tahkik ve tetkik edildiğinde birisinin bulunması ile, diğerinin bulunması bakımından birdir. Ancak dille islâm hakkındaki vasfettiğim yönü müstesna. Allah-u a'lem.

Sonra asıl olan şudur ki; kişi imanın şartlarının hepsini yerine getirir, sonra müslüman olmaması yahut islâmm bütün şartlarını yerine getirip de mümin olması aklen çok uzaktır. Binaenaleyh hakikatte her ikisinin bir olduğu sabit olur. Şu husus, bilinen bir gerçektir ki : Onlardan birisi ile kendisine isim verilmesi mümkün olan kimseye, diğeri ile de isim verilmesi mümkün olur. Hakikaten dinlerin ihtilâf ettiği şey ancak itikattır. Ondan gayri fuller değildir. Var olmakla da her bilinen isim müstahik olur. Bunun içindir ki bizim söylediğimiz husus vacip olur. Yüce olan Allah «doğrusu Allah katında makbul olan din İslâm'dır.»[480] Ve «Kim islâm'dan başka bir din ararsa, o istediği din, asla kendisinden kabul olunmaz ve Ahırette de o, ebedi zarar çekenlerdendir.»[481]buyurmaktadır. Öyle ise mümin kendisi i)e mümin olduğu sıfatla Allah katında makbul olan dini yerine getirmekten veyahut o dinin hepsini değil de bazısını yerine ge...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın