Sonsuz Nur u arama yolunda Selmanı Fârisî

"Nur"u Arama Yolunda Selman-ı Fârisî

"Hakîkat Merih yıldızında dahi olsa, Selman onu bulur." (Hadîs-i Şerîf)

İslâm'dan önce, İran'da Mecûsî bir aileden doğan Selman-ı Fârisî, gençliğinin ilk yıllarında karşılaştığı Hıristiyanların ibadetlerine ilgi duyarak çevresinde yetiştiği mecûsîliği ve baba evini terk edip Hıristiyan din adamlarının peşinde uzun yıllar dolaşmıştır. Selman-ı Fârisî, "Hak Dîn"e ulaşmak için yaptığı yolculukları sırasında, Son Peygamber'in Tevrat ve İncil'deki vasıflarını Eskişehir-Sivrihisar'daki râhipten öğrenmesi üzerine, Medine'ye doğru yola çıkmış, yolda saldırıya uğrayıp köle olarak satılmıştır. O kutlu müjdeye ulaşmak için meşakkatli kölelik hayatına göğüs gererek yıllarca bekleyen Selman-ı Fârisî, Hz. Muhammed (s.a.s) ile Medine'de karşılaşarak Müslüman olmuştur. Zaten, Tevrat ve İncil O?nun geleceğini müjdeliyor ve vasıfları hakkında bilgi veriyordu. Allah Resûlü'nün (s.a.s.) peygamberlik ile görevlendirilmesine yakın dönemde gönlü aydın birçok zât da O'nu beklemekteydi. Selman-ı Fârisî'nin hayat hikâyesi bu önemli konunun sadece bir örneğidir. Bu bakımdan "Selman-ı Fârisî de bu mevzuda, (yani, Allah Resûlü'nü önceki kitapların haber vermiş olması ve O'nun gelişini pek çok insanın beklediği mevzuunda) tek başına bir delildir." (Gülen 1993, 40)

Yetiştiği Çevre ve Ailesi

Selman-ı Fârisî'nin, yaklaşık olarak Hz. Muhammed (s.a.s.)'in doğum târihînden (57l) 7-20 yıl sonra dünyaya geldiği tahmin edilmektedir.1 Dedelerinden Behnüzân, İran hükümdarlarındandır. (İbn Hacer, 2:369; Taberî, 3:412) Babası, o devirde İran'da hüküm süren kast sistemine göre, imtiyazlı insanlar arasında bulunan "Dihkân" sınıfından olup kasabanın idarecisi idi. Ailesi, Mecûsî dinîne bağlı olduğundan, mecusi din adamları (Mobadlar) yanında dînî eğitime devam eden Selman-ı Fârisî, dinî bir rütbe olan Mecûsîlerin taptıkları ateşi yakarak, sönmeden koruma görevine kadar yükselmiştir. (İbn Hişam, 1:159)

Ailede kendisine olan aşırı sevgiden dolayı evden dışarı çıkarılmayan Selman, çevredeki insanların inanç ve yaşayışı hakkında bilgisiz olarak günlerini geçirirken bir gün babası onu bir iş takibi için çiftliğin bir yerine gönderir. O'nun bu ilk defa evden çıkışı, hayatında bir yeni dönemin başlangıcı olmuştur. O, çiftlik kenarında dolaşırken kilisede ibâdet eden insanlar görür. Büyük bir ilgi ile onları seyrederken eve dönüşünü geciktirir. Babası, geç vakit eve dönen Selman'a:

- Neredeydin oğlum? Ben, seni çiftliğe göndermedim mi? deyince, Selman:
- Babacığım! Hıristiyanların yanına uğradım, onların ibadet şekillerini beğendim. İbadetlerini seyrederken böylece gecikmiş oldum, der. Babası:

- Oğlum, senin ve babalarının dini, onların dinlerinden daha iyidir, diyerek onu azarlayınca,
- Vallâhi taptığınız din, onların dinlerinden daha iyi değildir. Çünkü onlar, Allah'a ibadet ediyorlar, O'na dua ediyorlar. Biz ise, ellerimizle yaktığımız ateşe tapıyoruz, şeklinde cevap vermiştir. Bunun üzerine babası Selman'ı ağır bir şekilde azarlamış ve evden kaçmaması için ayağına zincir vurmuştur. (İbn Hişam, 1:160)

