|
Konu Başlığı: Ehli sünnet coğrafyası Gönderen: Safiye Gül üzerinde 09 Ekim 2010, 19:53:53 EHLİ SÜNNET COĞRAFYASI Ehl-î sünnetin üç kolunu teşkil eden Selefiyye, Mâtürîdiyye ve Eş'ariyye mensuplarının islâm dünyasındaki dağılımına temas ederek bahse son verelim. [1] a) Selefiyye: İslâm tarihinin ilk asırlarında, «mezheb» fikcinin bahis konusu edilebilecek tabiîn devrinden itibaren en azından hicretin beşinci asrına kadar islâm dünyasına hâkim olan mezheb selef mezhebi idi. Ehl-i sünnet kelâm ekollesinin henüz gelişip yayılmadığı bu devirlerde bid'at fırkaları yok değildi. Fikirden ziyade fiil ile kendini gösteren Havâ-ric hâkim ve istikrarlı bir manzara arzetmiyordu. Fikrî hamulesi ağır bulunan Mu'tezile, daha çok, büyük kemiyetler ifade etmiyen seçkin zümreler arasında yaygındı. Şîaya gelince, nesl-i pâk-i Peygamberî-den gelen mütekaddim «imamlar» muhafazakâr selef akidesinden ayrılmış değildi. Fakat lider kabul ettikleri bu imamlara fikrî bağlılık dereceleri kabil-i münakaşa olan çeşitli Şîa gurupları, sonradan itî-zal mezhebini benimsemişlerdir. Bununla beraber bu guruplar, yer yer ekseriyet arzetseler de, hiç bir zaman dünya müslümanları içinde çoğunluk teşkil etmiş değillerdir. Mâtürîdiyye ve Eş'ariyyenin zuhuru ve inkişafından sonra muhafazakâr selef akidesi taraftarları islâm dünyasının her ülkesinde azalmaya başlamıştır. Umumiyetle fıkıhta Hanbelî olanlar (ki bunların dünya müslümanları içinde nisbeti % 1-2 dir) akaidde de selefî olarak kalmıştır. Hadis ilmiyle iştigal eden âlimler çoğunlukla selef akidesini benimsemiştir. İslâm tarihinin her devrinde olduğu gibi bu gün de selef akidesi taraftarları az da olsa her islâm ülkesinde mev-cuddur. Bazı ifratlara düşmekle beraber en yoğun oldukları ülke Suudi Arabistandır. [2] b) Mâtürîdiyye : Yapılan araştırmalar dünya müslümanlannın en az % 91 İnin Sünnî[3], sünnîlerin de % 53 ünün Hanefî olduğunu tesbit etmiştir. Hanefiyye mezhebi, bilhassa türkİerle meskûn bulunan Osmanlı İmparatorluğu topraklarında, Türkiye, Balkanlar, kuzey-doğu Avrupa, orta Asya ve Çin, ayrıca Hindistan, Eritre, Habeşistan'da yayılmıştır, Hanefîierin büyük ekseriyeti itikadda Mâtürîdîdir, geri kalanlar Eş'-arîdir. Yukarıda, Mâtürîdiyye eserleri bahsinde de söylediğimiz üzere, Mâtürîdiyye mezhebi metod bakımından sünnete daha yakın, mensuplarının sayısı diğer her bir mezhebden daha çok olduğu halde eserleri fazla şöhret bulmamış, Eş'ariyye kadar kendisini takdim ve teşhir edememiştir. Bundan dolayı olacaktır ki Tâcüddîn es-Sübkî (v. 771/1370), müslümanların çoğunluğunun Eş'arî mezhebine mensub olduğu görüşünü benimseyerek nakletmiştir[4].[5] c) Eş'ariyye : Sünnî müslümanların % 13 ünü teşkil eden Mâlikîlerin hemen hemen tamamı, % 33 ünü teşkil eden Şâfiîierin dörtte üçü ve Hanefîlerle Hanbelîlerin az bir kısmı itikadda Eş'ariyye mezhebini benimsemiştir. İmam Eş'arî'den (v. 324/936)sonra, Mâlikî mezhebine mensup bulunan Ebû Bekr İbnu'l-Bâkıllânî (v. 403/1013), Eş'ariyye mezhebini hem fikren geliştirmiş, hem de yayılmasına çok gayret sarfetmiştir. Onun devrinden itibaren Eş'ariyye, Mağrib ülkelerine, Endülüs, Hicaz ve Şam topraklarına yayılmaya başlamıştır. Tarihçi el-Makrîzî (v. 845/1441), Eş'arî akidesini Mağrib beldelerine sokanın İbn Tûmert (v. 524/1130) olduğunu, kendisinden sonra bu mezhebi oralara hâkim kılma meya-nında Muvahhidlerin çok gayret sarfettiğini, «sayılarını ancak Allah taâlânın bildiği bir çok insanın kanını bu sebeple akıttıklarını» kaydeder ve «Eş'arî mezhebinin şöhret bulmasının, diğer mezheplerin unutulup mechûl kalacak şekilde islâm beldelerine yayılmamasının sebebi bundan ibarettir» diye ilâve eder[6].[7] [1] Prof. Dr. Bekir Topaloğlu, Kelam İlmi, Damla Yayınevi:148 [2] Prof. Dr. Bekir Topaloğlu, Kelam İlmi, Damla Yayınevi:148. [3] Bu nisbet, müsteşrik L. Massignon (v. 1962 m.) tarafından yayınlanan ve bütün müslümanları 260 milyon kabul eden eski bir istatistiğe göredir. 1976 yılında Mahmud Şâkir tarafından yayınlanan ve 640 milyon hesabına dayanan İstatistiğe göre ise sünnîlerin nisbeti %93,8 dir (bk. Sükkânu'1-âlemi'l-i.slâmî, s. 25). [4] es-Sübkî, Tabâkatu'ş-Şâfüyye, III, 365, 373-374, 377-378. [5] Prof. Dr. Bekir Topaloğlu, Kelam İlmi, Damla Yayınevi:149. [6] el-Makrîzî, el-Hıtat, II, 358-359; ayrıca bk. 343-344; el-Kevserî, Teb-yîn mukaddimesi, s. 15-16; Ahmed Emin, Duha'l-İslâm, III, 71; İ.A. V/2, s. 1095, • İslâm, maddeyi. [7] Prof. Dr. Bekir Topaloğlu, Kelam İlmi, Damla Yayınevi:149.151-154. Konu Başlığı: Ynt: Ehli sünnet coğrafyası Gönderen: Mehmed. üzerinde 21 Ağustos 2019, 15:33:05 Esselamu aleyküm Rabbim bizleri bu hak yoldan ayırmasın Rabbim paylaşım için razı olsun
Konu Başlığı: Ynt: Ehli sünnet coğrafyası Gönderen: Ceren üzerinde 23 Ağustos 2019, 20:50:46 Esselamu aleykum. Rabbim bizleri ehli sunnete tabi kur anın rehberliğinde yaşayan kullardan olalim inşallah. ..
Konu Başlığı: Ynt: Ehli sünnet coğrafyası Gönderen: Züleyha üzerinde 24 Ağustos 2019, 11:09:42 Allah razı olsun hocam insallah selam ve dua ile
Konu Başlığı: Ynt: Ehli sünnet coğrafyası Gönderen: Sevgi. üzerinde 29 Ağustos 2019, 00:40:15 Rabbim bizleri hak yolundan hiç ayırmasın inşaAllah
|