Konu Başlığı: İmam Mâturidi'nin Hayati Gönderen: Vatan Var Olsun ! üzerinde 10 Temmuz 2011, 20:06:23 ÖNSÖZ İmam Mâturidi'nin Hayati Ve Yaptıkları İsmi ve Soyu İsmi : İmam Ebu Mansur Muhammed bin Muhammed Mâturîdî'dir. Doğduğu köye nisbet edilerek kendisine «Mâturîdî» denilmiştir.[1] Mâturîd, Maverâü'n-Nehir ülkelerinden biri olan Semerkand köylerinden bîridir. Nehirden maksad Ceyhan Nehri'dir.[2] Bazen Semerkand'a nisbet edilerek kendisine: «El-îmam Âlem'ül-Hedyi Ebu Mansur Muhammed bin Muhammed bin Kahmud El-Mâturîdî, Es-Semerkandî» denir. Nitekim incelemekte bulunduğumuz tttı kitabın sahifelerini okurken bu isme sık sık rasthyacaksınız. «Âîem'ül-Hedy» ismine gelince bazan «îmam-ı Hedy» ve «îmam-ül-Mütekeîlimm» isimlerini verdikleri gibi, bu da talebe ve dostları tarafından kendisine verilen bir lâkaptır. Bunların hepsi, İlimde, Şeriatı ihya, İslâm âkidesini müdafa ve Sünnet-i seniyyeye hizmet etmedeki çalışmalarından dolayı talebe ve dostian katında yüksek makam ve dereceleri ihraz ettiğine delâlet etmektedir.[3] Her ne kadar tarihçiler soyunun, Peygamber Aleyhisselâm'm Medi-ne-i Münevvere'ye hicret buyurdukları vakit kendilerine misafir indikleri Kba Eyyub Halid bin Zeyd bin Külcyb El-Ensari'ye ulaştığını yazıyorlarda, ana - baba ve ailesinden biri hakkında bir şey bilmiyoruz.[4] Bunun ndir ki, îmam EI-Beyâzî, İmara-ı Mâturîdi'yi yâdettiğinde: «El-îmam ıu Mansur Muhammed bin Muhammcd bin Mahmud El-Mâturîdî El-En-rî» diye zikretmektedir[5] Her ne kadar Dr. Eyyub Ali, Mâturîdî'nin 23$ H. 852 M. yıllarında ğduğu fikrini tercih ediyorsa da, hiç bir tarihçi o'nun doğum tarihi kkında bir şey söylememiştir. Çünkü îmam-ı Mâturîdî'nin hocalarındı biri de, 248 H./G62 M.[6] senesinde vefat eden Muhammed bin Mukatil -Râzî'dir. Eğer bu doğum tarihi doğru ise îmam-ı Mâturidî yüz seneye ün bir zaman yaşamış olur. Zira tarihçiler o'nun 233 H./944 M.[7] Yılında Ahiret'e irtihal ettiği hakkında ittifak halindedirler. Bu fikir birliğine, O'nun 333 senesinde vefat ettiğini söyleyen ve Lra üâve ederek 336 yılında vefat edip Semerkand'da defnedildiği de ayet edilir diyen Taşköprü Zade'den başkası mualefette bulunmamıştır. [8] [1] Essemâni: Kitab'ül-Ensab, Sh. 498, Leydin ve Londra 1912. [2] El-Mükaddesî, Ceyhan Nehrini vakfederken şeyle diyor: «Baera'da bir kitapta şunu gördüm: Cennetten Dünya'ya akan. Nil, Ceyhan, Fırat ve Ress, olmak üzere dört nehir vardır. «Ehpan'üt-Tekasim V. Ma'rifefil-Ekâlim sh- 23, Leydin 1906, Ker-mani'nin: Ahbar'üd-Düvel ve Asar'üi-Üvel C- 6 Sh. 98 Kahire, «Âla Hamisi Ki-tab'ül-Kâmil Li-îbnil-TEsir 1303 H [3] El-Kefevi: Kitab'u Âlâm-il-Ehyar min Fukahai Mezheb-in-Nu'man Elyaa, Dar-ul -Kütüb El-Mısnyye. No. 84, Tarih M. Varaka No. 129; Ettemîmi: Et-TabakatüVSe-niyye fi Teracimi"l Hanefiyye, Elyazı, Dar-ul-kütüb ElMısnyye No. 55- Tarih-i Halim C. 2 varaka 491. El-Lüknüvi: El-Fevaid-ül-Behiyye fi Teracim'il-Hanefiyye Sh. 95 Kahire 1324 H. Ez-Zübeydi: Îthaf'üs-Sâde El-Müttakin bi Serh-i Esrâr-ı İhyâ-i Ulû-middîn C. 2 Sn- 5 Kahire. [4] Biritanya mÛ2esinde Î2787 no'Iu elyazı halinde, 342 H./953 M. yılında vefat eden Ebu'l-Kasım İshak bin Muhammed El-MâUiridî'nin yazdığı «Kitab-u Nakzı'1-Müb-tedia mine's-Sevadi'l'A'zanı ala Tarikatı'1-İmamİ'I-A'zam» ismindeki eser- Profesör AS- Tritton diyor ki: Büyük bir ihtimaldir ki. O, Mâturldlye mezhebinin kurucusu meşhur İmam'ı Mâturîdî'nin öz kardeşidir- Nitekim o'nun İmam'ı Mâturidî'den fıkıh ve kelâm ilimlerini okuduğunu öne sürüyor. Biz o'nun îmam-ı Mâturldî'den ders okumuş olduğunu ve o'nun aynı zamanda 340 H./951 M. yılında vefat eden ve Se-merkand"in filozofu diye ün yapan, Ebü'l-Kasım tshak bin Muhammed bin fsmail olmasını uzak bir ihtimal olarak görmüyoruz. (Bak, El-Kefevi: «Kitab-u A'lami'1-Ah-yar» varaka, 130: El-Lüknüvi: «El-Fevaidü'1-Behiye» S. 195; Dr. Eyyub Ali: «El-Akldetü'1-Mâturİdiyye» varaka -323- (Bu, Kahire Üniversitesi Darul-Ulum Fakültesinin kütüphanesinde mevcuttur.) Fakat biz onun îmam Maturîd"nîn Öz kardeşi olmasını uzak bir İhtimal olarak görüyoruz. Çünkü her iki îsîm arasında bulunan uyumsuzluk pek açık olarak kendini göstermektedir. Tarihçiler de bu hususta hiç bir şey dememişlerdir. Bak: A.S- Tritton, An Early Work from the School of Al-Mâturîdî Journal of the Royal Asiatic Sodety of Great Britain and Irleand, PP. 96-99, 1966 parts 3,4. [5] El yan, Kitabüt-Tevhîd'in ilk sahifesinin hamişi: Kitab'ül-Ensab S. 498; El-Zübeydi: İthafüs-Sade Eî-Muttafcin C. S. 5 [6] Eyyüb Ali: R- History of Müslim Philosophy, vol, 1, P. 260 Wiesbaden 1963-El-Kefevi: Kitab'u A'lam-il-Ahyar varaka 129; Et-Temİmi: Et-Tabakat'ül-Seniyye c. n. sh. 16, İstanbul 1955; Katlubağa: Tâcü't-Terâcim fi Tabakat'U-Hanefiyye Sh. 50 Bagdad 1962. [7] Taşköprüzade : Tabakatü'l - Hanefiyye varaka 72, elyan, Darulkütübü*! - imsriyye No. 7367 H. [8] İmam Matüridi, Tevhid, Hicret Yayınları:11-12. |