> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Akaid Eserleri > Kelam İlmi > Mezheplerin taksimi ve sayısı
Sayfa: [1] 2   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Mezheplerin taksimi ve sayısı  (Okunma Sayısı 2911 defa)
09 Ekim 2010, 14:16:58
Safiye Gül

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 15.436


« : 09 Ekim 2010, 14:16:58 »



MEZHEPLERİN TAKSİMİ VE SAYISI


İslâm mezhepleri tarihi ile ilgilenen âlimler mezheplerin taksimi konusunda Rasûlüllah (s.a.) den rivayet edilen meşhur bir hadise İs-tinad ederler. Ebû Hüreyre, Enes b. Mâlik, Avf b. Mâlik ve Muâviye*-den (r.a.) farklı ifadelerle rivayet edilen bu hadise göre yahudi ve hıristiyanlar 71 veya 72 fırkaya ayrılmışlar, ümmet-i Muhammed de 73 fırkaya ayrılacaktır. Bu 73 fırkanın biri kurtuluşta, diğerleri nâr­dadır[1]. Ancak bu hadiste zikredilen sayılar gerçek ma'dudlar (sa­yılan nesneler) mı ifade ediyor, yoksa çokluktan kinaye midir? 70 sayısı, Kur'âh-ı kerimde de geçtiği üzere, kesretten kinaye olarak kullanılır[2]. Gerçi hadis-i şerifte tam 70 değil de 70 küsur olarak zikredilmektedir. Fakat bu, yahudi, hıristiyan ve ümmet-i Muham-med arasında bir mukayesede bulunmak ve nisbet tesis etmiş olmak için böyle kullanılmış olabilir. Şayet bu sayılan gerçek sayılar değil de* çokluktan kinaye manasına alırsak islâm mezheplerini 73 e ayır­maya, başka bir ifade ile 73 sayısını doldurabilmek için fırka aramaya ihtiyaç hissetmiyeceğiz. Çünkü tarih boyunca İslama intisab eden çeşitli insan guruplarının fikir ayrılıklarını tesbit edip 73 sayısına, daha doğrusu «frrka-i nâciye»yi çıkardıktan sonra 72 sayısına sığdır­mak kolay değildir. Nitekim İbnu'l-Cevzî (v. 597/1200) de, «Gerçi biz ümmet-i Muhammed arasında fikir ihtilâflarının meydana geldiğini, onların çeşitli ana fırkalara ayrıldıklarını ve her bir fırkanın da talî bazı fırkalara bölündüğünü biliyoruz, fakat bütün bu talî fırkaların isimleri ve görüşlerinin neden ibaret olduğunu tam olarak bilemeyiz»[3] dernektedir. Biraz sonra da görüleceği üzere bu 72 sayısı­nı doldurmak isteyen âlimler ne ana fırkaların tesbittnde, ne de tâ­li fırkaların sayısında ittifak edememişlerdir.

Müsteşrik Goldziher (1850-1921) daha değişik bir görüş ileri sürmektedir. Ona göre söz konusu edilen hadis gerçek sayı bildir­mez. Rasûlüllah (s.a.) bu sözleriyle İslâmiyetin yahudilik ve hıristi-yanlığa nisbetle daha çok meziyetlere sahib olduğunu ifade etmek istemiştir. Gerek islâm kelâmcıları, gerek batılı bilginler bu hadisi yanlış anlamışlar ve müstakil bir mezhep teşkil edemiyen itikadı ih­tilâfları da birer fırka kabul etmeye çalışmışlardır[4].

Hicri 790 (milâdî 1388) tarihinde vefat eden Gırnatalı İmam Şâtı-bî şöyle diyor: Rasûlüllah (s.aj 73 sayısıyla fırka veya akidelerin usûlünü kasdetmişse, yani nevilerin cinslerini murad etmişse bu gü­ne kadar bu sayıya çıkılmamıştır, fakat bundan sonra çıkılabilir. Şa­yet zuhur eden her bir münferid bid'ati murad etmişse bunlar 73ten çoktur. O takdirde ehl-i bid'atın gulâtını hesaptan çıkarmak lâ­zımdır. Evlâ olan mezhepleri tayin etmemektir. Çünkü hadis Havâ-ric müstesna bid'at mezheplerini tayin etmemiştir. Zaten ümmet-i Muhammed'in kötülüklerini ifşa etmiş olmamak için de bu nevi şey­lerden kaçınmalıdır. Çünkü Allah taâlâ ümmet-i Muhammed'in gü­nahını setretmiştir. Şu da var ki bid'atleri ve bid'at ehlini ifşa etmek­ten tefrika doğar, halbuki biz tefrikadan rnen'olunmuşuzdur[5].

 

Mezheplerin tasnifi:
 

İslâm mezheplerini önce fıkhî ve itikadı olmak üzere ikiye ayır­mak lâzımdır. İtikadı mezhepleri de ehl-i sünnet ve ehl-i bid'at diye iki gurupta mütalâa etmelidir. Ehl-i sünnetin Selefiyye, Mâtüridiyye ve Eşrariyye kollarından daha önce bahsetmiştik.

Âlimler, yukarıda zikri geçen hadisin gösterdiği sayıya bağlı ka­larak ehl-i bid'at kollarının 72 fırkadan ibaret olduğunu kabul etmiş­ler, fakat bu fırkaları guruplandırıp ana itikadı mezhepleri tesbit et­mekte ihtilâfa düşmüşlerdir. Şehristânî'nin £v. 548/1153) dediği gi­bi fırkaların sayısını tesbit konusunda aynı metodu benimsemiş iki müellif bulmak mümkün değildir[6]. Ana  islâmî fırkaların  sayısı

konusunda 4 ten 10 a kadar değişik kemiyetler kabui edilmiştir. Mak-rîzî (v. 845/1440)' ve Şehristânî'nin birinci derecedeki tasnifine göre büyük fırkaların sayısı 4; Ibn Hazm'e (v. 456/1064) göre 5; el-Mala-tî' (v. 377/987), Ibnu'I-Cevzî (v. 597/1200) ve Şehristânî'nin ikinci de­recedeki tasnifine göre 6; Tahir b. Mutahher el-Makdisî'ye Ev. 355/ 966) göre 7; Abdülkaahir el-Bağdâdî (v. 429/1037), Şâtıbî (v. 790/ 1388) ve Seyyid Şerîf el-Curcânî'ye (v. 816/1413) göre 8; İsferâyinî'ye [v. 471/1078) göre 9 ve Eş'arî (v. 324/936) ile Abdülkaadir el-Cîlânîye göre de 10 dur [7].

Âlimlerin böyle değişik neticelere varmış olmalarının sebebi şu­dur : İtikadî konularda değişik fikirlere sahip bulunan insanlar ve­ya zümreler çoktur. Bir kişi, bir veya iki meselede diğerlerine mu­halefet etmekle müstakil bir mezhep sahibi olmuş sayılmaz elbet. O halde hangi ana konularda değişik fikirlere sahip bulunan kişi ve­ya zümreler bir ana fırkanın sahipleri sayılabilir?

Şehristâni bu konuda kendisinden başka kimsenin herhangi bir ölçü tesbit etmediğini söyler ve kendisi bunun için dört kaide zik­reder. Hangi şahıs veya zümre bu dört ana meseleden biri hakkın­da müstakil ve değişik bir görüşe sahip olursa bir ana mezhebin kurucusu saydır:

(1) Allah'ın sıfatları ve tevhidi

(2)  Kader                                                                     

(3)  manın ta'rîfi ve sınırı, tevbe, tekfir, tadlil...

(4)  Aklın ve naklin hududu, risâlet ve imamet bahisleri[8].

Şunu hemen ilâve edelim ki Şehristânî'nin bu iddiasına rağmen kendisinden bir asır önce gelen İbn Hazm, müslümanların, üzerinde ihtilâf ettikleri ana noktaları sayarken aynı şeyleri zikretimiştir:

(1) Tevhîd

(2)  Kader

(3) İman ve küfür

(4) İmamet ve ashabın tafdîli[9].

Biz, önemli itikadî mezhepler hakkında kısa bilgi vermek istedi­ğimiz bu kitabımızda, yazabildiğimiz nisbette, önce Mu'tezile, Şîa ve Havâric'i ele alacak, daha sonra «Diğer mezhepler» umumi başlığı altında Mürcie, Müşebbihe, ve Cebriyye fırkalarına temas edeceğiz. Maksadımız, kelâm eserlerinin okunuşu sırasında sık sık sözü edi­len bu mezhepler hakkında umumi bir bilgi sunmak ve böylece me­tinlerin daha iyi ve daha kolay anlaşılmasını sağlamaktır. [10]




[1] bk. Ebû Dâvûd, es-Sünne, 1; İbn Mâce, el-Fiten, 17.

[2] et-Tevbe (9), 80.

[3] İbnu'l-Cevzî, Telbis, s.  18-19.

[4] Goldziher, el-Akîde, s. 187.

[5] e§-Şâtıbî, el-İ'tisâm, II, 220-225.

[6] eş-Şehristânî,  el-Milel, II, 320-225.

[7] el-Makrîzî, el-Hıtat, II, 345; eş-Şehristânî, ag.e., I, 15 ve fihristi;     İbn Hazm, el-Fasl, II, 111; el-Malatî, et-Tenbh, s. 91; İbnu'l-Cevzî, Telbîs, s. 18-23; el-Makdisî, el-Bed', V, 124-150;  el-Bağdâdî, el-Fark, fihrist;  eş-Şâtıbî,  el-t'tisâm, II, 206-220; el-Curcânî, Şerhu'l-Mevâkıf, III, 282; el-İsferâyînî, et-Tebsîr, s. 15-16; el-Ef'arî, Makalât, I, 4-5; el-Cîlânî, el-Gunye, s. 85.

[8] eş-Şehristânî, ag-e., I, 14-15.                       

[9] İbn Hazm, el-Fasl, II, 117.

[10] Prof. Dr. Bekir Topaloğlu, Kelam İlmi, Damla Yayınevi:165-167.


[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Mezheplerin taksimi ve sayısı
« Posted on: 29 Mart 2024, 18:54:07 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Mezheplerin taksimi ve sayısı rüya tabiri,Mezheplerin taksimi ve sayısı mekke canlı, Mezheplerin taksimi ve sayısı kabe canlı yayın, Mezheplerin taksimi ve sayısı Üç boyutlu kuran oku Mezheplerin taksimi ve sayısı kuran ı kerim, Mezheplerin taksimi ve sayısı peygamber kıssaları,Mezheplerin taksimi ve sayısı ilitam ders soruları, Mezheplerin taksimi ve sayısıönlisans arapça,
Logged
21 Ağustos 2019, 00:38:11
Melek Nur Çelik koü

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 298


« Yanıtla #1 : 21 Ağustos 2019, 00:38:11 »

Paylaşım için Allah razı olsun..
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
21 Ağustos 2019, 11:58:36
Züleyha

Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 1.439


« Yanıtla #2 : 21 Ağustos 2019, 11:58:36 »

Allah razı olsun hocam insallah selam ve dua ile
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
24 Ağustos 2019, 13:35:22
Mehmed.
Görevli Sorumlusu
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 18.662


Site
« Yanıtla #3 : 24 Ağustos 2019, 13:35:22 »

Esselamu aleyküm Rabbim paylaşım için razı olsun
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

25 Ağustos 2019, 16:59:50
Sevgi.
Bölüm Görevlisi
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 17.948


« Yanıtla #4 : 25 Ağustos 2019, 16:59:50 »

Aleyküm selâm dinimizde mezhepler çok önemlidir bunlar İslam ı aydınlatır Mezhep İmamları dinimizi daha ileri götürmek için uğraşmışlardır
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Sayfa: [1] 2   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes