Küçük ve masum eller niye suç işler

Küçük ve masum eller niye suç işler?

Mart 2007 18.SAYI

Yaşı henüz 11 olan bir erkek çocuk sokakta bir müddet izlediği lise öğrencisi bir genç kızın önüne dikilip para ister. Bir yandan da sağ eliyle belindeki kemerinin altına ilişmiş ekmek bıçağını gösterir. Genç kız kolay para kazanan bir ailede yetişmemiştir ve üzerindeki parayı öyle hemencecik kaptırmayı göze alamaz. Direnmeyi dener. Gaspçı çocuğun oyalanmaya vakti yoktur. Sağ eliyle iyice kavradığı bıçağı bir hamlede yerinden çıkarıp kızın karnına saplamaya yeltenir…

Son zamanlarda izlenen haber arası kapkaç vakalarından sadece biri bu. Medyaya yansıyan bu olayda kameraman, çocuğun ailesini de görüntülemek ister. Öyle ya daha bu boydayken çete işlerine soyunan bir çocuğun baba ve annesi nasıl bir şahsiyete sahiptir acaba? Merakla izliyoruz. Uzatılan mikrofonu eliyle itekleyip geçen iri kıyım adamın profilden görünen birbirine karışmış saç ve bıyıkları ve eşinin uzaktan yürüyüşü ekrana gelip gidiyor. Her gün vapurda, otobüste yan yana oturduğumuz, kentte yaşam mücadelesi veren insanlardan bu aile çok farklı olmamakla birlikte, suç işleyen çocukların ailelerinin ortak özelliklerini net olarak yansıtıyor. Son yıllarda bu tür suçların artması, İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün verilerine göre “şehirleşme ve modernleşmenin bedeli”. Rakamlara yansıyan suç artış oranlarına bakılırsa bu süreç büyük şehir insanını gelecek güvenliği açısından karamsarlığa sürükleyebilir.

Genelde 11 yaşında suça başlıyorlar

Suç istatistiklerinde hırsızlık vakaları ilk sırada geliyor. Ev ve otomobil soygunlarıyla kapkaç ve yankesicilik olayları katlanarak artıyor. İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün bir araştırması, “çocukların neden suça yöneldiği”ne ilişkin çarpıcı ipuçları veriyor. Son 5 yılın rakamlarına bakınca suç patlamasının üç büyük ilde yaşandığı ortaya çıkıyor. Verilere göre toplam suçların yüzde 42’si İstanbul, Ankara ve İzmir’de işleniyor. Üstelik bu üç ilde işlenen suçların birçoğunun da failleri bulunamıyor.

Suça bulaşanların yaş ortalaması da yıldan yıla düşüyor. Çocuklar, her geçen yıl daha fazla suç işliyor. 15 ile 18 yaşlarını doldurmamış olan çocuk suçluların işledikleri suçlar genellikle 10-11 yaşlarındayken başlıyor ve ciddi suçlar 14-15 yaşlarında görülüyor.

Genç suçluların büyük bir bölümü için suç işleme, büyüme süreci içindeki bir evre olarak kalırken, bunların bir bölümü suç işlemeyi ileri yaşlarda da sürdürüyor. Sürekli suç işleyerek bunu bir yaşam biçimine dönüştürüyorlar ve bu çocukların sayısı hiç de az değil.

Büyük şehir ailesi güç mü kaybediyor?

Son 10 yılda işlenen suç sayısı üçe katlandı. 1995’te 229 bin suç işlenirken, rakam 2006’da 785 bin 510’u buldu. Sabıkalı sayısı 8 milyon, mahkum sayısı 68 bin civarında. Suçların yüzde 42’si İstanbul, Ankara ve İzmir’de işlendiğinden büyük şehirlerin aile değerlerindeki aşınmalar ve ekonomik güçlükler suç artışı nedenlerinde öncelikle incelenmesi gereken önemli bir nokta niteliğinde. Bu ürkütücü suç tablosunun temelinde yatan sebepleri birkaç başlıkta genelleyecek olursak eğitimsizlik, göç, terör, gelir adaletsizliği gibi temel ülke sorunlarımızın sıralandığı üzücü bir liste ortaya çıkıyor.

Çocukların suç işlemesi konusunda yapılan psikolojik tespitler, suç işleyen çocukların çoğunun sorunlu ailelerden geldiğini gösteriyor. Sadece bizim ülkemizde değil, pek çok ülkede olduğu gibi ABD, Avrupa ve Japonya’daki suçlu çocukların çoğu yoksul ailelerden geliyor. Bu genç insanlar kendilerininkinden çok daha iyi koşullarda yaşayan kişileri gördükçe umutsuzluğa kapılıyor ve suç işlemeye yöneliyorlar. Çünkü onların işlediği suçlar üzerinde, içinde bulunduğu ortam hayli etkili. Pek çoğu toplumsal çevrede kabul görebilmek için suça yönelebiliyor. İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün cezaevlerinde yatan 44 bin 551 mahkum çocuk üzerinde yaptığı araştırma ise bu psikolojinin rakamlara nasıl yansıdığını gösteriyor. Araştırma sonuçları, çocukların neden suça yöneldiğine ilişkin ilginç ipuçları da veriyor: Suç işleyen çocukların öncelikle yüzde 95’i köyden kente göç etmiş ve düşük gelirli aileye mensup. Yüzde 45’inin babası işsiz. Yüzde 51’i okul yüzü görmemiş. Yüzde 15’inin de anne babası ayrı yaşıyor ve ailelerinde sabıkalı olan başka fertler de var.

