Uzuvlarla İlgili Hükümler

Uzuvlarla İlgili Hükümler

Dil, dudak, ağız, karın, burun, göz, kulak, yüz, baş, el, ayak, diz, parmak, parmak ucu, cinsel organ vb. uzuvlarla ilgili hükümler:

Dil: Diğer organlarla ilgili olmayıp farz, mendup, haram, mekruh olan bir çok hüküm dille ilgilidir. Hatta kalple bile ilgili olmayan birçok hüküm dille ilgilidir.

Küçük, büyük günahları yapmaya zorlama, kötülükleri emretme, iyiliklerden menetme, zina iftirası atma, yalanlanması caiz olmayan bir şeyi yalanlama, doğrulanması caiz olmayan bir şeyi doğrulama, Allah'ı inkar, yalancı şahitlik, batıl olan bir şeye hükmetme, sihir yapma, hicvetme, gıybet etme, söz taşıma gibi haram olan sözleri söyleme, insanların neseplerini inkar etme, soy ile övünme, ölü için feryadu figan etme dil ile yapılıp hakkında dinin hükmü bulunan fiillerdendir.

Allah'a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, kıyamet gününe iman etme, doğrulanması gerekeni doğrulama, yalanlaması gerekeni yalanlama, iyilikleri emretme, kötülükleri menetme, doğru olana şahitlik etme, adaletle hüküm verme, devlet başkanlarının dinin emirlerini insanlara emretmesi, dinî ilimleri, Allah'ın rızasını kazanmaya vesile olan ibadetten, fetva ve hükümleri öğretme, kötülük yapanlara engel olma, doğru yoldan sapanları irşat etme, cahillere ilim öğretme, Alemlerin Rabbini bütün sıfatlarıyla övme, dua etme vb. fiiller de dil ile yapılan ve hakkında dinin hükmü bulunan fiillerdendir. Ben müslümanım deyip salih amel işleyerek Allah'a dua eden kimsenin bu duasından: daha güzel bir söz yoktur.

Tövbe/dua, nasihat etme, Allah'ı zikretme, kamet getirme, ezan okuma, Kur'an okuma, hapşıran kimsenin hamdetmesi, yanındaki kimselerin hapşı-rana hayır dua etmesi, selam verme, selam alma, ezan ve kametten sonra ilgili duaları okuma ve benzeri fiiller de dil ile yapılıp hakkında hüküm bulunan fiillerdendir.

Lokman (as) bu konuda şunları söylemiştir:

"Kalp ve dil, insanda bulunan hem en faydalı hem de en zararlı et parçalandır." Bu iki organa dair zikrettiğimiz hükümler bunların diğer organlardan farkını ortaya koymaktadır ki bu durum Lokman (as)'m sözünü doğrulamaktadır.

Doğru ve iyi sözlerin söylenmesini emretmek nasıl dille ilgili bir fiilse, dil İle söylenen Allah'ı inkar ve bundan daha alt mertebede olan, Allah'a isyan içeren kötü sözlerin söylenmesinden yüz çevirmeye dair hüküm de dille ilgilidir. Tüm bunlara eşdeğer hüküm kalp için söz konusu değildir. Ancak kalbin ameli olarak niyet, azim, ihlas ve riya önem arzetmektedir.

Bir kötülüğün yapılması onu yapmaya niyet etmekten daha büyük günahtır. Aynı şekilde Allah'a itaat etmek, itaate niyet etmekten daha büyük ecir kazandırır. Bir iyilik yapmayı düşünüp de yapmayan kimseye bir. sevap yazılır. Yapan kimseye ise on sevap yazılır. Hz. Peygamber (sav)'in "Müminin niyeti amelinden daha hayırlıdır"[108] sözü iki şekilde yorumlanabilir. Birincisi, amel olmaksızın sadece niyet, niyet olmaksızın sadece amelden daha hayırlıdır. İkincisi, Hz. Peygamber bir gün bir kuyu kazan için ecir vaat eder. Hz. Osman kuyuyu kazmaya niyetlenir. Ancak bir ya-hudi onu bu konuda geçer. Hz. Peygamber de şöyle buyurur: "Müminin niyeti onun amelinden daha hayırlıdır." Yani Hz. Osman'ın kuyuyu kazma niyeti, yahudinin kuyuyu bizzat kazmasından daha hayırlıdır. Çünkü Hz. Osman kazmasa bile sadece niyetinden ötürü sevap kazanır. Halbuki yahudi için kuyu kazmasından ötürü sevap yoktur. Zira yahudi oluşu onun amellerini yok eder.

