|
Konu Başlığı: Yâsir ve Aile Efradına Yapılan İşkenceler Gönderen: Sümeyye üzerinde 28 Ocak 2010, 17:28:22 Yâsir ve Aile Efradına Yapılan İşkenceler 25-28. Yâsir b. Amir, Yemen´den gelip Mekke´de yerleşmiş ve Ebu Huzeyfie´nin kölesi Sümeyye Hatunla da evlenerek ondan Ammar ve Abdullah adlarında iki oğulları dünyaya gelmişti.[683] Bu ev halkı topluca Müslüman olmuşlar,[684] dinlerinden döndürülmek için, Mahzum oğulları tarafın dan toplu olarak işkenceden işkenceye uğratılmışiardır.[685] Mahzum oğulları; Ammar1!, Ammar´ın babası Yâsirl, Yâsirln zevcesi ve Ammar´ın annesi Sümeyye Hatunu öğlenin en sıcak saatinde güneşin kızdırdığı Mekke kayalığına götürüp işkence yaparlardı.[686] Bathâ´da Yâsir´e ve Ammar ile Sümeyye Hatuna işkence yapıldığı sırada, Peygamberimiz (a.s.) onlara rastlamıştı .[687] Yâsir: "Yâ Rasûlallah![688] Zaman hep böyle, işkenceli mi olacak?" diye sordu. Peygamberimiz (a.s.): "Sabrediniz!" buyurduktan sonra: "Ey Allah! Yâsir ailesini (ev halkını) yarlığa!" diyerek dua etti.[689] Peygamberimiz (a.s.), yine, bir gün, işkenceye uğratıldıkları sırada onlara rastlamıştı: "Sabrediniz ey Yâsir ailesi (ev halkı)"[690] "Sevininiz ey Yâsir ailesi (ev halkı)!"[691] "Sevininiz ey Ammar ailesi (ev halkı)!"[692] "Hiç şüphesiz, sizin mükâfat yeriniz Cennettir!" buyurdu.[693] Yâsir; müşriklerin söyletmek istedikleri şeyi söylemedi. İslâm´ın şerefi için ölmeyi göze aldı![694] Müşriklerin işkenceleri altında can verdi.[695] İslâm´da ilk erkek şehit o oldu.[696] Abdullah b. Yâsir de okla vurulup yere düşürüldü![697] Yüce Allah onlardan razı olsun! Yâsir b. Âmirin zevcesi ve Ammar ile Abdullah´ın anneleri olan Sümeyye Hatun ise,[698] Müslümanlığını açıklamaktan çekinmeyen ilk yedi Müslümandan birisi olup,[699] dininden döndürülmek için yapılan en ağır işkencelere çok zayıf ve yaşlı olmasına rağmen katlanır, müşriklerin yaptırmak iste diklerini yapmaz,[700] İslâm´ın şerefi için ölmeyi göze alır, müşriklerin söyletmek istediklerini söylemez di.[701] Kocası Yâsir işkenceler altında can verdikten sonra, Sümeyye Hatun, işkence için Ebu Cehil´e tes lim edilmişti.[702] Ebu Cehil; akşamleyin, harbesini yanına alıp, Müslümanlara işkence yapılan yere uğrar,[703] onlara[704] ve Sümeyye Hatuna söver sayardı.[705] Sümeyye Hatun da, Ebu Cehil´e ağır karşılık verirdi.[706] Nihayet, Sümeyye Hatunun bir bacağını bir deveye, öteki bacağını da başka bir deveye bağladılar.[707] Ebu Cehil, harbesini Sümeyye Hatunun önüne sapladı ve onu şehit etti.[708] İslâm´da ilk kadın şehit de Sümeyye Hatun oldu.[709] Yüce Allah ondan razı olsun! Ammar b. Yâsir de, Müslümanlığını açıklamaktan çekinmeyen yedi mücahidden birisi olup,[710] din lerinden döndürülmek için en ağır işkencelere uğratılan Müslümanlardandı .[711] Kendisi öğlenin en sıcak saatinde Mahzum oğulları tarafından Remda´ya, Mekke kayalığına götürülür,[712] demir gömlek giydirilip yakıcı güneş altında tutulur, vücudunun yağı eritilir,[713] yapılan işkencenin ağırlığından, ne söylediğini bilmez hale gelirdi![714] Ammar b. Yâsir´e-sırtı ateşle yakılarak da-işkence yapıldığı olurdu. Sırtındaki yanıkların izleri, yıllar geçtiği halde bile kaybolmamış: "Nedir bunlar?" diye sorulduğu zaman: "Bunlar Kureyşîlerin Mekke´de, Remda´da bana ateşle yaptıkları işkencelerin izleri!" demiştir.[715] Ammar b. Yâsir, bir gün, Peygamberimiz (a.s.)a gelip: "Yâ Rasûlallah! Bize yapılan işkenceler son derecelerine vardırıldı!" dedi. Peygamberimiz (a.s.): "Sabrediniz ey Yakzan´ın babası!" buyurduktan sonra: "Ey Allah! Ammar ailesinden hiç kimseye Cehennem azabını tattırma!" diyerek dua etti.[716] Müşrikler; Ammar b. Yâsir´e gâh güneşin en yakıcı sıcaklığı altında göğsüne ağır kaya parçası koyarak, gâh boğarcasına başını suya batırarak da işkence yaparlardı.[717] Mugîre oğulları onu Meymun kuyusuna batırırlardı.[718] Müşriklerin suya batırarak işkence yapmış olduklan bir sırada Peygamberimiz (a.s.) Ammar b. Yâsir´e rastlamıştı. Ammar ağlıyordu! Peygamberimiz (a.s.) elini onun gözlerinin üzerine sürdü ve: onların söyletmek istediklerini söyleyiver, işkenceden kurtul!" buyurdu.[719] Kureyş müşriklerinden[720] Mugîre oğulları[721] Ammar b. Yâsir´i bir gün yakaladılar,[722] Meymun kuyusunun içine hatırdılar.[723] "Sen Muhammed´e sövünceye ve ´Lât ve Uzzâ[724] Muhammed´in dininden[725] daha iyidir deyinc eye kadar seni bırakmayacağız!" dediler.[726] Peygamberimiz (a.s.)a dil uzattırmadıkça ve putlarının daha hayırlı olduğunu söyletmedikçe de, onu bırakmadılar.[727] Peygamberimiz (a.s.)a: "Yâ Rasûlallah! Ammar kâfir olmuş!" diye haber verildi. Peygamberimiz (a.s.): "Hayır![728] Ammar, tepesine kadar,[729] tepesinden tırnağına kadar[730] imanla doludur![731] İman onun etine ve kanına karışmış, işlemiştir!" buyurdu.[732] O sırada, Ammar b. Yâsir, Peygamberimiz (a.s.)ın yanına geldi.[733] Ağlıyordu. Peygamberimiz (a.s.), onun gözlerini eliyle silerken: "Sana ne oldu?[734] Arkanda ne haber var?" diye sordu. Ammar b. Yâsir: "Şer var[735] yâ Rasûlallah![736] Beni sana sövdürmedikçe,[737] beni senden vazgeçirtmedikçe,[738] Lât ve Uzzâ[739] putlarının da[740] senin dininden[741] daha iyi olduğu bana söylettirilmedikçe bırakıl madım!" dedi.[742] Peygamberimiz (a.s.): "Sana bunlar söylettirildiği zaman, kalbini nasıl bulmuştun? Söylemiş olduğun sözlerden, kalbin ferahlı mı idi; değil mi idi?"[743] diye sordu. Ammar b. Yâsir: "Hayır! Ferahlı değildi![744] Kalbimi Allah´a ve Resûlüne imanın ferahlığı ve rahatlığı içinde[745] ve dinime bağlılığımı da demir den daha sağlam bulmuşumdur!" dedi. Bunun üzerine, Peygamberimiz (a.s.): "Öyle ise, sana bir vebal yok![746] Ey Ammar![747] Eğer onlar bir daha bu söylediğini tekrarlatmak için seni zoriarlarsa, tekrarlayıver!" buy urdu.[748] "Kalbi iman üzere (sabit ve müsterih) olduğu halde ikraha (cebre) uğratılanlar müstesna olmak üzere, kim imandan sonra Allah´ı tanımaz, fakat küfre göğsünü açarsa, işte Allah´ın gazabı o gibilerin başındadır. Onların hakkı en büyük azabdır!"[749] mealli âyetteki istisnanın Ammar b. Yâsir hakkında nazil olduğu rivayet edilir.[750] [683] İbn Sa´d, Tabakât, c. 4, s. 136, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 157, İbn Kuteybe, Kitâbu´l-maârif, s. 111, İtan Abdilberr, İstiâb, c.4, s. 1 863, Zehebî, Si yem a´lâmi´n-nübelâ, c. 1, s. 292. [684] İbn Sa´d, c. 3, s. 246, İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 5, s. 467. [685] İbn Sa´d, t 3, s. 248, 249, Belâzuıî, c. 1,s.16O, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1589, İbn Esîr, Usd, c, 4, s. 131, Zehebî, Siyer, c.1, s. 293. [686] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1, s. 32, Ebu´l-Fidâ, el-Bidâye ve´n-nihâye, c. 3, s. 58. [687] İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s. 342, İbn Sa´d, c. 3, s. 249, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 62, Belâzurî, c. 1, s. 161, İbnAbdilberr, c. 4, s. 1589, Zehebî, Siyer, c . 1, s. 294, Heysemî, Mecmau´z-zevâid, c. 9, s. 293. [688] Heysemî, Mecmau´z-zevâid, c. 9, s. 293. [689] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 249, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 62, Belâzurî, c. 1, s. 161, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1589, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 294, Heysemî, c. 9, s. 293, Alâuddin Ali, Kenzu´l-umm âl, c. 13, s. 528. [690] İbn İshak, İbn Hişam, c. 1,s.342, Belâzurî, c. 1 , s. 160, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 383, EbuNuaym, Hilyetü´l-evliya, c.1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyer, c .1, s. 393, Heysemî, c. 9, s. 293, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 648. [691] İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s. 342, Beyhakî, Delâil, c. 2, s. 282, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 388-389, Zehebî, Târîhu´l-İslâm ,s. 218, Ebu´l-Fidâ, el-Bidâye ve´n-nihâye, c. 3, s. 59, Heysemî, c. 9, s. 293. [692] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 249, Beyhakî, c. 2, s. 282, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1589, Heysemî, c. 9, s. 293. [693] İbn İshak, İbn Hisam, Sîre, c. 1, s. 342, İbn Sa´d, Tabakâtü´l-kübrâ, c. 3, s. 249, Hâkim , Müstedrek, c. 3, s. 383, EbuNuaym, Hilyetü´l-eviiyâ, c. 1, s. 140, Beyhakî, Delâilü´n-nübüvve, c. 3, s. 282, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1589, İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 5, s. 468, Zehebî, Târîhu´l-İslâm, s. 21 8, Ebu´l-Fidâ, el-Bidâye ve´n-nihâye, c. 3, s. 59, Heysem f, Mecmau´z-zevâid, c. 9, s.293, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 648, Alâuddin Ali, Kenzu´l-ummâl, c. 11, s. 728. [694] Zemahşeri, Keşşaf, c. 2, s. 430, Nesefi, Medârik, c. 2, s. 301. [695] "Bir daha kâfirler seni yakalayıp suya batırırlar ve sana ´Şöyle şöyle söyle!´ derler ve bu işkenceyi tekrarlarlarsa, Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 160, Zemahşeri, Keşşaf, c. 2, s. 430, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s.67, Kurtubi, Tefsir, c. 10, s.180, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 648, Halebî, İ nsânu´l-uyün, c. 1, s. 483. [696] Zemahşeri, Keşşaf, c. 2, s. 430, Fahru´r-Râzî, Tefsir, c. 20, s. 121, Kurtubi, Tefsir, c. 1 0, s. 1 80, Beyzâvî, Tefsir, c. 1, s.571, Ebussuud, Tefsir, c. 5, s. 143. [697] Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 160, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 3, s. 148. [698] İbn Sa´d, Tabakât, c. 4, s. 136, Belâzurî, c. 1, s. 157, İbn Kuteybe, Maârif, s. 111, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1863, Zehebî, Siyeru a´lâmi´n-nübelâ, c. 1, s. 292. [699] İbn Sa´d, c. 3, s. 233, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 404, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 53, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 349, EbuNuaym, Hilye, c. 1, s. 1 40, Beyhakî, c. 2, s. 281, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1864, İbn Esîr, Usd, c. 7, s. 152, Zehebî, Târîh, s. 21 8, Ebu´l-Fidâ, c. 3, s. 58. [700] İbn Sa´d, Tab akât, c. 8, s. 264, Zürk ânf, M evâ hibu´l -ledünn iye Şerhi, c. 1, s. 2 66. [701] Zemahşeri, Keşşaf, c. 2, s. 430, Nesefi, Medârik, c. 2, s. 301. [702] Halebî, İnsânu´l-uyün, c. 1, s. 483, Zürkânf, Mevâhibu´l-ledün niye Şerhi, c. 1, s. 266. [703] Ebu Nuaym, Hilyetü´l-evliyâ, c. 1,s.14O, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1865, Kurtubi, Tefsir, c. 10, s. 181. [704] Ebu Nuaym, Hilye, c.1, s. 140, Fahru´r-Râzî, Tefsir, c. 20, s. 121, Kurtubi, Tefsir, c. 10, s. 181. [705] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1865, Kurtubi, Tefsir, c. 10, s. 181. [706] Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 160, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67. [707] Zemahşeri, Keşşaf, c. 2, s. 430, Fahru´r-Râzî, Tefsir, c. 20, s. 121, Kurtubi, Tefsir, c. 10, s. 180, Hâzin, Tefsir, c. 3, s. 136,Beyzâvî, Tefsir, c. 1, s. 571. [708] İ bn Sa "d, Tab akâtü´ l-kübrâ, c. 8, s. 264-265, Bel âzu rf, E nsâb u´l-eşrâf, c. 1, s. 160, Be yhak f, D elâ ilü ´n-n übüwe, c. 2, s. 82,İbn Hazm, Cevâmiu´s-Sîre, s. 54, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1965, Zemahşeri, Keşşaf, c. 2, s. 430, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67,Zehebî, Târîhu´l-İslâm, s. 21 8, Ebu´l-Fidâ, el-Bidâye ve´n-nihâye, c. 3, s. 59, Halebî, İnsânu´l-uyün, c. 1, s. 483. [709] İbn Sa´d, Tabakât, c. 8, s. 264-265, Belâzurî, E nsâb, c. 1, s. 160, İbn Kuteybe, M aârif, s. 112, Beyhakî, Delâilü´n-nübüvve,c. 2, s. 282, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1865, Zemahşeri, c. 2, s. 430, Süheylî, Ravdu´l-ünüf, c. 3, s. 220, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67,F ahru´r-R âzf, Tefsir, c. 20, s. 1 21, Ku rtub f, Tefsir, c. 10, s. 180, Zehebî, s.218, E bu´l-F idâ, c. 3, s. 59, H ale bf, c. 1, s. 483. [710] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 233, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 404, İbn Mâce, Sünen, c. 1, s. 53, Hâkim , Müstedrek, c. 3, s.349, Ebu Nuaym, c. 1,s.14O, Beyhakî, Delâil, c. 2, s. 282, İbn Abdilberr, c. 4, s. 1864, İbn Esîr, Usd, c. 4, s. 130, Zehebî, Târîh, s.217, Ebu´l-Fidâ, c. 3, s. 58. [711] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 248. [712] İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s.342, Ebu´l-Fidâ, c. 3, s. 58. [713] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 233, Ahmed b. Hanbel, c. 1, s. 404, İbn Mâce.c. 1,s.53, Belâzurî, c. 1, s. 158, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Târîh, s. 53, Belâzurî, c. 1, s. 1 58, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Târîh, s. 217. [714] İbn Sa´d, c. 3, s. 248, Belâzurî, c. 1, s. 1 58, Zehebî, Siyeru a´lâmi´n-nübelâ, c. 1, s. 293, Suyûtî, Dürru´l-m ensür, c. 4, s.132. [715] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 248, Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 1 58. [716] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 4, s. 1864, Süheylî, Ravtiu´l-ünüf, c. 3, s. 220, Halebî, İnsânu´l-uyûn, c. 1, s. 483-484. [717] İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67. [718] Taberî, Tefsir, c. 14, s. 1 81, Hâzin, Tefsir, c. 3, s. 136, Suyûtî, Dürru´l-mensûr, c. 4, s. 132. [719] İbn Sa´d, Tabakâtü´l-kübrâ, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1 , s. 159, Zehebî, Siyeru a´lâmi´n-nübelâ, c. 1 , s. 294. [720] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1,s.159, Taberî, Tefsir, c. 14, s. 182. [721] Taberî, Tefsir, c. 14, s. 181, Hâzin, Tefsir, c. 3, s. 136, Suyûtî, Dürru´l-mensûr, c. 4, s. 132. [722] İbn Sa´d, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159, Taberî, c. 1 4, s. 181-182, E bu Nuaym, Hilyetü´l-evliyâ, c. 1, s. 140, Zehebî, c. 1, s. 294, Ebu´l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 587, Suyûtî, Dürr, c. 4, s. 132. [723] Taberî, c. 14, s. 181, Hâzin, c. 3, s. 136. [724] Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 159, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67. [725] Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 159. [726] Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 159, İbn E ar, Kâmil, c. 2, s. 67. [727] İbn Sa´d, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159, Ebu Nuaym, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Usdu´l-gâbe, c. 4, s. 130-131. [728] Zemahşeri, Keşşaf, c. 2, s. 430, Fahru´r-Râzî, Tefsir, c. 20, s. 121, Nesefi, Medârik, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Beyzâvî, Tefsir, c. 1, s. 571, Ebussuud, Tefsir, c. 5, s. 143. [729] Tirmizî, Sünen, c. 1, s. 52, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 392, Ebu Nuaym, c. 1, s. 139, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 296, Heysemî, Mecmau´z-zevâid, c. 9, s. 295. [730] Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 139-140, Zemahşeri, c. 2, s. 430, Fahru´r-Râzî, c. 20, s. 121, Nesefi, Medârik, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 2, s. 136, Beyzâvî, c. 1, s. 571, E bussuud, c. 5, s. 143, Alâuddin Ali, Kenzu´l-umm âl, c. 11, s. 724. [731] Tirmizî, c. 1, s. 52, Zemahşeri,c. 2, s. 430, Fahru´r-Râzî,c. 20, s. 121, Hâzin, c. 3, s. 136,Beyzâvî, c.1 ,s. 571, Ebussuud, c. 5, s. 143, Heysemî, c. 9, s. 295. [732] Zemahşeri, c. 2, s. 430, Fahru´r-Râzî, c. 20, s. 121, Nesefi, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Beyzâvî, c. 1, s. 571 ,Ebussuud, c. 5, s. 143. [733] İbn Sa´d, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159, Taberî, c. 14, s. 182, Ebu Nuaym, c. 1 ,s. 140, Zemahşeri, c. 2, s. 430, Fahru´r-Râzî, c. 20, s. 121, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Nesefi, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Beyzâvî, c. 1, s. 571. Ebussuud, c. 5, s. 143. [734] Zemahşeri, c. 2, s. 430, Fahru´r-Râzî, c. 20, s. 121, Nesefi, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Beyzâvî, c. 1, s. 571 , Ebussuud, c. 5, s. 143. [735] İbn Sa´d, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 1 59, Ebu Nuaym, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyeru a´lâmi´n-nübelâ, c. 1, s. 294. [736] İbn Sa´d, Tab akâtü´l-kübrâ, c. 3, s. 249, E bu Nuaym, Hilyetü´l-evliyâ, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâm il, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyeru a´lâmi´n-nübelâ, c. 1, s. 294. [737] Ebu´l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 588. [738] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 159, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Siyer, c. 1 , s. 294. [739] Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 159. [740] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, E nsâb, c. 1, s. 159, E bu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 294, Ebu´l-Fidâ, Tefsir, c. 2,s. 588. [741] Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 159. [742] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, E nsâb, c. 1, s. 159, E bu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 294,Ebu´l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 588. [743] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâb, c,1, s. 159, Taberî, Tefsir, c. 14, s. 182, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâm il, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyer, c. 1 , s. 294, Ebu´l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 588. [744] Suyûtî, Dürru´l-m ensûr, c. 4, s. 132. [745] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, Ensâb, c.1, s. 159, Taberî, Tefsir, c. 14, s. 182, Ebu Nuaym, Hilye, c. 1, s. 140, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Zehebî, Siyer, c. 1 , s. 294, Ebu´l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 588. [746] Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 160. [747] İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67. [748] İbn Sa´d, c. 3, s.249,Belâzurî, c. 1, s. 160, Taberî,c. 14, s. 182, EbuNuaym, c.1, s.1 40, Zemahşeri, c. 2, s.430,Fahru´r-Râzî, c. 2, s. 121 , İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Kurtubi, Tefsir, c. 10, s. 180, Nesefi, c. 2, s. 301, Hâzin, c. 3, s. 136, Zehebî, Siyer, c. 1, s. 294, Ebu´l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 588, Beyzâvî, Tefsir, c. 1, s. 571, Ebussuud, c. 5, s. 143. [749] Nahl:106. [750] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 249, Belâzurî, c. 1, s. 159-160, Taberî, c. 14, s. 182, Vahidi, Esbâbü´n-nüzûl, s. 190, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 67, Kurtubi, c. 10, s. 180, Zehebî, Siyer, c. 1,s.295, Ebu´l-Fidâ, Tefsir, c. 2, s. 588. M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 1/382-388. |