Çocuklar şiddeti aileden de öğreniyor

Eyleme dönüşmüş suç oranları kadar toplumumuzda aile içi şiddet olayları da gün geçtikçe artıyor. İstanbul Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre Türkiye’de her dört kişiden biri aile içi şiddete uğruyor. Şiddet mağdurlarının yüzde 75’ini kadın ve çocuklar oluştururken şiddet uygulayanların yalnızca yüzde 2’si cezalandırılmış.
Suç işleyen çocukların yaş ortalamalarının 11-17’de yoğunlaştığına bakılırsa bu sürecin tam da ergenlik dönemi sorunlarıyla çakıştığı görülür. Bu yaşlardaki çocukların suç işleme davranışında ailenin rolü ergen-aile ilişkileri açısından ele alındığında bir kez daha ön plana çıkıyor. Çünkü aile gençlik yıllarına adım atan ve çocuğa rehberlik yapabilecek en öncelikli yer. Bu sebeple de çocuğa rehberlik edecek vasıfları kazanması, ona sosyal yönden sorumluluklarını öğrenmesi konusunda yardımcı olması gerekiyor. Gençlerin sorumluluklarını öğrenme ve rehber edinme gereksinimlerini karşılamada öncelikli etkili kurum sıcak ve şefkatli bir “aile” ortamı olmalı. Zira ergen yaşadığı toplumda kendi görev ve statüsü hakkında açık seçik bir fikre sahip değildir. Yetişkinlere verilen sorumluluk ve görevin kendisi için de geçerli olmasını ister. Bu talebinin karşılanmayışına tepki gösterir. Bu durumda aile çocuğunun nasıl bir davranış gösterebileceği yönünde ona yardımcı olmalı.

Öncelikle aile fertlerinden anne baba çocuğun kişilik yapısını olumlu yönde güçlendirecek bir moral değerine sahip olmalı. Anne babanın huzurlu bir aile yaşantısı olmalı ve çocuğa da yansımalı. Ailedeki davranışların çocuğun üzerindeki etkileri anne babanın hem kendi aralarındaki iletişimine hem de çocuğa uyguladıkları tutumun şekline göre ortaya çıkar.

Üç tür aile yapısı çocuğun davranışlarında önemli izler bırakır

“Baskıcı aile”de davranışlar emirlerle yönlendirilir. Anne baba kural koyar ve çocukların buna uymasını ister. Çocuk kurallara uymadığında sert biçimde cezalandırılır. Bu ailelerde çocuk başkaldırabilir ve bir takım hatalara düşebilir. Buna karşın “aşırı izin veren aile”lerde çok az kural vardır. Bazen hiçbir kural bile olmayabilir. Bu tip ailelerde bazı çocukların kendine güvenli olduğu, bazılarının da olumsuz özellikler gösterdiği saptanmış. Bir de “mutedil aile” söz konusu. Bu aile, yetkileri elinde tutup uygulanacak kuralları koyarken, çocuğa farklı olma, kendi davranışlarının sonucunu görme, sorumluluk üstlenme ve güvenilirlik vasıfları kazandırma imkanı verir. Disiplin ve katı cezadan ziyade şefkati, yardımlaşmayı, saygı ve güzel ahlakı öğretir. Ana-baba aşırı kuralcılık ya da izin vericilik uçlarında yer aldığında çocuklarıyla ilişkilerini güçlükler sarar. Hoşgörülü yaklaşım çocukta olumlu bir benlik-karakter gelişimini kolaylaştırır.

Ana-babanın ekonomik ve duygusal sorunları, evlilik ilişkilerinde başarılı olamamaları, çocuğun aile içinde sürekli kavga ve çekişmeye şahit olması, aşırı koruma, bir çocuğu diğerinden ayırarak sevmek, bazı çocukların uyum bozukluklarını görememe; çocuğu iç çatışmaya veya suç davranışına iten sebeplerin en üst sıralarında yer alıyor. Ana-babanın yönetimleri ve yaşam biçimleri gencin hayatını büyük ölçüde etkiliyor.

Suç işleyen çocuklar ne tür işlem görüyor?

Çocukların işlediği önemsiz sayılabilecek bazı suçlarda polisin uyarısı yeterli olabilir. Daha ciddi suç işleyen çocuklar ise, çocuk mahkemelerinde yargılanıyor. İlk kez suç işleyen çocuklar, çoğunlukla ana babasının ya da velisinin gözetimine bırakılıyor. Daha ciddi suç işlemesi durumunda bir ıslahevine gönderiliyor. Günümüzde ıslahevi, başka bir seçenek kalmadığında başvurulan bir yöntem. Çünkü buralarda yetersiz şartlardan dolayı çocuklar bir dayanışma içine girip birbirlerinin suç işleme eğilimini artırabiliyor. Bu nedenle mahkemeler, daha yumuşak bir yöntem olan gözetim yolunu benimsiyor.

Meral YÜCEL
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın