Hükümet ve İslam

Hükümet ve İslam

İslâm, kendi tarihi boyunca, Hükûmet'in ehemmiyetini hiçbir zaman gözden kaçırmamıştır. Enbiya-yi Kiram Peygamber (A.S.) devrinde içtimaî kuvveti toplumsal gücü, İslâm'a tâbi kılmak yolunda çalışmaları devam etmiştir. Onların, peygamberâne davetlerinin ağırlık noktası "iktidar" ın yalnız, Hak Teâlâ'da olduğu ve Hak Tealâ'ya has bulunduğunu göstermektedir. Bu şekilde, - her türlü gizli ve açık - "Şirk" i ortadan kaldırmak yoluna gitmişlerdir.

Onların her birinin de halka söyle hitap ettiklerini görmekteyiz:

Ey benim kavmim, Allaha ibâdet edin; sizin ondan başka ilâhınız yoktur.[1]

(A'raf: 65)

Bu peygamberlerin her biri de, yine Allah tarafından gönderilmiş, Allah tarafından tayin edilmiş olduklarını ileri sürerek, halkın itaat etmelerini istemektedirler.

"Allah'tan çekininiz ve bana itaat ediniz."

Şu'arâ:163

Hak Tealâ'nın göndermiş olduğu bu "Kullar" yeryüzünde "O"nun dininin kanun ve nizamının kaim olması için, yaşayışın her sahasını tanzim etmek ve islâh etmek yolunda çalışmışlardır. Hak Teala'nın kanununun her yer de ve her zaman, icra edilmesi yolunda uğraşmışlardır.

Onların, bu çalışıp uğraşmaları, yaşayışın her hususunun düzene girmesi içindir. Bu arada, elbette ki, hükümet in de ıslâhı ve düzene konup nizâm dairesine alınması, bu işin mühim mevzularından biridir. Kur'an-ı

Kerim'i düşünerek okuduğumuz zaman, Hazret-i Yûsuf (A.S.), Hazret-i Musa (A.S.), Hazret-i Dâvûd (A.S.), Hazret-i Süleyman (A.S.) ve Peygamberimiz Hazret-i Muhammed (S.A.V.) in de, uygun ölçüler dahilinde, nizamlı ve düzenli bir "Hükümet" teşekkül ettirmek (yolunda) yolunda, çalışıp uğraştıklarını bütün açıklığiyle görmek mümkündür. Yine incil ve Talmûd'u[2] da düşünerek bir değerlendirme yapacak olursa diğer "Benî İsrail" peygamberlerinin de, bu iş hakkında çalışmış olduklarını öğrenmek imkânı vardır. Onlar da doğru bir "hükûmet"'in kurulması yolunda çalı şıp uğraşmışlar, yanlış ve gayri kanunî "hükümet" lere karşı ağır bir şekilde, her taraftan cephe almış ve tenkitlerde bulunmuşlardır.

İslâmî düşünceye göre, "hükümet" e ait ehemmiyet ölçüsünü, aşağıdaki "Emr-i İlâhî"den anlamak mümkün olur ki, orada "yerin ve göklerin Hâliki" kendi "Nebî" sine (S.A.S.) şu şekilde dua etmesini öğretmek istemektedir:

"Söyle: Yâ Rabbî: beni, doğru bir girişle girdir ve doğru bir çıkıştan çıkar, bana kendi indînden, yardımcı bir kuvvet (iktidar, hükümet) ver."

(İsra Sûresi: 80).

İşbu âyet-i kerime, Hicret-i Nebevi (S.A.S.) den pek az önce nâzil olmuştur. O zamanın görünürdeki durumu gözönüne getirilirse, "hükümet"in ve "iktidar"ın ehemmiyet derecesi kendiliğinden aydınlanmış olacaktır. Bu âyeti kerimenin mefhumu hakkında Mevlânâ Mevdûdî sahib), aşağıdaki cümleleri beyan buyurmaktadır:

"Ya sen kendin, bana iktidar ver, yahut ta bana desdek olacak herhangi bir "hükümet" vücuda getir ki, onun kudreti vasıtasiyle dünyayı, saplanmış bulunduğu şu fenalıklardan, temizleyip kurtarabileyim. Fenalıklardan, açık saçıklıklardan, ardı arkası kesilmeyen kötülük selinin, önüne geçip, onu kurtarıp, senin adalet kanununun geçerli olması ve yürümesi yolunda çalışayım."

