|
Konu Başlığı: İbn Âmir Gönderen: Vatan Var Olsun ! üzerinde 17 Mayıs 2011, 18:28:05 4. İbn Âmir Ebû İmrân Abdullah b. Âmir b. Yezîd el-Yahsubî aslen Yemenli Arap bir aileye mensup olup 8 (630) veya 21 (641) yılında bugünkü Ürdün'de dünyaya geldi. Dokuz yaşındayken Şam'a gitti ve vefatına kadar (118/736) burada yaşadı. Ashâbdan Mu'âz b. Cebel, Ebû'd-Derdâ ve Fedâle b. Ubeyd'den kıraat okudu, Hz. Osman'ı Kur'ân okurken dinledi. Asıl kıraat hocası ise Hz. Osman'dan Kur'ân öğrenmiş bulunan Mugîre b. Ebû Şihâb •el-Mahzûmî'dir. Kıraat senedi Mugîre b. Ebû Şihâb el-Mahzûmî-Hz. Osman b. Affân-Hz. Peygamber şeklindedir. Aynca o Hz. Osman, Muâviye b. Ebû Süfyân, Ebü'd-Derdâ, Zeyd b. Sabit, Vasile b. Eskâ\ Fedâle b. Ubeyd, Ebû Ümâme el-Bâhilî, Ebû İdris el-Haviânî ve Nu'mân b. Beşîr gibi kimselerden hadis rivayet etmiştir. Kendisinden de Yahya b. Haris ez-Zimârî, Ca'fer b. Rebî'a, Said b. Abdulazîz, Ca'fer b. Yezîd ve kardeşi Abdurrahmân b. Âmir el-Yahsûbî kıraat ve hadis okumuştur. İbn Âmir Şam kadılığı ve Emeviyye Camii nazırlığı ve imamlığında da bulunmuştur. Emeviyye Câmü'nin yapımı esnasında işleri takip etmiş ibâdete açılmasından sonra da uzun yıllar caminin idareciliğini yapmıştır. İbn Âmir'in kıraatinin hem isnad hem de dil açısından tartışmalı yönlerinin olduğu bildirilmektedir. İbn Hâleveyh dil açısından problemli gördüğü yerleri şâz kıraatlerle ilgili eserinde nak-letmiştir. Ancak yine de Zehebî ve İbnü'l-Cezerî gibi âlimler onun kıraatinin hem sıhhati konusunda şehâdet etmişler hem de V. asra kadar Şam ve Yukarı Mezapotamya bölgesinde büyük kabul gördüğünü ve üzerinde icmâ bulunduğunu söylemişlerdir. İbn Âmir, İbn Mücâhidin yedili sistemi içerisinde Şam kıraat imamı olarak kabul edilmiştir. Onun kıraatinin bazı özellikleri şöyledir:,^u t jy- tıib- ıtir ıtii tiij fiillerinde imâle yapar. kelimelerini işmâm ile; ij^» kelimesini her yerde şeklinde hemzeli olarak; ^y kelimesini çoğu yerde şeklinde; cjJ ve ^ kelimelerindeki ±> harfini o harfine idgam ederek ;4İ ve cJ şeklinde okur ve kelimelerindeki i harfini o harfine kalbeder.[263] Ebü'l-Velîd Hişâm b. Ammar es-Sülemî ed-Dimaşkî İbn Â-mir'in birinci râvisidir. Halife Mansûr döneminde 153 (770) yılında Şam'da doğdu. Babasının eşviki ve sağladığı imkan ile ilim tahsili için Hicaz'a gitti. Mâlik b. Enes, Velîd b. Müslim, Müslim Hâlid ez-Zencî ve Süfyân b. uyeyne'den hadis aldı. Kıraat İlmini İbn Âmir'in talebesi Yahya b. Haris ez-Zimârî'den kıraat okuyan Irak b. Hâlid ve Eyyûb b. Temîm'den okudu. Kendisinden de başkaları kıraat tahsil etti. Hadiste sözüne itimat edilen bir râvi oiduğu için başta Buhârî olmak üzere İbn Mâce, Nesâî, Ebû Dâvûd, Ebû Ubeyd el-Kâsım b. Sellâm gibi meşhur zevat kendisinden hadis rivayetinde bulunmuştur. İbn Âmir'rn kıraatini u-zun yıllar o temsil etmiş ve yaymıştır. Hişâm b. Ammâr 245 (859) yılında Şam'da vefat etmiştir. Kıraatinin tarîkleri Hulvânî (ö. 250/864) ve Dâcûnî (ö. 324/935) olup tercihlerini İbnü'l-Cezerî nakletmektedir.[264] İbn Âmir'in ikinci meşhur râvisi Ebû Amr Abdullah b. Ahmed b. Beşîr/Bişr b. Zekvân'dır. İbn Zekvân 173 (789) yılında Şam'da doğdu. Kıraati Hişâm gibi Eyyûb b. Temîm'den okudu. Kisâî'den de kıraat okuduğu ve Kur'ân-ı Kerîm'i birkaç defa hatmettiği bildirilir. Hişâm b. Ammâr'la birlikte Şâm Emeviyye Câ-mii'nde imam olarak görev yapmıştır. Kıraat ilmindeki yetkinliği çok sayıda âlim tarafından ifade edilmiştir. Hadisle de ilgilenen İbn Zekvân'ın bâzı rivayetleri Kütüb-i Sitte işerisinde yer almıştır. İbn Zekvân 242 (857) yılında görevli bulunduğu Şam'da vefat etmiştir. Kıraat tarikleri el-Ahfeş (ö. 292/904) ile es-Sûrî'dir (ö. 307/919).[265] [263] Kıraati için bk. İbn Mücâhid, Kitâbü's-Seb'a, s. 86-87, 101, 123-125; Enderâbî, Kırâ'âtü'l-kurrâTl-ma'ıvfın, s. 77-82; Dânî, et-Teysîr, s. 5-6, 20-29; Zehebî, Ma'rifetü'!-kurrâ\ 1, 186-197; İbnü't-Cezerî, Gâyetü'n-Nihâye, I 423-425; a.mlf., en:Neşr, 1, 111-118; el-Kâdî, el-Büdûrıı'z-zâhice, s. 21-23; Tayyar Altıkul'aç, "İbn Âmir", D/A, İstanbul 1999, XIX, 308-310. [264] Hişâm b, Ammâr'ın kıraati için bk. Zehebî, Ma'rifetü'l-kurrâ', I, 396-402; İbnü'l-Cezerî, Câyetü'n-Nihâye, II, 354-356; a.mlf., en-Neşr, I, 111-113; el-Kâdî, el-Büdûru'z-zâhire, s. 21-22; Tayyar Altikulaç, '■Hişâm b. Ammâr", DİA, İstanbul 1998, XVIII, 151. [265] İbn Zekvân'ın kıraati için bk. Zehebî, Ma'rifetü'I-kurrâ\ 1, 402-405; İbnü'l-Cezerî, Câyetü'n-Nihâye, i, 404-405; a.mlf., en-Neşr, I, 113-118; el-Kâdî, el-Büdûru'z-zâhîre, s. 22-23; Tayyar Altikulaç, "İbn Zekvân", DİA, İstanbul 1999, XX, 462. Abdülhamit Birışık, Kıraat İlmi ve Tarihi, Emin Yayınları, Bursa 2004: 110-112. |