Dudak: Konuşmaya yardımcı olan organdır. Emredilen ve nehyedilen sözlerin söylenmesinin tamamlanmasıyla ilgili hükümler dudakla alakalıdır. Yabancı birisini öpme gibi haram olan, hacer-i esvedi öpme gibi emredilmiş olan fiillere dair hükümler de dudakla alakalıdır.

Ağız ve vücudun iç kısımları: Ölü eti, kan ve içki gibi haram olan şeylerin ağza konması caiz değildir. Açlıktan ölme tehlikesi söz konusu olduğunda yenilmesi gereken bir şeyi ağza koymak vacip olur. Düğün ziyafeti, kurban ve ikram gibi yenilmesi mendup olan şeylerin ağza konulması müstehaptır. Yiyeceklerin yutulması ve dişlerle çiğnenmesine dair hükümler de aynıdır. Bu zikrettiğimiz hususlarda içme de yemek gibidir.

Hz. Peygamber (sav) bir gün torunu Hüseyin'in ağzından sadaka olarak verilen bir hurmayı çıkardı. Hz. Ömer ve oğlu Ibn Ömer yedikleri deve etini kustular. Sonra yedikleri etin haram olduğu anlaşıldı.

îmam Şafii'ye göre içki içen kimsenin bunu kusması gerekir. Şafii'nin bu görüşü muhtemelen sarhoş olma mefsedetini izaleye yöneliktir. Şayet bu görüş içkinin haram olmasına binaense, aynı hüküm haram olan tüm yiyecekler için de geçerlidir. Böylece vücudun haram bir şeyle beslenmesi haram kabul edilmiş olur. Nitekim haram olan malzemeyle yapılan binanın da yıkılması gerekir.

Ancak Şafii'nin şöyle bir ayrıma gitmiş olması da ihtimal dahilindedir: yenilen bir yiyeceğe ulaşmak mümkün değildir, artık onun malî değeri de ortadan kalkmıştır. Yiyecek başkasına aitse borç olarak zimmete geçer. Binaların yapılmasıyla ilgili durum ise farklıdır. Bunu şuradan anlamaktayız: bir kimse bir koyunu on yıl boyunca haram malla beslese o koyunun eti ne kendisine ne de başkasına haram olmaz. Çünkü yiyeceğin, vasıflarını kaybedip organlarda enerjiye dönüşmesi tüketilmesi anlamına gelir. Artık ona ulaşmak, onu elde etmek mümkün değildir. Yiyeceğin sahibi ise sadece bedelini talep hakkına sahiptir.

Şöyle bir soru sorulabilir: Gaşbedilen bir yiyecek ağızda çiğnenince değerini kaybeder, bir kıymeti kalmaz ve bedelinin tazmini zorunlu hale gelir. Gaşbedilen bir köle ölünce malî değeri kalmasa bile mülkiyetin sahibine aidiyeti devam ettiği gibi bu durumda da o yiyeceğin mülkiyetinin mal sahibine aidiyeti devam eder mi? Dolayısıyla onun yutulması da haram mıdır?

Şöyle cevap veririz: Gaşbedilen köle Ölünce sahibinin mülkiyeti devam ettiği gibi bu durumda da mal sahibinin mülkiyeti ortadan kalkmaz. Nitekim kölenin sahibi, onu yıkama, kefenleme, kabrini kazma ve defnetmekle yükümlüdür. Yiyeceğin mülkiyetinin mal sahibine aidiyeti ise evleviyetle devam eder. Üstelik ağızda çiğnenen yiyeceğin malî değerinin tamamen yok olduğunu da kabul etmiyoruz. Çünkü böyle bir yiyecek temiz ve faydalanılabilecek durumdadır. Bu yiyeceğin kuşlara, hayvanlara, çocuklara yedirilmesi caizdir.