Hasan Basrî (R.A.) Katâde (R.A.), İbn-i Cerîr (R. A.), İbn-i Kesîr (R.A.), ve diğer müfessirler, bu âyet-i kerimenin tefsirini, yukarıda anlattığımız şekilde beyan ederler. Bu hususun teyidi hakkında, şu hadis-i şerif de nazarı dikkate alınmalıdır:

"Hak Tealâ, Kıır'an ile karşı koyup, ortadan kaldırmadığı çok şeyi "hükümet" vasıtasiyle karşı koyup ortadan kaldırır."

Buradan anlaşılıyor ki, islâm dünyada yapmak istediği ıslâhat işinde vaaz edip, nasihat ve öğüt vermekle kalmamış, aynı zamanda bilfiil işi ele almış ve siyasî noktayı da ihmal etmemiştir. Hükümet ve "Siyaset"i de işe karıştırmıştır.

Yine, Hak Tealânın böyle bir duayı, peygamberine öğretmek istemesinden sabit oluyor ki, "din"in tutunması, "şeriat"ın uygulanması, Allah'ın emirlerinin yerine getirilmesi içinde, "Hükümet"e ihtiyaç vardır. Bu yolda çalışmak için, sadece cevaz vermekle yetinilmemiş, bu iş zorunlu sayılmıştır.

Bazı kimseler, yanlış düşünerek, bu meseleden peygamberin dünyaya bağlılığı olduğunu ve dünyayı istediği şeklinde bir anlayışı benimserler. Bu hatalı bir düşüncedir. Çünkü, dünyaya bağlanmak ve dünya isteği asılmaksat olsaydı, o zaman, istekte bulunan şahıs, "iktidar" ve "hükümet" i kendisi için istemiş olurdu. Hak Tealâ'nın dininin yükselmesi, ayakta tutunması için, istenen "hükümet" ve "iktidar" ancak, Hakka bağlılığın gereğinin tâ kendisidir. Şahsî bir gaye için değildir.

Tefhim ül-Kur'an, Cilt II, Sahife, 638

Bu meselenin daha iyi anlaşılması için. aşağıda kaydedilen ayet-i kerimelere ve Hadis-i şeriflere de göz gezdirelim.

"Evet... Biz resullerimizi, apaçık delillerle gönderdik. İnsanların ölçüyle (adaletle) hareket etmeleri için. onlarla (peygamberlerle birlikte) kitap ve mizan (ölçü) da indirdik. Bir de "demir" i (Kılıç, silâh, hükümet kuvveti ve iktidar) indirdik ki, onun içinde şiddetli bir kuvvet ve insanlar için çok faydalar vardır."

(Hadîd: 25)

"O, o kimsedir ki, resullerini hidâyet ve hak din üzere gönderir, tâ ki, ... müşrikler hoşlanmasalar dahi .... onun dini kuvvetli ve aydım kılınsın."

(Saf: 61)

"Acaba kim, Allah'ın kuluna gönderdiğiyle, hüküm vermez? Ancak kâfirler hüküm vermezler.

(Mâide: 44)

Ve yine Resûl-i Ekrem, buyurmuşlardır ki:

"İslâm ile devlet (hükümet) ikiz kardeş gibidirler. Bunlardan biri olmaksızın, ötekisi de kâmil olmaz. İslâm bir binadır. "hükümet" de onun bekçisi. Temeli olmayan bina çöker, bekçisi bulunmayan yer de dağılır gider."

(Kenz-ül-Ummâl)

İslâm düşüncesine göre "din ile devleti birbirine zıt görmek" asla mümkün değildir. Bunun neticesidir ki, bir müslüman daima kendi "hükümet" inin inandığı esaslar üzerine kurulması için çalışır. Bu yolda çalışma, Müslüman dininin ve imânının gereğidir. O, Kur'an-ı Kerim'de ve Hazret-'i Resûl-i Ekrem'in Hadis-i Şeriflerinde her ne şekilde olursa olsun, ahlâk ve muaşeret âdabı derslerini öğrenmiştir. Yine böyle, siyaset, medeniyet ve içtimaî yaşama yolunun açık hüküm ve kaidelerini de görmüş ve anlamıştır. Tabiidir ki, yukarda saydıklarımızdan, ikinci sıradakinin yani, "hükümet" in bulunması şart ve farzdır. Bu "hükümet" fiilî bir şekilde ortaya çıkmadıkça, "kanun" un bir parçası işlemez bir hâl almış olur.

