“Haram rızıkdır”

Rızık, “Allah Taâlâ tarafından, canlılara sevkedilen ve canlı­lar tarafından yenilen şeyin ismidir” [74]. Rızık bazan helâl, bazan haram olabilir. Rızkı bu şekilde tarif etmek, “rızık, canlının aldığı gıdadan ibarettir”, şeklinde tarif etmekten daha iyidir. Zira bu tarif­te rızkın, Allah Taâlâ'ya nisbet ve isnad edilmesi manası yoktur. Hal­buki, rızk kavramında bu manâya daima itibar edilir.

Mutezileye göre haram rızık değildir. Çünkü onlar rızık kelime­sini bazan, “Mâlik olan kişinin, mülkü olan şeyi yemesi”, şeklinde, bazan da, “istifade edilmesi men edilmemiş olan şey”, tarzında taril etmişlerdir. Bu tariflere göre sadece helâl olan şey rızık olmaktadır. Lâkin Mutezile'nin birinci tarifine göre, hayvanların yedikleri şeylerin nzık olmaması lazım gelir. Her .iki tariflerine göre de, bütün ömrü boyunca daima haram yemiş olan bir kimseyi, esas itibariyle Allah Taâlâ'nın nzıklandırmamış olması icab eder.

(Mutezile tarafından ileri sürülen veî bu husustaki ihtilafa se­bep olan esas ve temel şudur: Rızkın manâsında, Allah Taâlâ'ya nis­bet konusuna itibar edilir, Allah Taâlâ'dan başka rızık veren yoktur, İnsan, yediği   haramdan dolayı yerilmeyi ve   cezalandırılmayı hak eder. Allah Taâlâ'ya nisbet edilen bir şey çirkin olmaz. Ona isnad edilen şeyi işleyen yerilmeye ve cezalandırılmaya müstahak olmaz. (Onun için de haram olan şey rızık olamaz).

Cevap; (Yediği haram rızıktan dolayı) insanın yerilmeyi ve ce­zalandırılmayı hak etmesi, rızık konusunda kendi iradesiyle kötü se­beplere tevessül etmesindendir.

“Helâl olsun haram olsun, herkes kendi rızkını tam olarak alır”

Zira, insanın gıdalanması her ikisiyle de hasıl olur.

“Bir kimsenin, başka birinin rızkım yemesi tasavvur edilemedi­ği gibi başka birinin onun rızkını yemesi de düşünülemez”

Zira, Allah Taâlâ'nın bir kişi için takdir ettiği rızkı, o kişinin ye­mesi zaruridir, bu zırkı başka birinin yemesi imkânsızdır, Fakat (Mutezile'nin dediği manâda başkasının rızkına) mâlik olma konu­sunda böyle bir imkânsızlık sözkonusu değildir. (Yani rızık mülktür, malik olunan şeyi yemektir, denirse böyle bir imkânsızlık bahis mevzuu olmaz) .[75]

[74] Taftazânî, Makâsid şerhi'nâe rızkı, “Gıda almak ve daha başka suret­le faydalansınlar diye Allah Taâlâ'nın, hayvanlara sevkettiği şey­lerdir”, tarzında tarif eder. Bu tefsir, yeme, içme, giyinme, ev, ev eşyası ... gibi şeyleri de rızık kavramının şümulüne alan çok daha geniş muhtevalı bir tariftir.

Sûfîler rızkı şöyle tarif ederler: a) Mâlikin, memlûküne, Mevlanın kuluna verdiği şeydir, b) Rızık, yenilen, içilen ve giyilen şeylerden olmak üzere kul için verilmesi garanti altına alınmış olan kısmettir. Dört çeşit rızık vardır:

1. Garanti   edilmiş   rızk.   (Rızk-ı   mazmun).   Zarurî   ihtiyaçlarını   gi­derecek  kadar insana verilen  yenilir,  içilir  ve  giyilir  şeylerdir.

2. Rızk-ı maksûm:  Ezelde kısmete düşen rızk ve pay.

3.  Rızk-ı memlûk; Bir kimsenin mülkiyetinde ve tasarrufunda bulu­nan mal.

4. Rızk-ı mev'ûd: Allah  Taâlâ'nın  salih ve  âbid kullarına  va'dettiği rızk. Bunlardan  sadece ilki  için  tevekkül etmek ve Hakk  Taâlâ'ya güvenmek bahis konusu olur. Zira, ihtiyaç ve  zaruret Ölçüsünde her canlının rızkını vereceğini Allah  garantilemiştir (Bk. Tehanevî, Keşşafu ıstılahâtı'l-funûn, I,  640).

[75] Sadreddin Taftazani, Kelâm İlmi ve İslâm Akaidi (Şerhu’l-Akaid, Hazırlayan Süleyman Uludağ), Dergâh Yayınları: 226-227.

makale yazmamda yardımcı oldunuz. paylaşım için çok teşekkürler...

ödewim i yapmaya yadımcı oldunuz allah razı olsun

ALLAH razı olsun.Makale ödevime yardımcı oldunuz.Teşekkürler.

Esselamu aleykum;
Mevlam razı olsun...Rızık haram veya helal kazançtan elde edilir..Ama Allah bizlere hayırlı kazançlarla hayırlı rızıklar versin..

Güzel bi makale teşekkürler .yeni bilgiler öğrendim.

her insan bazan helal bazan haram lokma yer ama makbul olan helal lokmadır nefsi bedeni ele geçirilmiş insanlar haram lokma yer ama ruhu nefsini yenmiş insanlar ise helal lokma yemiş insanlardır rızık helal lokmadır helal lokma için de alın teri gerekir   ALLAH bize helal lokma yememizi istemiştir ama tercih insana kalmıştır

Bizim rızkımızı her yerde her şekilde veren Allah Taala'ya şükredelim.

Hocam internettede rızıkı böle tanımlamışlardır:Rızık, Allah’ın herkese nasip ettiği, hayatının devamını sağlayan nimetler olarak tarif edilmektedir. Nimetler, hayatın hizmetinde ve hayatın devamını sağlamak için çalışmaktadırlar. Rızkın hizmet edip devamını sağladığı hayatı da iki kısma ayırmak gerekmektedir. Biri maddî hayat, diğeri de mânevî hayattır. Her ikisinin de kendine has, kendine özgü beslenme şekilleri vardır. Maddî hayatın beslenme şekilleri ve sebepleri maddî olduğu gibi, mânevî hayatın beslenme şekilleri de kendi şartlarına göre, kendi standartlarına özeldir.

Maddî vücut, hayatın şu âlemde görünen evi ve elbisesi gibidir. Vücut, hücre denen yapı taşlarından yapılmaktadır. Bu yapı taşları, yaşlandıklarında, hizmetini tamamladıklarında, nöbet görevini yerine getirdiklerinde yenileri ile değiştirilmektedir. Bu hücreler, vazifelerine devam ettikleri müddetçe beslenmeye ihtiyaçları vardır. Yerine yenilerinin gelmesi için de beslenmeye ihtiyaç vardır. Yani bu hücreleri bir devletin memur kadrosu gibi düşünürsek, onların hem geçimini sağlamak, hem de emekli olduklarında veya öldüklerinde, yenilerinin alınmasına benzemektedir. Bunların yapılması için sürekli bir gelirin olması lâzımdır. Hem ihtiyaçları giderilsin, hem yenileri temin edilsin.