Zehir ve benzeri zararından Ötürü haram olan bir şeyi yiyen kimsenin bunu kusması, şayet zararın tamamını ya da bir kısmını ortadan kaldıracaksa vacip olur.

Başkasına ait bir cevheri yutan kimsenin bunu kusarak çıkarma imkanı varsa kusması gerekir. Çünkü cevherin imkan nispetinde sahibine teslim edilmesi gerekir. Burada da kusmak suretiyle hemen teslim mümkündür. Gaşbedilen malların sahibine derhal teslimi vaciptir. Bir kişinin binasma, gaspettiği ağacı koyması ve bu ağacın da çürümüş olması durumu gaspedi-len yemeği kusmaktan farklıdır. Çünkü ağacı binadan çıkarmak mümkün olsa bile, çürüme sebebiyle çıkarılması gerekmez.

Ağıza su alıp çalkalama suretiyle ağzın temizlenmesi ve abdest alınmasına dair emirler, yine buruna su verme ve burun içi pislikleri temizlemeye dair emirler ağız ve vücudun iç kısımlarıyla ilgilidir. Esneme anında ağzın kapatılması ağızla ilgili/ hapşırmadan sonra hamdetme ve bunu alçak sesle yapma burunla ilgili hükümlerdendir. Yine üzerine secde etme de burunla ilgili hükümlerdendir.

Gözler: Gözlerin manevî değil maddî pisliklerden temizlenmesine dair hüküm vardır. Gözlerin ne abdestte ne de gusülde yıkanması vacip ya da müstehap değildir.

Kulaklar: Vacip ve mendup olan gusülde kulakların yıkanması, abdestte meshedümesi kulakla ilgili hükümlerdendir.

Yüz: Yüzle ilgili hem vacip hem de mendup hükümler vardır. Yüz ile secde etme vaciptir. Namazda başı öne eğme, müminlere güler yüz gösterme, kafir ve günahkarlara karşı hiddetli durma ise menduptur. İhramda iken kadınların yüzlerini örtmelerinin haram olması, erkeklerin yüzlerini açmalarının müstehap olması da yine yüzle ilgili hükümlerdendir.

Baş: Vacip ve mendup olan gusülde başın yıkanması, abdestte meshedil-mesi baş ile ilgili hükümlerdendir. Başa güzel koku sürmenin İhramayken haram oluşu, ihramlı değilken, ihrama girmeden ve ihramdan çıkmadan az önce güzel koku sürmenin müstehap oluşu ve ihramlıyken başı örtmenin haram oluşu da ilgili hükümlerdendir.

Yüz ve bedendeki kılların yıkanması, bıyıkların kısaltılması, etek traşı olma, koltuk altındaki kılları kesme, saçların kısaltılması, hac ve umrede saçın kesilmesi, uzayıp omuz ve kulaklara sarkan saçların kesilmesi, ihramlıyken saçlara yağ sürme gibi hükümler de vücuttaki saç ve kıllarla ilgilidir.

El: Allah yolunda savaşma, zina eden evli kimseleri recmetme, had ve ta-zir cezalarında sopa vurma gibi el ile güç kullanarak yapmamız emredilen şeyler el ile ilgili hükümlerdendir. Yazılması emredilen şeyi yazma, namazda tekbir alırken ve bazı dualarda elleri kaldırma, rükuda elleri diz kapağına, secdede yere koyma, hacer-i esved ve rükn-i yemâniyi sağ el ile selamlama, vacip ve mendup olan maslahatları yapıp haram ve mekruh olan mefsedetlerden el çekme, vacip ve mendup gusül ile abdeste sağ el ile başlama, avuç içleriyle ön ve arka abdest bozma mahallerinden birine dokunmayla abdestin bozulması el ile ilgili hükümlerdendir.

Ayak: Vacip ve mendup olan maslahat içeren, haram ve mekruh olan mefsedet İçeren birçok şey ayaklarla da ilgilidir. Maslahat olanlar; camiye gitme, cihada katılma, hasta ziyaretine gitme, davete icabet etme, çeşitli ziyaretlere gitme, cenazelere katılma, bayram törenlerine katılma, tavaf erme, Safa ve Merve arasında hızlı ve heybetli bir şekilde yürüme, namazda ayakları biraz aralık bırakarak safa durma, ihramd...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın