Fethedilmiş Ülkelerin Halkı

FETHEDİLMİŞ ÜLKELERİN HALKI

İkinciler; sonuna kadar müslümanlarla savaşıp, müslümanlara karşı silah kullanıp nihayet mağlup olanlardır. islâm orduları, bunların kalelerini ve istihkâmlarını yıkarak ülkelerine fethederek girmişlerdir. Bu ülkelerin halkı da zimmî olurlarsa kendilerine bazı haklar tanınır. Bunların detaylı açıklaması da fıkıh kitaplarında anlatılmıştır. Aşağıda bu hükümleri özetliyeceğiz. Bu hükümlerle, bu gibi zimmîlerin vaziyetlerinin de kanun karşısında ne olduğu anlatılmıştır.

1. İmam kendilerinden cizye almasını kabul eder etmez, bunlar ehli zimme hükmüne girerler. Bundan böyle canları, malları, ırz ve namuslarını korumak müslümanlara farz olur. Nitekim cizye kabul edilir edilmez, cizyenin kabul edildiği dakikada, durum ne ise, öyle kalır.[238] Bundan sonra ne imama ne de diğer müslümanlara, bunların emlâkine el koymak, yahut da bunları köle yapmak ve esir etmek hakkı yoktur.

Hazret-i Ömer -Radıyallahu Taalâ anh, Hazret-i Ebu Ubeyde Radıyallahu Taalâ anh'a şöyle buyurmuşlardı.

"Sen onlardan cizyeyi aldıktan sonra, artık senin yapacak bir isin kalmamıştır."[239]

2. Zimme anlaşması yapıldıktan sonra, artık onlar kendi yer ve yurtlarının sahibidirler. Mülkiyetlerini kanunî şekilde intikal ettirebilir ve mirasçılarına bırakırlar, yahut da istedikleri gibi hibe eder, alır, satar, rehin bırakır, hülâsa bütün bu gibi haklara sahip olurlar. İslâmî hükümet onların yer ve yurtlarından mal edinmek için bir hakka sahip olamaz.[240]

3. Cizyenin miktarı ödeme gücüne göre ayarlanır. Durumları iyi olanlardan fazla, ödeme güçleri iyi olmayanlardan daha az, büsbütün fakir bulunanlardan çok az alınacaktır. Hele hiçbir şeyi olmayıp da muhtaç durumda bulunanlardan ve yaşayışları diğerlerinin merhametine kalmış olanlardan bir şey tahsil edilmediği gibi kendileri de gözetileceklerdir, icabında bir şey de verilecektir.

Cizye için hususî bir miktar tayin edilmemiş olmasına rağmen bu miktar öyle bir şekilde kararlaştırılacaktır ki, ödenmesi mümkün olsun, ödeme imkânı bulunsun ve ödenmesinde zorluk çekilmesin. Yoksa zamanımızdaki bazı hükümetlerin vergi dairelerinin tahakkuk ettirdikleri vergiler gibi ödeme kabiliyeti var mıdır, yok mudur diye düşünmeden, devlet hazinesinin menfaati böyledir kabilinden vergi tahakkuku gibi cizye yüklenmiyecektir. Hazret-i Ömer, durumu iyi olanlardan aylık bir Rupya, (Türk parası ile bugünkü üç lira) orta halli olan kimselerden bunun yarısı, durumu iyi olmayanlardan ise ancak bunun dörtte birinin alınmasını kararlaştırmıştı.[241]

4. Cizye alınanlar "Ehl-i Kıtal" (Combattans): savaşabilir kimseler olmaları dikkate alınır. Savaşabilir kimselerden olmayanlardan cizye alınamaz. Meselâ, çocuklar, kadınlar, deliler, körler, topallar, sakatlar, ibadethanelerin hizmetçileri, din adamları, rahipler, sinyaslar (Hindu rahipleri), yaşlı ihtiyarlar, senenin uzun bir müddetini yatakta geçiren hastalar, cariyeler, köleler ve bu gibi kimseler cizyeden muaf tutulmuşlardır.[242]

5. Kılıç zoru ile fethedilmiş bulunan ülkelerin mâbedlerinin müslümanlar tarafından el konması, müslümanlara verilmiş bir haktır. Fakat bu haktan istifade etmeyip, bu mâbedleri kendi halinde bırakmak yine müslümanlar için bir fazilet ölçüsü diye bildirilmiştir. Hazret-i Ömer zamanında bu kadar ülke fethedildiği halde bunların hiç birisinin ibadethaneleri ne yıktırılmış ne de dağıttırılmadığı gibi hiçbir şekilde tecavüz edilmemiştir. İmam Ebu Yusuf Rahmetullahi aleyh bu hususta şöyle yazmıştır:

"Kendi halinde bırakıldı. Ne yıktırıldı ne de tecavüz edildi."[243]

Her ne suretle olursa olsun, eski ibadethaneleri yıkmak, dağıtmak ve bozmak caiz sayılmamıştır. Muhafaza edilmesi tavsiye edilmiştir.[244]

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın