|
Konu Başlığı: Maslahat Ve Maksatları Gerçekleşen Tasarruflar Gönderen: Ekvan üzerinde 17 Ağustos 2011, 13:31:45 Ancak İki Taraf Açısından Bağlayıct Olduğunda Maslahat Ve Maksatları Gerçekleşen Tasarruflar Satım, kira, nikah, vakıf, kefalet ve hibe tasarrufları böyledir. Satım ve kira akdi; bu akitler bağlayıcı olmayıp bozulması caiz akitlerden olsaydı, akdin iki tarafından her biri kendisine ait olan şeyden yararlanma konusunda güven içinde olamazdı, akitlerin meşru kılınmasının faydası ortadan kalkardı. Çünkü taraflardan her biri diğerinin akdi feshedip.etmeyeceğinden emin olamazdı. Ne var ki satım akdinde meclis muhayyerliği genel kaideye aykırı olarak meşru kılınmıştır. Çünkü buna ihtiyaç vardır. Süresi az olduğunda bu caizdir. Ancak akdi yapan kişi akit meclisi süresince kendisinin aldatıp mı alda-nan mı olduğunu kesin olarak anlayamayabilir. Bu yüzden, muhayyerliğin meşru kılınmasından amaçlanan şeyi tamamlamak için üç günle sınırlı olmak üzere şart muhayyerliği meşru kılınmıştır. Akdi yapanlardan biri meclis muhayyerliğini ortadan kaldırmayı şart koşarsa, tercih edilen görüşe göre bu muhayyerlik sakıt olur. Çünkü onun sakıt olması akdin maksatlarına uygundur. Ancak mülkiyet ve teslimin olmamasını şart koşmak böyle değildir, çünkü bunlar akdin maksadına aykırıdır. Belli bir süre ile sınırlandırılan kira akdinde meclis muhayyerliğinin bulunup bulunmadığı konusunda görüş ayrılığı vardır. Çünkü bu, akit yapılan şeyin bir kısmının ortadan kaldırılmasına yol açar. Yine, satıcının vaade uymaması sebebiyle muhayyerlik, malda kusur bulunması sebebiyle muhayyerlik, aldatma sebebiyle muhayyerlik durumlarında olduğu üzere satım akdinin maksatlarını eksilten sebepler dolavısıyla satım akdinde muhayyerlik, sabit olur. Kira akdinde de durum böyledir. . Nikah akdi; nikah akdinin maksatları; ancak bu akdin iki taraf için bağlayıcı olması ile elde edilebilir. Bu akitte ne rrfecliş ne de şart muhayyerliği sabit olur. Çünkü eşlerden her birinin bir malın geri verilmesi gibi reddedilmesi onlara zarar verir. Ayrıca nikah akdinde yaygın durum akdin ancak evlenilecek kişinin araştırılması ve rağbetin bulunmasından sonra gerçekleşmesidir. Nikah akdi ancak akdin maksatlarını zedeleyen beş kusur sebebiyle feshedilir. İla durumunda talak ile nikah akdi sona erer. Kocanın fakir duruma düşmesi sebebiyle akdin sona ermesi fesih mi talak mı sayılır? Bu konuda iki görüş vardır. Bazı alimlere göre kocanın fakir düşmesi ile nikah akdi feshedilmez. Çünkü zenginlik asıl maksatlardan değildir. Vakıflar: Vakfın maksadı olan sevabın hayatta iken ve ölümden sonra devam etmesi amacı ancak vakfın bağlayıcı olması ile sağlanabilir. Kefalet akdi: Bu akdin maksadı ancak akdin bağlayıcı olması ile sağlanabilir. Kefalet ve vakıfta hiçbir şekilde muhayyerlik bulunmaz. Hibeler: Hibede aslolan, hibe edilen şahsın hibenin maksatlarını elde edebilmesi için akdin bağlayıcı olmasıdır. Ancak satım akdinde meclis muhay-' yerliğinin meşru kılınması gibi burada da hem hibe edeni hem de hibe edilen şahsın yararını gözetmek için. hibe edilen mal teslim edilinceye kadar akdin bağlayıcı değil caiz olması meşru kılınmıştır. Çünkü hibe eden kişi hibeyi feshederek hibe ettiği malı bundan daha önemli bir yere harcamayı maslahata daha uygun görebilir. Hibe edilen şahıs da hibe edenin minnetini yük-lenmemeyi uygun görebilir.. Din, baba ve anaların hibe ettikleri malları oğullarına tes'im etmiş olsalar bile hibeden dönme haklarını, ana-babalık şerefi sebebiyL vukanda belirttiğimiz durumdan istisna etmiştir. Nitekim din, ana-baba hakkında çoT cuklara başka insanlar hakkında vacip kılmadığı hükümleri vacip kilmiş tır. Bunların dışındaki kişilerin hibenin bağlayıcı hale gelmesinden sonra hibesinden dönmesini haram kılmıştır. Hatta hibesinden dönen kişiyi bu dönme işinden uzak tutmak için kusmuğunu yiyen köpeğe benzetmiştir. Çünkü hibeden dönme halinde, hibe edilen şahıs yabancıların minnetini yüklenmesine rağmen hibe eden malın mülkiyetini izale ederek ona eziyet etmiş olur. |