Selman-ı Fârisî'nin Hak Dîni Aramak Üzere Seyahatleri

Selman-ı Fârisî'nin gördüğü bu kilisede, Hz. İsa'nın getirdiği dinin kalıntıları üzerine oluşan inanç şekli üzere Allah'a ibadet eden din adamları bulunmaktaydı. Onların ateşe tapma yerine, tamamen farklı duygularla ibadet edişleri Selman'ın dikkatini çekmişti. O, bunlara ne yaptıklarını sorduğunda kendisine yapılan açıklamalar iç dünyasını o an için aydınlatmış olacak ki, daha sonra bu şahısların yanında kalmaya ve onlarla birlikte Allah'a ibadet etmeye karar verdi. Esasen, Selman aradığını daha sonraki günlerde bulacaktır. Çünkü henüz o günlerde, son hakikat güneşi Allah Resûlü henüz İlâhî vahyi yaymaya başlamamıştı. Yani Hz. Muhammed (s.a.s.) henüz bu günlerde peygamberliğini ilan etmemişti. (Ebû Nuaym, 1:207; Zehebî, 1: 539)

Selman-ı Fârisî, çiftliklerinin yanındaki kilisede bulunan din adamlarından bu dinin aslını Şam'da bulunan bir piskopostan öğrenebileceği haberini alır. Bu arada Selman'ın babası, oğlunun kilisedeki adamlarla olan ilişkisini öğrendiğinden onu evin bir köşesine hapseder. Bir fırsatını bularak evden kaçan Selman, Şam'a gider. Orada karşılaştığı piskoposa:

- Ben, bu dine girmek, kiliseye hizmet etmek, Hıristiyanlığı öğrenmek, sizinle birlikte ibadet etmek istiyorum, der. Piskoposun kendisini kabul etmesi üzerine Selman, Şam Kilisesi'nde onun yanında kalmaya karar verir. (İbn Hişam, 1:160)

Selman-ı Fârisî hakikat yolunda karşılaştığı bu piskoposun dîni kötüye kullandığını görünce ona ısınamamış, fakat bir süre sonra o şahsın ölümü üzerine kiliseye getirilen diğer piskoposa ise hayran olmuştu. Selman, aradığı şahsı bulduğu düşüncesiyle, piskopostan kendisi ile birlikte kalmasına izin vermesi istemiş, aldığı olumlu cevap üzerine de bir müddet onunla birlikte kalmıştır. Bu şahıstan çok etkilendiğini daha sonraki günlerinde açıklarken:

- Ben, o ana kadar ondan daha faziletli, dünyayı onun kadar hiçe sayan, âhirete önem veren, gece gündüz ibâdet etmeye ondan daha düşkün bir kimse görmedim, demiştir. Bu zat ölüm döşeğinde iken, Selman ona kendisini çok sevdiğini, fakat ölüm ile gelen ayrılıktan sonra, kimin yanına gitmesini tavsiye ettiğini sorması üzerine piskopos:

- Evlâdım, buralarda benim yolumda olan bir kimse bilmiyorum. İyi din adamları hep ölüp gittiler. Yaşayanlar da, öteden beri tatbik edilmekte olan dinî hükümleri değiştirmişler, ibadeti de bırakmışlardır. Ancak, Musul'da bir arkadaşım var. O da benim gibi Hıristiyanlığın aslî şekline bağlıdır. Sen onun yanına git, tavsiyesinde bulunmuştur. (a.g.e. 161)

Selman-ı Fârisî, Musul'daki Hıristiyan din adamının yanına gider. Onun da dine bağlı bir kimse olduğunu görünce kendisinin yanında kalarak ondan istifade eder. Fakat çok geçmeden bu zat da vefat ederken Selman'a:

- Evlâdım! Ben, Nusaybin'deki arkadaşımdan başka, bizim yolumuzda bir kimse olup olmadığını bilmiyorum. Sen, benden sonra onun yanına git! der. (a.y.)

Nusaybin'de aradığı râhibi bulan Selman-ı Fârisî, bir müddet Musul Kilisesinde ilim ve ibadetle günlerini geçirir. Ancak, daha önceki tanıştığı rahipler gibi bu rahip de ölmek üzere iken, kendisinden nasihat isteyen Selman'a,

- Vallahi oğlum, buralarda bizim gibi bir kimse bilmiyorum. Ancak, Rum topraklarında Amûriye denilen bir yerde bir adam var. Ona git, onu bizim gibi bulacaksın, der.

Selmân-ı Fârisî, Amûriye'ye (Sivrihisar)2 giderek, orada aradığı rahip ile bir süre birlikte kalır. Ancak, çok geçmeden bu zat da hastalanır. Kendisine son derece bağlandığı bu zatın da ölmek üzere olduğu anda Selman:

- Efendim, sizden sonra kimin yanına gitmemi tavsiye edersiniz? deyince, din adamı:

- Evlâdım! Vallahi, bugün, yeryüzündeki insanlardan yanına gitmeni sana emir ve tavsiye edebileceğim, bizim yolumuzda bir kimse bulunduğunu bilmiyorum! Fakat, Âhir Zaman Peygamberi'nin gelmesi çok yaklaşmış, gölgesi üzerimize düşmüştür! O Peygamber, İbrahim Peygamber'in (a.s.) dinî üzere gönderilecektir. Kendisi Arap toprağından ortaya çıkacak, hurma bahçeleri bulunan bir yere hicret edecektir, O Peygamber'in bazı alâmetleri vardır: O, kendisine verilen hediyeden yer, sadakadan yemez. İki omuzu arasında Peygamberlik mührü bulunur. Eğer, o bölgeye gitmeye gücün yeterse, hemen git. Çünkü O'nun gelme zamanı yakındır, diye nasihatlerde bulunur.

Selmân-ı Fârisî, kendisine bu nasihati yapan rahibin ölümünden sonra Sivrihisar'da bir müddet daha kalır. Bu arada koyun ve inek yetiştirerek, bir miktar servet biriktirir. (İbn Hişam, 1:163)

Selman'ın Hicaz'a Gelişi ve Çektiği Sıkıntılar

Selman-ı Fârisî, nihayet yola çıkar ve Arap topraklarından gelen ticaret kervanına sahibi olduğu koyun ve inekleri verme karşılığında kendisini Arabistan'a götürmelerini teklif eder. (a.y.) Onlarla birlikte Hicâz topraklarına gelen Selmân-ı Farisî, Medine'ye yakın bir yerde kervandakilerin ihanetine uğrar ve bir yahudiye köle olarak satılır. (a.y.) Bu dönemde, Araplar, baskınlar yaparak ele geçirdikleri insanları köle diye başkalarına satarlardı. Hz. Muhammed (s.a.s.), peygamberliğinin ilk günlerinde, "Bir zaman gelecek, San'a'dan tek başına yolculuğa çıkan bir kadın, Hadramut'a kadar hiç bir saldırıya uğramadan seyahat edebilecektir." diyerek, bu emniyetsizliğin toplumdan kalkacağını müjdelemişti. (Buharî, "Menakıb", 25; Ebu Davud, "Cihad", 107)

Hak Din'i bulmak için İran'daki rahatını bırakarak diyar diyar dolaşan Selman-ı Farisi, bundan sonra uzun bir süre köle olarak hayatını devam ettirir. Son Peygamber'in gelmesinin çok yakın olduğunu birçok Hıristiyan âlimden işite işite, onun temiz gönlünde bu Peygamber'e karşı mukavemet edilemeyecek derecede bir aşk uyanmıştı. O'nu bulma konusunda azimli olan Hz. Selman, Medine'de köleliğin boyunduruğu altında her sıkıntıya göğüs gererek beklemeye başlar.

Selmân-ı Fârisî'nin Hz. Muhammed (s.a.s.) ile Karşılaşması

Selman-ı Fârisî'nin Vâdi'l-Kurâ'da bir Yahudiye satılarak başlayan kölelik hayatı, on kadar sahip değiştirdikten sonra (Buharî, 3:1435) kendisini en son satın alan Medineli Yahudinin yanında Medine'de devam etmektedir. Selmân-ı Fârisî, Medine'yi görür görmez; Amuriye Râ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın