Kâfirlerle Karşılıklı Muamele

2- Kâfirlerle Karşılıklı Muamele

A- Alım-Satım:

Şeyhu'l-İslâm İbn Teymiyye (rh) der ki: Esas olan, insanların ihtiyaç duyduğu şeylerle ilgili olarak muamelede bulunmalarında bir haramlik söz konusu değildir. Ancak Kitap ve Sünnette kesin haram olarak belirlenen hususlar bunun dışındadır. Aynı şekilde, bunların ALLAH'a yakınlık için yapıyoruz diye meşru olmayan ibadetleri de meşru değildir. Ancak ibadetlerden Kitap ve Sünnet tarafından meşru kılınanlar var ise, bunlar konunun dışındadır. Çünkü din, ALLAH'ın şeriat olarak kabul ettiğidir. Haram da ALLAH'ın haram kıldığıdır. Ancak ALLAH'ın zemmettiği şeyler bu anlatılanların dışındadırlar. Çünkü bunlar ALLAH'ın haram kılmadığı bir şeyi Allah'ın emrine rağmen haram kılmışlar, ALLAH'ın hakkında herhangi bir hüküm indirmediği şeyleri de ALLAH'a şirk koşmuşlardır. Bunlar aynı şekilde ALLAH'ın dinde şeriat olarak izin vermediğini de, yasa ve şeriat olarak ortaya koymaya kalkışmışlardır. İşte ALLAH (c.c.) bütün bu manadaki şeyleri reddeder, ancak bunun dışındaki hususlarda yapılacak muamelelerde bir sakınca görmez.[196]

İşte bu kurala dayanarak, şer'î nasslara bağlı kalarak, Hz. Peygamber (s.a.v.)'in, Raşid ashabının ve müslüman liderlerin (müctehid imamların) sireti, hayat ve yaşayışları bize yol göstererek, şu gerçekleri ortaya koymaktadır. Daha doğrusu bütün bunlara bakarak diyebiliriz ki:

“Alım ve satımda, hediyeleşmede kâfirlerle muamelede bulunmak gibi şeyler “Muvalât" ifadesine veya kapsamına girmezler. Aksine bu gibi alanlarda müslüman için alım-satım kâfirlerle mubahtır, işte Şeyhu'l-İslâm İbn Teymiyye, istilâcı Tatarlarla yapılacak olan muamele hakkındaki bir soruyla ilgili olarak diyor ki:

Onlarla yapılması caiz olan muamelelerin yapılması ve benzerleri caizdir. Aynı zamanda kendileriyle yapılacak haram şeylerde ise zaten bu ve benzeri şeylerde muamele haramdır. Bir kimsenin bunlardan hayvan ve at ve benzeri şeyler satın alması caizdir. Tıpkı Arap ve Türkmenlerden, kürtlerden hayvan satın almanın caiz olduğu gibi bunlarla da alış-veriş caizdir. Aynı zamanda bunlardan yiyecek ve giyecek satın almaları ve satmaları caiz olduğu gibi, bunlar gibilerinden de alış-veriş caizdir.

Ancak haram işlemede bunlara yardım ve yararı dokunacak şeylerin bunlara satılması, ya da başkalarına satılması, caiz değildir. Meselâ savaşta yararlanılacak atlar, silâh, araç ve gereçlerin satışı caiz değildir. Çünkü Rabbim şöyle buyurmuştur:

"İyilik ve ALLAH'ın yasaklarından sakınma üzerinde yardımlasın, günah ve düşmanlık üzerine yardımlaşmayın. ALLAH'dan korkun; çünkü ALLAH'ın cezası çetindir." (Maide, 5/2)

Ya da öyle bir durum var ki, onlarla veya başkalarıyla yapılan mulamele esnasında, ellerinde var olan mal, bir masumun malı ise ve bu mal o masum kişiden gasbolunarak alınmış ise, bunu kendisine mülk edinmek isteyen kimseler için bunu satın almaları caiz değildir. Ancak gasb edilmiş bu malı, gasb edenin elinden kurtarıp, eğer mümkünse bunu tekrar sahibine iade etmek için satın alırsa, bu mümkün olmaması halinde şer'î işlerde harcanmak üzere, müslümanların maslahatlarında kullanılmak kaydıyla satın alırsa bu da caizdir. Bir de kâfirlerin elinde bulunan mallarda haram olan bir durum da söz konusudur, fakat bizzat hangisinin haram olduğu bilinememektedir, işte bu gibi şeylerde de onlarla muamele haram olmaz, caizdir. Meselâ pazarlarda satılan malların gasp edilip edilmediği çalınıp çalınmadığı bilinmemektedir. İşte bu gibi alım satımında bir mahzur yoktur."[197]

Buharî'nin, Alım-Satım kitabının, müşriklerle ve harb ehliyle alım-satım bahsinde bir rivayeti bulunmaktadır. Hadisi rivayet eden Hz. Ebu Bekir (r.a.)'in oğlu Abdurrahman (r.a.)'dır, demiştir ki: "Biz Hz. Peygamber (s.a.v.) ile beraber bulunuyorduk. Bir ara saçı-başı toz içinde bir müşrik adam geldi. Önünde birkaç koyun bulunuyordu. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle dediler: Bunlar satılık mı, yoksa bağış mı? Adam dedi ki: Hayır, bunlar,satılıktır. Hz.Peygamber (s.a.v.) de bundan bir koyun satın aldı.[198] İbn Battal da diyor ki: Kâfirlerle ticarî manadaki muameleler caizdir. Ancak müslümanlarla savaş halinde olanların (harb ehlinin) müslü-manlann aleyhine kullanılabilecek şeylerin muamelesi ise caiz değildir”[199]

Yine Hz. Peygamber (s.a.v.)'den sabit olarak gelen rivayete göre, kendisi (s.a.v.), bir yahudiden 30 vesak arpa almış, bunun için de yahudiye zırhını rehin olarak bırakmıştır.[200]

Şeyhu'l-İslâm İbn Teymiyye diyor ki:

- "Müslüman bir kimse, bir şeyler satın almak için Daru'l-harb'e yolculuk edip gitse, bu bize göre caizdir. Nitekim bunun caiz olduğunu, Hz. Ebu Bekir (r.a.)'in Hz. Peygamber'in hayatta iken Şam'a yaptığı ticari seferleri bunu göstermektedir. Halbuki Hz. Ebu Bekir'in ticaret için buralara yolculuk yaptığı sıralarda, burası Daru'1-Harb idi. Bununla ilgili başka hadisler de vardır.

i Ancak müslümanların, müslüman olmayan unsurların bayramlarında, onların yararlanabilecekleri şeyleri, bayramları sebebiyle satmaları, yiyecek, giyecek, koku ve çiçek gibi şeyler satmaları veya bunları bayramları sebebiyle onlara hediye etmeleri, bu, bir tür onlara yardımdır. Bayramlarının ayakta kalması için bir katkıdır. Bu da bir temele dayanıyor ki, bu temel şudur: Müslümanlar, şarap ve içki imal etmeleri için üzüm ve şıra gibi şeyleri bunlara satamazlar, böyle bir şey caiz değildir.

Ayni zamanda, müslümanlarla savaşmaları için bunlara silâh satışı da caiz değildir.[201]

b- Müslüman bir kimsenin müslüman olmayanlara, müslüman olmayanın da müslümanlara vakıfta bulunması:

b- Karşılıklı Vakıflaşma

İbn Kayyım der ki: Bunların yaptıkları vakıflara gelince, bu hususta şuna dikkat edilir: Eğer belirli bir şeye veya cihete vakfederlerse, müslüman için bu şey veya cihete vakfı caizdir. Meselâ miskinlere, yoksul ve fakirlere sadaka olmak üzere yapılan vakıf, kamu yararına ait hizmetler için, yollar için yapılan vakıf, çocukları adına, kendilerinden sonra gelecek olan nesilleri adına yapılacak olan vakıflar, sahih ve geçerli olan vakıflardır. Bu vakıfların hükmü de tıpkı müslümanların bu gibi cihet ve yerlere yapmış oldukları vakıfların hükmü gibidir.

Ancak müslüman olmayan kimsenin yapmış olduğu vakıf şartında, çocuklarının veya akrabasının küfürlerinde kalmaları şartı ile bir vakıf yapmışlarsa, müslüman olmaları halinde bundan yararlanamazlar diye bir şart getirmişlerse, işte bu şart sahih değildir. Hakimin de bu vakıf hükmüne veya şartına göre hükmetmesi, gereğine göre hareket etmesi caiz değildir. Bu ümmetin ittifakıyla da böyledir. Çünkü böylesi bir şart İslâm dini ile, ALLAH'ın kendilerini peygamber olarak gönderdiği Hz. Muhammed'in dini ile çelişkilidir.

Müslüman bir kimsenin bunlara bir şeyi vakfetmeleri ise, ALLAH ve Rasûlünüh hükmüne uygun olan hususlarda sahihtir. Buna göre müslüman bunlardan belirli birilerine, veya bunlardan olan akrabasına yahut onlardan filan oğullarına diye vakıf yapabilir, bu sahihtir.

Ancak yapılan vakfın sebebi ve gereği küfür olmamalıdır, veya vakıftan yararlanabilme şartı küfür olmamalı yahut yararlanabilmelerine bir mani olmamalıdır. Meselâ adam, çocuklarına, babasına veya yakınlarına kâfirliklerinde kalırlarsa da bundan yararlanabilirler, şayet müslüman olurlarsa artık kesinlikle bundan yararlanma hakkına sahiptirler.

Fakat bunların kiliseleri için, havraları ve küfür yerleri için yaptıkları vakıflar, burada küfrün şiarlarını ayakta tutacaklardır. İşte bu manadaki vakıflar ne bir kâfir için ve ne de bir müslüman için sahih değildir. Çünkü böyle bir şeyde onların küfürlerine daha büyük bir yardım, buna daha güçlü bir takviye yapılmış olur. Bu ise ALLAH'ın dinine aykırıdır.[202]

c- Müslüman Olmayan Kimseleri Ziyaret Etmek Ve Onları Tebrik Etmek

İmam Buharı, Cenaze bahsinde, Hz. Enes (r.a.)'den rivayette bulunuyor. Hz. Enes (r.a.) demiştir ki: "Yahudi bir çocuk vardı, bu çocuk Hz. Peygamber (s.a.v.)'e hizmet ediyordu. Hastalandı, Hz. Peygamber (s.a.v.) kendisini ziyarete gitti, başucunda oturdu ve ona dedi ki: "Gel, mtislü-man ol". Çocuk, dönüp babasına baktı, çünkü babasının yanında idi. Bunun üzerine babası dedi ki: "Ebu'l-Kasım'a (Muhamrned'e) itaat et. O da müslüman oldu." Hz. Peygamber (s.a.v.) oradan çıkıp gittiğinde şöyle diyordu:

"Onu cehennem ateşinden kurtaran ALLAH'a hamdolsun."[203]

Yine bir başka rivayet Ebu Talib ile ilgilidir. Ebu Talib ölüm döşeğinde iken, Hz. Peygamber (s.a.v.) kendisini ziyaret eder ve, ona İslâmı sunar."[204]

İbn Battal diyor ki: "Eğer bunların ziyaret edilmelerinde, İslama girmeleri umudu varsa, ziyaret meşrudur. Şayet böyle bir durum yoksa, gerekmez."[205]

îbn Hacer ise der ki: Benim kanaatim odur ki, bu ziyaret meselesi maksatlara göre değişir. Bazan olur ki, gayri müslimi ziyaret etmenin bir başka yaran ve maslahatı olabilir."[206]

Ancak gayri müslimlere ait küfür şiarları ve alâmetleri ile ilgili olarak kendilerini tebrik etmek, kutlamak haramdır. Hem de bu haramlık ittifak iledir. Meselâ bunları bayramları sebebiyle tebrik etmek gibi. Bir misal olarak adam diyor ki:

"Bayramın kutlu olsun, veya seni bayram ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın