|
Konu Başlığı: Telafi Edîcî Hükümler Gönderen: Ekvan üzerinde 08 Eylül 2011, 13:28:17 Telafi Edîcî Hükümler Telafi ediciler, zayi olan maslahatların elde edilmesi için, caydırıcı şeyler de mefsedetlerin izale edilmesi için konulmuştur. Telafi edici şeylerden maksat, kişinin zayi olan Allah hakkı ve kul hakkı olan maslahatları telafi suretiyle elde etmesidir. Telafi suretiyle maslahat elde edecek kimsenin günahkar olması şartı aranmaz. Dolayısıyla hata-kasıt, bilme-bilmeme, unutma-hatırlama, deli ya da çocuk olma gibi durumların hepsinde kişi maslahat olanı telafi suretiyle elde eder. Ancak caydırıcı şeyler böyle değildir. Çünkü bunların büyük bir kısmı günaha giren kimselerin bundan engellenmesine yöneliktir. Herhangi bir günah ya da düşmanlığı olmayan kimse için de caydırıcı şeylerin uygulanması gerekir. Mesela Hanefi mezhebine mensup kişi nebiz içerse had cezasına çarptırılır. Hayvanların evcilleştirilmesi, çocukların eğitilmesi onların ıslahı içindir. Bazı kefaretlerin telafi mi yoksa caydırıcı mı olduğunda ihtilafa düşülmüştür. Bunların Allah'a itaatsizlik hususunda caydırıcı olduğunu düşünenlere göre mal kaybetme ve sıkıntılara katlanmak günaha girme hususunda caydırıcıdır. Ancak doğru olan kefaretlerin telafi olmalarıdır. Çünkü bunlar ancak niyetle geçerli olan ve Allah'a yaklaştıran birer ibadettir. Allah'a yaklaştıran bir şey caydırıcı değildir. Ancak had ve tazir cezaları, bunun istisnasıdır. Lakin bunlar caydırıcı tedbir uygulanan kimseye ait Allah'a yaklaştıran fiil değildirler, bilakis bu cezaları devlet başkanı ve yardımcıları uygular. Telafi edici şeyler, ibadet, mal, can, uzuv ve uzuvların menfaatlerinde söz konusu olur. Caydırıcı şeyler de ibadet ve diğer yerlerde uygulanır. Bunların birçok çeşitleri vardır. |