Dârül Erkama Ne Zaman Girildiği

Dârü´l-Erkam´a Ne Zaman Girildiği ve Orada Ne Kadar Kalındığı Meselesi

Peygamberimiz (a.s.)ın Dârü´l-Erkam´a giriş sebebi olarak, her ne kadar, nübüvvetin dördüncü yılından itibaren başlayan mücadele devri içinde müşrikler tarafından yapılan baskı ve işkencelerin arttırılışı ileri sürülmekte[708] olup, bu hususta müşahhas bir misal verilmek istenilerek, Mekke vadilerinden bir vadide Sa´d b. Ebi Vakkas´ın bazı sahabilerle birlikte namaz kıldıkları sırada üzer lerine gelen müşriklerden bazı kimselerin Müslümanlarla münakaşaya ve hatta kavgaya tutuşmaları ve Sa´d b. Ebi Vakkas´ın da eline geçirdiği bir deve çene kemiğiyle vurup onlardan birisinin başını yarması hadisesi[709] üzerine Peygamberimiz (a.s.)ın ashabı ile birlikte Dârü´l-Erkam´da gizlenmek zorunda kaldığı açıklanırsa da;[710] Sa´d b. Ebi Vakkas´la namaz kılan sahabiler arasında bulunan[711] Ammar b. Yâsir´in Dârü´l-Erkam´a girildikten sonra Müslüman olduğu[712] ve kendisinin Müslüman olmadan namaz kılmış olamayacağı gözönünde tutulursa, bu hadisenin Dârü´l-Erkam´a giriş sebebi olamayacağı açıktır.

Bu hususta, Müslümanlar ve gayrimüslimler tarafından kitap ve ansiklopedilerde ileri sürülen görüşler de gerçeği aksettirmekten uzaktırlar.

Meselâ, İngilizce´den Türkçe´ye çevrilen İslâm Ansiklopedisi´nde:

Springer´e ve Caetani´ye dayanılarak kaleme alınmış olan "Erkam" maddesinde:

"Ömer´in ihtidasından biraz sonra, Peygamber, Erkam´ın evini bırakmıştır.

Orada ne zaman ve ne kadar kaldığı, katî olarak malûm değildir.

Fakat, 615-617 seneleri arasında kalmış olması muhtemeldir.

İbn Hişam, el-Erkam´dan hiç bahsetmez.

Taberî´nin bu vak´adan haberdar olmasına göre, İbn Hişam´ın da bilmesi icab ederdi.

Taberî umumî tarihinde vak´adan bahsederse de, Peygamberin hayatına ait fasılda bu noktaya temas etmez" denilmektedir.[713]

İngilizce, Fransızca ve Almanca "İslâm Ansiklopedisi"!erine dayanılmak ve ilmî bir tahrir heyetince gerekli incelemeler yapılmak suretiyle Arapça olarak yazılıp yayınlanmış bulunan Dâiretü´l-Maârifu´l-İslâmiye´nin "Erkam" maddesinde de:

Peygamberin mihnetli günlerinde, emniyetli, davetini yapmaya elverişli ve yararlı bulduğu Dârü´l-Erkam´ı, Hz. Ömer´in Müslüman olması üzerine terkettiği açıklandıktan sonra:

"Peygamberin, bu eve ne sığındığı tarih, ne de içinde kaldığı müddet hakkında bize tahkikli rivayeti er zikre di İm iş değildir.

Fakat, biz, bunun 615 yılı ile 617 yıllan arasında olduğunu söyleyebiliriz" denilmekte ve İngilizce´ den Türkçe´ye çevrilen İslâm Ansiklopedisi´nde olduğu gibi, İbn Hişam´ın bu evden hiç bahsetmediği ve Taberî´nin de, bu kıssayı bildiği halde, kitabının Peygamberimiz (a.s.)ın siretine ait kısmında bundan hiç söz açmadığı görüşü tekrarlanmaktadır.[714]

Halbuki, kaynaklarımızdan bazılarında bu hususun da açıklanmış bulunduğu görülür. Meselâ:

İbn Sa´d (d. 168-Ö. 230 Hicrî) Tabakâtü´l-Kübrâ´sında; Peygamberimiz (a.s.)ın Dârü´l-Erkam´a girişinin İslâmiyetin evvelinde olduğunu, Erkam´ın oğlu Osman´dan gelen rivayetle açıklar.[715]

Hâkim (d. 321-ü. 405 Hicrî) Müstedrek´inde, İbn Sa´d´in tesbitini-" evvel" kelimesini düşürmüş olarak-aynı senedle tekrarlar.[716]

İbn Hazm (d. 334-Ö. 456 Hicrî) Cemhere´sinde, İslâmiyet daha Mekke´de ifşa edilmeden önce, Peygamberimiz (a.s.)ın Dârü´l-Erkam´da Müslümanlarla birlikte toplandığını kaydeder.[717]

İbn Abdilber (d ?-ö. 463 Hicrî] İstiâb´ında, İslâmiyetin evvelinde Peygamberimiz (a.s.)ın Dârü´l-Erkam´da gizlenip, oradan çıkıncaya kadar insanları orada İslâmiyete davetle meşgul olduğunu bildirir.[718]

İbn Hacer (d. 77E^ö. 352 Hicrî), bu hususta Hâkim´in söylediğini-ondan aldığını açıklamak suretiyle-tekrarlar.[719]

Nihayet, Diyarbekrî de (ö. 990 Hicrî) İslâmiyetin başlangıcında Peygamberimiz (a.s.)ın Dârü´l-Erkam´da gizlendiği ve Müslümanlarla toplandığı rivayetini de kaydeder.[720]

Yukarıda sıraladığımız tarihî bilgilere göre; Peygamberimiz (a.s.)ın Dârü´l-Erkam´a giriş tar ihini nübüvvetin dördüncü yılı değil, nübüvvetin birinci yılı ve hatta Erkam´ın Müslüman oluş tarihine göre, birinci yılın da ilk ayı olarak kabul etmek gerekir.

Dârü´l-Erkam´dan ne zaman çıkıldığı ve orada ne kadar kalındığı meselesine gelince; Abdullah b. Ömer´in bildirdiği gibi, Hz. Ömer, nübüvvetin altıncı yılında, Zilhicce ayında Müslüman olmuş[721] ve Dârü´l-Erkam´dan çıkış da bu hadiseyi takip etmiştir.[722]

[708] Diyarbekrî, Hamis, c. 1, s. 293, Ahmed Zeynf Dahlan, Sîretü´n-nebf, c. 1, s. 99.

[709] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1 , s. 281 -282, Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 116, Taberî, Târih, c. 2, s. 216, İbn Hazm ,Cevâmiu´s-Sîre, s. 51 , İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 2, s. 367, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 2, s. 33, Halebî, İnsânu´l-uyûn, c. 1, s. 456.

[710] H al ebf, İ n sânu´l -uyun, c. 1, s. 456, AJım ed Z. D ah lan, Sîretü´n-nebf, c. 1, s. 99.

[711] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre.d, s. 281-282, Belâzurî, c. 1, s. 116, Taberî, c. 2, s. 216, İbn Hazm, s. 51, İbn Esîr, Usd.c.2, s. 367, İbn Hacer, c. 2, s. 33.

[712] Halebî, İn sânu´l-uyun, c. 1, s. 456.

[713] İslâm Ansiklopedisi, c. 4, s. 31 6.

[714] Dâiretü´l-maârif el-islâmiye, c. 4, s. 316.

[715] İbn Sa´d, Tabakâtü´l-kübrâ, c. 3, s. 242.

[716] Hakim, Müstedrek, c. 3, s. 502.

[717] İbn Hazm, Cemhere, c. 1 , s. 143.

[718] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 131.

[719] İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1 , s. 28.

[720] Diyarbekrî, Hamis, c. 1, s. 293.

[721] İbn Sa´d, Tabakât, c. 3, s. 269-270, Zürkânî, Mevâhibu´l-ledünniye Şerhi, c. 1, s. 272.

[722] . İbn Sa´d, c. 3, s. 243, 269, Hâkim, Müstedrek, c. 3, s. 502, Ebu Nuaym, Delâil, c. 1, s. 1, s. 132, İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 1 32, İbn Esîr, Usdu´l-gâbe, c. 1, s. 74, Ebu´l-Fidâ, el-Bidâye ve´n-nihâye, c. 3, s. 31, İbn Hacer, el-İsâbe, c. 1 , s. 28.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 1/249-251.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın