๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Kıraat İlmi ve Tarihi => Konuyu başlatan: Vatan Var Olsun ! üzerinde 17 Mayıs 2011, 18:25:39



Konu Başlığı: Âsim b. Behdele
Gönderen: Vatan Var Olsun ! üzerinde 17 Mayıs 2011, 18:25:39
5. Âsim b. Behdele


Ebû Bekir Âsim b. Ebi'n-Necûd Behdele el-Esedî el-Kûfı, Muâviye döneminde Kûfe'de doğdu. Âsım'in gözlerini ne zaman kaybettiği bilinmemekle birlikte bazı karinelerden hareketle ana­dan doğma kör olmadığı söylenebilir. Sahabeden Haris b. Hassan el-Bekrî ve Ebû Rimse Rifaa b. Yesribî ile görüşmesi sebebiyle tâbiûndan kabul edilir. Âsim genç yaşta kıraat ilmine ilgi duydu ve çok güzel sesi ve okuyuşuyla kısa zamanda dikkatleri üzerine topladı. Hz. Osman'ın Kûfe'ye gönderdiği resmî mushafa göre Kur'ân öğretmekle görevlendirilen Ebû Abdurrahman es-Sülemî'den Ali b. Ebû Tâlib'in kıraatini aldı. Zir b. Hubeyş el-Esedi'den de İbn Mes'ûd'un kıraatini öğrendi. Ebû Abdurrahman es-Sülemî'nin vefatı üzerine kıraat hocası olarak onun yerini al­dı. Ebû Bekir Şu'be b. Ayyaş, Hafs b, Süleyman, Süleyman el-A'meş, Halil b. Ahmed, kiraât-ı seb'a İmamlarından olan Ebû Amr b. Alâ ve Hamza b. Habîb ez- Zeyyât kendisinden bu ilimde faydalandı. Ebû Hanife de kendisinden kıraat okumuştur. Tale­belerinin çokluğu sebebiyle yığılma olurdu ve herkes sırasının gelmesini beklerdi. Talebeleri arasında üvey oğlu Hafs ile Ebû Bekir Şu'be kıraatinin kalıcı olarak gelecek nesillere intikalinde özel bir yere sahiptirler. Âsim hadis rivayeti ile de ilgilendi; hem hadis aldı hem de başkalarına hadis rivayetinde bulundu. Asım'ın'hadisteki durumuyla ilgili aleyhte bazı şeyler söylenmiş olmasına rağmen ondan rivayet edilen hadislerden bazdan Kütüb-i Sitte'de de yer almıştır. Buhârî ve Müslim ise Asım'ın ri­vayetlerini (başka rivayetlerin desteğiyle) mütâbaât[266] yoluyla nakletmişlerdir.

Kıraatinin Küfe bölgesinde makbûliyetine dair aleyhte bazı görüşler söylenmiş olmasına rağmen gelişmeler bunu tasdik eder mahiyette değildir. Kıraatleri yedi olarak tasnif eden İbn Mücâhid'e kadar çok fazla şöhret yapmadığı anlaşılan Âsim kı­raati, özellikle Hafs'ın rivayetiyle, İbn Mücâhidin ölümünü takip eden yıllardan itibaren Kûfe'nin ve hatta Ortadoğu'nun sınırlarını aşmış, nihayet XX. yüzyılda müslümanların yaklaşık yüzde dok­sanının tercih ettiği bir okuyuş tarzı haline gelmiştir. Bunun se­bebi, Âsim kıraatinin senedindeki sağlamlık yanında Hafs'ın rivayetindeki sadelik, Kur'ân'daki birkaç kelime[267] istisna edilecek olursa kaide dışı okuyuşların bulunmayışı, imâle, işmam ve tes­hil gibi bazı mahallî şive ve lehçelerden kaynaklanan, özellikle Arap olmayanların uygulamada zorluk çekecekleri unsurların yer almayışı olsa gerektir. Âsim 127 (745) yılının sonlarında Kûfe'de vefat etti.[268]

Ebû Bekir Şu'be b. Ayyaş el-Esedî, Âsim b. Behdele'nin birin­ci râvisi olarak kaydedilmiştir. Ebû Bekir 95 (713) yılında dün­yaya geldi. Üç yıl boyunca Âsım'dan kıraat okudu, başka hiçbir kimseden kıraat dersi ve rivayeti almadı. Âsim, Zir b. Hubeyş'ten öğrendiği kıraati Ebû Bekir b. Ayyâş'a öğrettiği için Ebû Bekir'in senedi şu şekilde olmaktadır: Âsim b. Behdele-Zîr b. Hubeyş-Abdullah b. Mes'ûd-Hz. Peygamber. Hadis alanında döneminin önde gelen muhaddislerinden okumuş, kendisinden de Ahmed b. Hanbel, Abdullah b. Mübarek, Ebû Dâvûd, Ebû Bekir b. Ebû Şeybe gibi meşhur zevat hadis almıştır. Hadis alanında Hafs b. Süleyman'dan daha fazla mutemet görülmüştür. Ebû Bekir'in kı­raati Kûfe'de bir süre Hafs rivayetinden'daha makbul görülmüş ise de zamanın ilerlemesi ile Hafs'ın rivayeti daha fazla tutulmuş-, onun kıraat vecihleri ise âdeta kitapların satırlannda kalmıştır. Ebû Bekir Şu'be ibâdete düşkünlüğü ve Kur'ân kıraatini sık ara­lıklarla yapışı ile bilinir. Hayatında on sekiz bin hatim yaptığı ri­vayet edilmiştir. Ebû Bkir b. Ayyaş 193 (809) yılında Küfede vefat etmiştir.  Tarikleri Yahya  b.  Âdem   (ö.   203/818)   ile  el-| Uieymî'dir (ö. 243/85 7) ,[269]

Âsim b. Behdele'nin kitaplarda yapılan tasnife göre kırattaki ikinci râvisi kendisinden uzun yıllar kıraat okuyan üvey oğlu Ebû Ömer Hafs b. Süleyman b. el-Muğîre el-Esedî'dir. Hafs 90 (709) yılında Kûfe'de doğdu. Âsim b. Behdele'nin terbiyesi ile yetişti, Kur'ân okumayı ve kıraatleri ondan öğrendi. Hocasına Kur'ân-ı Kerîm'i defalarca okudu. Âsim, Ebû Abdurrahman es-Sülemî'den aldığı okuyuşu Hafsa öğrettiği için Hafs'ın kıraat se­nedi Âsim-Ebû Abdurrahman es-Sülemî-Hz. Ali-Hz. Peygamber şeklindedir. Hafs hadis rivayeti ile de ilgilenmiş ve kendisinden çok sayıda kimse kıraat ve hadis öğrenmiştir. Bağdat ve Mek­ke'de kıraat okutmuş ve Âsım'ın kıraatini en iyi temsil eden kişi olarak bilinmiştir. Hafs'ın bizim açımızdan önemi, bugün dünya­daki mushafların büyük bir kısmının Âsım'ın Hafs rivayetine gö­re yazılmış olması ve kıraat eğitiminde onun tercihlerinin oku-tulmasıdır. Diğer râvi Ebû Bekir Şu'be b. Ayyaş ile aralarında 520 yerde ihtilaf olduğu ancak hocası Âsim ile sadece bir yerde ihtilaflarının bulunduğu tespit edilmiştir. Hafs İSO (796) yılında vefat etti. Ubeyd b. es-Sabbâh (ö. 235/849) ve Amr b. es-Sabbâh (ö. 221/835) iki tarîkidir.[270]



[266] Bu hadis ıstılahı için bk. Müctebâ Uğur, Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü, TDV Yayınlan, Ankara 1992, s. 289-290.

[267] Furkan suresinin 69. âyetinde zamiri medle okunan *j, Kıyâme sûresinin 27. âyetinde idgamsız okunan ı3'j ^ ve Mutaffıfîn sûresinin 14, âyetinde idgamsız okunan >j j* misallerinde olduğu gibi.

[268] Kıraati İçin bk- İbn Sa'd, et-Tabakatü'i-kübrâ, VI, 320-321; İbn Mücâhid, Kitâbü's-Seba, s. 69-71, 94-97; Dânî, et-Teysir, s. 6; Enderâbî, /ü-râ'âtü'I-kurrâ'i'I-ma'rûfîn, s. 95-108; Zehebî, Ma'ıiietü'l-kıırrâ', I, 88-94; İbnü'l-Cezerî. Gayetü'n-Nihâye, I, 346-349; a.mlf., en-Neşr, I, 119-127; el-Kâdî,   el-Büdûru'z-zâhire,  s.  24-27;  Mehmet Ali Sarı,  "Âsim b. Behdele", DİA, İstanbul 1991, III, 475-476-

[269] Ebû Bekir b. Ayyâş'm kıraati için bk. İbn Mücâhid, Kitâbü's-Seb'a, s. 70-71,   94-97:   Zehebî,   Ma'rifetü'l-kurrâ;   I,   280-287;   îbnü'I-Cezerî, Gâyetü'n-Nihâye; I, 325-327; a.mlf., en-Neşr, I, 119-123; el-Kâdî, d-Büdûru'z-zâhire, s. 25; Tayyar Altıkulaç, "Ebû Bekir b. Ayyaş", DİA, İs­tanbul 1994, X, 109-110.

[270] Hafs'ın kıraati için bk. İbn Mücâhid, Kitâbü's-Seb'a, s. 95-96: Zehebî, Ma'rifetü'I-kurrâ', I, 287-290; Îbnü'l-Cezerî, Gâyetü'n-Nihâye, I, 254-255; a.mlf., en-Neşr, I, 123-127; el-Kâdî, el Büdûru'z-zâhire, s. 25-26; Tayyar Altıkulaç, "Hafs b. Süleyman", DİA, İstanbul 1997, XV, 118-119. Abdülhamit Birışık, Kıraat İlmi ve Tarihi, Emin Yayınları, Bursa 2004: 112-115.


Konu Başlığı: Ynt: Âsim b. Behdele
Gönderen: Ceren üzerinde 17 Nisan 2019, 16:41:09
Esselamu aleyküm. Rabbım razı olsun bilgilerden kardeşim...


Konu Başlığı: Ynt: Âsim b. Behdele
Gönderen: Mehmed. üzerinde 18 Nisan 2019, 13:13:05
Ve Aleykümüsselam Rabbim bizleri doğruların yolundan ayırmasın