Bunun neticesinde de Kur'an-ı Kerim'in ortaya koymak istediği "toplumsal yaşam" gerçekleşmez. Ve işte bu sebebledir ki, "ümmet" in fakihleri ittifakla, "İmamet" (Önderlik, devlet reisliği) in oluşturulmasını, "İmam" ın tayin edilip seçilmesini farz bilmişlerdir. Bu hususta kusur etmek ve ihmal göstermeyi de, en büyük dinî emri yapmamak gibi saymışlardır.

Allâme İbn-i Hazm "El-Faslü Beyne El-Milel Ve'n -Nihal" isimli eserinde şöyle beyan eder.

"Bütün Ehl-i Sünnet, Merci'iye, Şiîler ve Havaric hep bu hususta ittifak ederler ki, "îmana" nasb etmek, İmamı tayin etmek, farzdır. Bu îmanı adil olup, Hak Tealânın hükümlerini icra edip Resûl-ü Ekrem'in (S.A. V.) getirdiği kanun ahkâmına uygun bir şekilde, halkın işlerini yürütmek, memleketi idare etmek ve siyasî işleri düzene koymak yolunu tutmuş bulunan böyle bir İmam'a itaat etmek yine farzdır."

(El-Fasl-ü Beyne - El-Milel Ve'n – Nihal, Cilt IV, S:87.)

Şah Veliyullah Sâhib, bu hususta şöyle yazmaktadır: "Câmi'i şarâ'it" aranan özelliklere sahip bir "halife" nasb ve tayin edip başa geçirmek müslümanlar üzerine vacibün bilkifâye'dir. İşbu hüküm de kıyamete kadar devam eder.

(Şah Veliyyullah Sâhib, İzâlet - ül- hıfâ, Maksad: I, Fasıl:)

Bu öyle mühim bir meseledir ki, bütün "ümmet" bunun üzerinde icmâ ittifak eder. Amelî ve fiili bakımdan da, Re-sul-i Ekrem'in (S.A.V) ve sahabe-i kiram (R.A.) "imam" nasb edip tayin etmek hususunda çok titizlikle durmuşlar ve bu işe büyük ehemmiyet vermişlerdir.

Hazret-i Resûl-ü Ekrem'in (S.A.V.) dünyadan göçtüklerini müteakip, mübarek vücutlarının teçhiz ve tekfinin den önce İmam'ın seçimi işinin üzerinde durmuşlardı. Bu şekilde, Zat-ı saadetlerinin kurmuş bulundukları nizâm ve meydana getirmiş oldukları, idare etmek işlerinin düzeni, bozulmaktan ve dağılmaktan kurtarılmıştır. Onun yapmak istediği işler de tam olarak devam ettirilmiştir.

İslâm, maddî iktidara ihtiyaç gösterir. Böyle olmaksızın kendi camiasını toplumunu tam bir şekilde oluşturamaz. Bunsuz, hiç bir iş yapılamaz ve insanlığın ıslâhı için büyük işler de başarılamaz. Bunun içindir ki, Kur'ân-ı Kerim de bu meseleyi izah ederken, İslâm'ın maddî iktidarı' nın manevî iktidarına bir destek olduğunu bildirmiştir. O zaman, iyilikler ayakta tutunup, fenalıklar da silinip ortadan kalkar.

"Kendilerini yer yüzüne yerleştirdiğimiz ve iktidar sahibi kıldığımız kimseler (Müslümanlar), namazı kılar, zekâtı öderler. Onlar, doğru işe emredip, eğriliklerden men'eden kimselerdir. İşte, işlerin hepsinin sonu, Allâha aittir."

(Hac: 41)

Şimdi, biz, bu bahislerden şu neticeleri elde etmiş oluyoruz:

1 - Hükümet oluşturmak, insan topluluğunun zaruri, temel binasıd...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın