> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Akaid Eserleri > Kelam İlmi > Kaynaklar ve özellikleri
Sayfa: [1] 2   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Kaynaklar ve özellikleri  (Okunma Sayısı 4144 defa)
09 Ekim 2010, 20:28:04
Safiye Gül

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 15.436


« : 09 Ekim 2010, 20:28:04 »



 
KAYNAKLAR VE ÖZELLİKLERİ


Yukarıda, akaid ilminin geçirdiği merhaleleri sıralarken yaptığı­mız tarihçede, ehl-i sünnet ilm-î kelâmının, çeşitli devirlerine ait bir çok eserini tanıtmış olduk. Ehl-i sünnet ilm-i kelâmı, bilindiği üzere, hicrî 4. asrın başında zuhur etmiştir. İslâm dünyasına tesirleri ola­bilecek felsefe ve kültürlere paralel olarak müteharrik bir metod ta'kîbeden kelâm âlimlerinin meydana getirdiği eserler de birbirine nis-betle değişik bir muhteva ve metoda sahip olmuştur. Bununla bera­ber İslâm dininin 6 iman esası bu eserlerin daima ana plânını teşkil etmiş ve temel iskeletini meydana getirmiştir.

Daha Önce de belirttiğimiz gibi 6 iman esası, Allah'a iman, nü­büvvete iman ve âhirete iman olmak üzere üç asla (usûl-i selâse) trca' edilir. Bu üç asıl umumiyetle ehl-i sünnete ait kelâm eserlerinin bünyesinde üç ana bölümü teşkil etmiştir. Bunlar: İlâhiyyât, nübüv-vât (nebeviyyât) ve sem'iyyât (âhiret ve ahvâli) bölümleridir [1]. Kelâm kitaplarımızda bu üç ana konunun dışında şu ilâve bahisler de yer alır: Başta bir giriş. Bu girişte bilgi ve varlık konuları ele alınır. Müteahhir devirlere ait kelâm eserlerinde giriş diyebileceğimiz bu kısımda uzun felsefî bahisler yer almıştır. Öyle ki bu kısım bazan ki­tabın yarısından fazlasını istîâb eder. Kelâm eserlerinin sonunda bir de hatime bulunur. Burada umumiyetle, Şia'yı red için imamet (dev­let reisliği) konusu işlenir.

Ehl-i sünnete ait kelâm eserlerinin mantık ve felsefe ile müna­sebetleri ve bir de yazılış metodları  hakkında, yukarıda devirlerin

hususiyetleri belirtilirken doiayısiyle bilgi j/erflmiş oldu. Şimdi bu­rada başlangıçtan itibaren günümüze kadar te'lif edilen kelâm eser­lerinin muhteva hususiyetleri hakkmda biraz daha tafsilâtlı bilgi ve­relim. [2]

 

A. Başlangiç Devri Eserleri
 

1)  Selef ulemâsından ehl-iı sünnet ilm-î kelâmına doğru ilk adı­mı atan zâtın İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe (v,  150/767) olduğunu söy­lemek mümkündür. Çünkü onun fıkh-ı ekber diye isimlendirdiği aka­ide dair risaleleri ve ehl-i bid'at ile yaptığı münazaralar fıkıhta ol­duğu gibi akla rol verici bir karakter ta«ır. Hatta bazıları Mâtürî-diyye fırkasının asıl kurucusu olarak Ebû  Hanîfe'yi gösterirler [3] Osmanlı    ulemâsmdan,    Rumeli    Kazaskeri    Kemâleddîn    el-Beyâzî » (v. 1098/1687), İmarn-ı A'zam'ın akaide dair beş risalesini   «el-FıMuTl-ekber, el-Ftkhu'l-ebsat, er-Risâle, el-Âlim ve'l-muteallim, el-Vasıyyej.^Sijui toplayıp yeniden tertibetmiş ve *el~Usûlu'J-munîfe li'l-İmam Ebî Ha­nîfe adlı eserini meydana getirmiştir. Son­ra da «İşârâtu'l-merâm min ıbârâti'l-İmâm adı altında bu eseri  şerh etmiştir  (Mısır'da   1368/1949 yılında ba­sılmıştır).                                                                                             

İmâm-ı A'zam'ın akaid risaleleri incelendiği takdirde göze çarpan özellikler şunlardır: Akaid meselelerinin çoğu bahis konusu edil­mekte beraber belirli bir tertip mevcûd değildir. Mevzu'lar kısa ola­rak ele alınır, genellikle delil serdedülmez. Risalelerde hâkim olan üslûp Mürcie, Mu'tezile ve Kaderiyye gibi fırkaların yanlış görüşle­rini reddetmek ve sahih akideyi beyan etmekten ibarettir.

2) Ehl-i  sünnet  ilm-i   kelâmının   kurucularından  olan  Ebu'l-Ha-san el-Eş'arî'nin (v. 324/936) nübüvvet ve âhiret mevzularını ilâve ederek kelâm ilminin bahislerini tamamladığı söylenir. Eş'arî de, Ebû Hanîfe'de olduğu gibi, daha çok bid'at ehlinin reddini hedef almış­tır. Bize kadar vâsıl olan eserlerinden İslâm mezhepleri sahasında te'lif ettiği «Makaalâtu'l-İslâmiyyîn»  adlı   kitabının hacimli  olmasına rağmen kelâma dair te'lifatı risaleler halindedir. Eş'arî'ye ait tedkiK edebildiğimiz eserlerin  muhtevası   şundan   ibarettir   [4]  Allaih  taâlânın varlığı, ba'zı sıfatlan, halk-ı Kur'ân meselesi, kader ve irade, ru'yetullah, âhirete müteallik ba'zı meseleler, imamet, bid'at fırka­larının ba'zı görüşlerine cevap. Görüldüğü üzere bu mevzu'lar kelâ­mın ilahiyat ve âhiret bölümlerine ait meselelerdir. Buna mukabil nü­büvvete dair bir şey yoktur. Kaynaklarda Eş'arî'nin (300) kadar te'-lif meydana getirdiği zikredilmişse de şimdiye kadar bulunabilenle­ri pek azdır. Onun eserleri hakkında geniş ma'lûmât veren İbn Asa-kir'tn (v. 571/1176) sunduğu liste içinde, isimlerinden istidlal ede­cek olursak, nübüvvet mevzuuna temas etmeleri muhtemel bulunan kitaplar mevcuddur [5]

3) Ehl-i sünnet kelâmının Mâtürîdiyye kolunun müessisi Ebû Mansûr el-Mâtürîdî'den (v. 333/944) bize vâsıl olan kelâm eseri Ki-tâbu't-Tevhîd'dir. Dünyada tek yazma nüshası bilinen bu hacimli ki­tabın [6] İhtiva ettiği ana konular şunlardır: Bilgi bahsi, Allah'ın varlığı, sıfatları, ru'yetullah, risâlet bahsi, irade, kaza ve kader, mür-tekib-i kebîre, şefaat, imanın ta'rîfi ve sınırı. Görüldüğü üzere Kitâ-bu't-Tevhîd, kelâm ilminin ana bölümlerinin her üçüne dair önemli meseleleri ihtiva etmektedir. Kıtâbu't-Tevhîd, bize kadar vâsıl olan başlangıç devri kelâm eserlerinin en mütekâmil ve dolgun olanıdır[7]

 
B.  Mütekâmil Eserler
 

1) Ma'lûm olduğu üzere el-Kaadî Ebû Bekr el-Bâkıllâni (v. 403/ 1013) ehl-i sünnet ilm-i kelâmının mesailini tevsik, tanzim ve tertî-bederek kelâm ilmini ikmal etmiştir. Onun KîtâbıTt-Temhîd'ine bak­tığımızda şu bablardan teşekkül ettiğini görürüz :

a) Giriş mahiyetinde : Bilgi bahsi, rna'lümat ve mevcudat.

b) Allah'ın varlığı ve sıfatlan. Tabiatçıları, müneccimleri (gü­neş, ay, merih... gibi yedi yıldızın kâinatın yaratıcısı ve idare edicisi olduğunu söyliyenler), hıristiyanlan ve brahmanları red.

c) Muhammed aleyhisselâmın nübüvvetinin Isbfltt. İ'câzu'l-Kur'-an. Hz. Muhammed'in nübüvveti mevzuunda yahûdrleri  red.

d) Sıfat bahsi :    Sıfat mevsûf, isim müsemmâ, halku'l-Kur'-an'ın nefyi, sıfât-ı haberiyye, ru'yetullah, irade, kaza ve kader...

e)  «îman, İslâm, küfr» terimleri ve sınırları.

f)  Şefaat bahsi.

g)  İmamet (hatime olarak).

Bilâhare daha da inkişaf edecek olan îlm-i kelâmın mesaili ve kelâm eserlerinin muhteviyatı ile Bâkıllânî'nin bu kitabının muhtevi­yatı mukayese edilecek olursa Bâkıllânî'nin eserinde şu noktalar gö­ze çarpar:

aj    Kelâmın üç ana bölümünden sem'iyyât üzerinde az durmuştur.

b)  Gayr-ı İslâmî fırkalarla çok meşgul olmuştur.

c)   İmamet bahsine çok ehemmiyet vermiştir (kitabın üçte biri kadar).

2) Bâkıllânı'den sonra ehl-i sünnet jlm-i kelâmının mümtaz si­ması olarak İmâmu'l-Haremeyn el-Güveynî'yi (v. 478/1085) görmek­teyiz. Kelâmcıların mütekaddimini ile müteahhîrîni arasında köprü vazifesi gören, hacimli ve vukuflu eserleri kendisinden sonra gelen kelâm âlimleri için kaynak teşkil eden ve ünlü mütefekkir, mütekel-lim ve mutasavvîf, Huccetu'l-İslâm el-Gazzâlî'ye de hocalık yapan el-Cüveynî'nin kelâm sahasındaki eserlerinden pek hacimli olduğu an­laşılan eş-Şâmil maalesef eksik olarak mevcuddur [8]. eş-Şâmil'in muhtasarı olan el-İrşâd ise klâsik kelâm meselelelrini en güzel bir tertip ile ihtiva eder [9]

a) (Giriş):    Nazar bahsi (Aklî tefekkür), İlmin hakikati.

b) (Birinci  bölüm):  İlâhiyyât:  Allah'ın varlığı, sıfatları, ru'ye­tullah, kader ve irade.

c) (İkinci bölüm): Nübüvvât, peygamber efendimizin nübüvve­ti, i'câzu'l-Kur'an v.s.

d) (Üçüncü bölüm) : Sem'iyyât, âhiret ahvâli, mürtekib-i kebîre, şefaat, tevbe.

e) (Hatime): İmamet meseleleri.

3) Huccetu'l-İslâm İmâm Gazzâlî'ye (v. 505/1111) ait el-İktisâd fî'l-i'tlkad'm tertibi ise başka bir güzellik arzeder:

a) Giriş : Kelâm ilminin önemi ve onunla iştigal etmenin, hük­mü, deliller.

b) Birinci bölüm : Allah'ın varlığı, stfât-ı zâtiyyesi.

c) İkinci bölüm : Sübûtiyye sıfatları.

d) Üçüncü bölüm : filî sıfatlar.

e) Dördüncü bölüm dört   bâbdır:   

1) Peygamber   efendimizin nübüvvetinin   isbati;

2)  Sem'iyyât;

3) İmârrîet;

4) Tekfir  bahsi.

4) Mütekâmil kelâm eserlerinin muhtevasına ait verdiğimiz ör­neklerin sonuncusunu, Mâtürîdiyye kelâmcıtarından Meymün b. Mu-hammed  Ebu'l-Muîn  en-Nesefî'nin   (v.   508/1115)  Tebsiratu'l-ecMlle1-si          tiJtoh       teşkil etsin [10]

Aynı  zamanda   Hanefiyye  fukahâsmdan  sayılan   Ebû'l-Maîn  en-Nesefî'nin bu hacimli eseri klâsik kelâm kitaplarının tertibini taşır:

a)  İlim ve varlık bahsi.

b) Allah'ın varlığı ve sıfatları (bilhassa tekvtn bahsi), ru'yetul-lah.

c)  Nübüvvet bahsi.

d) Âhiret ve ahvâli.

e)  İmamet. [11]

 

C. Memzüc Eserler
 

Akaid ilminin geçirdiği merhalelerin tedkîkinden de anlaşılacağı üzere, Gazzâlî'nin, bir mütekellim olarak felsefe ile temasından son­ra felsefenin kelâma idhâl edilmesi an'anesi başlamıştır. Fahreddîn er-Râzî (v. 606/1210) ile bu meze işi ileri dereceye varmış, Âmidî de (v. 631/1233) Râzî'yi ta'kîbetmiştir. Âmidî'den sonra Kaadıy Beydaa-vî (v. 685/1286), daha sonra da Teftâzânî (v. 793/1390) ve Seyyid Şe-rîf Curcânî (v. 816/1413) gelir.

1) Memzûc devrin mümessillerinden    Râzî'nin kelâm eserleri henüz eski şekil ve plânı muhafaza eder mahiyettedir. Râzî'nin ol­dukça hacimli olan ve kırk meseleden   ibaret bulunan K. el-Erbaîn'-inde göze çarpan plân değişikliği âhiret bahsini nübüvvetten  önce ele alması ve yer yer fel...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Kaynaklar ve özellikleri
« Posted on: 28 Mart 2024, 19:07:11 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Kaynaklar ve özellikleri rüya tabiri,Kaynaklar ve özellikleri mekke canlı, Kaynaklar ve özellikleri kabe canlı yayın, Kaynaklar ve özellikleri Üç boyutlu kuran oku Kaynaklar ve özellikleri kuran ı kerim, Kaynaklar ve özellikleri peygamber kıssaları,Kaynaklar ve özellikleri ilitam ders soruları, Kaynaklar ve özellikleriönlisans arapça,
Logged
18 Ağustos 2019, 14:13:19
Melek Nur Çelik koü

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 298


« Yanıtla #1 : 18 Ağustos 2019, 14:13:19 »

Paylaşım için Allah razı olsun.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
19 Ağustos 2019, 13:29:02
Mehmed.
Görevli Sorumlusu
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 18.662


Site
« Yanıtla #2 : 19 Ağustos 2019, 13:29:02 »

Rabbim bizleri imanı tam kullarından eylesin Rabbim paylaşım için razı olsun
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

24 Ağustos 2019, 11:39:52
Melek Nur Çelik koü

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 298


« Yanıtla #3 : 24 Ağustos 2019, 11:39:52 »

Paylaşım için Allah razı olsun..
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
25 Ağustos 2019, 17:03:42
Sevgi.
Bölüm Görevlisi
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 17.948


« Yanıtla #4 : 25 Ağustos 2019, 17:03:42 »

Aleyküm selâm dinimizi anlamak için çok değişik kaynaklara başvurabiliriz bu kaynakların doğru ve güvenilir olanına başvuralım inşaAllah
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Sayfa: [1] 2   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes