Zeyd b. Hârise nin Karde Seferi

Zeyd b. Hârise´nin Karde Seferi

Seferin Tarihi, ilffevkii ve Sebebi

Karde (Karade) seferi, Hicretin 28. ayının başında Cumâde´l-âhire ayında[528] ve kış mevsiminde idi.[529]

Karde (Karade) Necid sularından bir sudur[530] ve Rebeze ile Zât-i Irk´ın nahiyesi Gamer arasın-dadır.[531]

Kureyş müşrikleri Bedir hezimetinin öcünü almak üzere yapılacak savaşa Ebu Süfyan´ın Bedir´den kaçırıp kurtardığı ticaret kervanındaki mallarıyla yardımcı olmaya hazırlanmışlardı[532] ve yapacakları her ticaret seferiyle savaş güçlerini arttırmaya yönelmiş bulunuyorlardı.

Fakat, Bedir´de uğradıkları hezimetten sonra, korkarak, Şam´a gidemez, ticaret yapamaz olmuşlardı.[533]

Bir gün, Safvan b. Ümeyye:

"Muhammed ile ashabı ticaretimizi felce uğrattı. Onlara karşı ne yapacağımızı, nasıl hareket edeceğimizi bilmiyoruz.

Onun adamları sahil yollarını tutmuşlar, hiç bırakmıyorlar. Sahil boyu halkı da anlaşıp onlarla birlik olmuşlar, birlikte hareket ediyorlar. Nereye gideceğimizi bilmiyoruz! Yurdumuzda oturup duracak olursak, şu sermayelerimizi yiyip tüketeceğiz.

Halbuki, biz bu sermayeleri yazın Şam, kışın da Habeşistan ticaretinde işletirdik!" diyerek şikâyetlendi.

Esved b. Muttalib:

"Sahil yolu tehlikeli ise, sen de Irak yolunu tut, ticaretine o yolla devam et!" dedi.

Safvan:

"Ben o yolu biliyor değilim ki!" dedi.

Esved b. Muttalib:

"Ben sana bir kılavuz salık vereyim mi ki, o seni gözü yumulu olarak oraya hiç şaşmadan götürü versin?" dedi.

Safvan b. Ümeyye:

"Kimmiş o?" diye sordu.

Esved b. Muttalib:

"Furat b. Hayyânü´l-İclî´dir!" dedi.

Safvan b. Ümeyye:

"Öyle ise, sen şimdi onu bana gönder!" dedi.

Furat gelince de, ona:

"Ben Şam´a gitmek istiyorum. Muhammed bizim Şam ticaretimizi felce uğrattı. Ticaret kervanımızın oraya gidecek yolunu kapattı. Şimdi ben oraya Irak yoluyla gitmek istiyorum" dedi.

Furat:

"Ben seni öyle bir Irak yoluyla götüreyim ki, oraya Muhammed´in ashabından hiçbiri inmeyi göze alamaz. Çünkü orası Necid arazisidir, susuz çöllerdir!" dedi.

Safvan, çölü kışın geçeceklerini ve suya pek az ihtiyaçları olacağını gözönünde tutarak hemen hazırlandı.

Hazırlanan ticaret kervanına Esved b. Muttalib 300 miskal altın ve ayrıca gümüş külçeleriyle,

Safvan b. Ümeyye 30.000 dirhem tutarında pek çok mal, gümüş külçeleri ve kaplarla,

Öteki Kureyşliler de çeşitli ticaret mallarıyla katılmış bulunuyorlardı.[534]

Ebu Süfyan da bu kervana külliyetli miktarda gümüşle katılmıştı. Zaten, Kureyş müşriklerinin ticaretlerinin büyük bir kısmını gümüş ticareti teşkil ediyordu.[535]

Kureyş müşriklerinden Salvan b. Ümeyye,

Abdullah b. Ebi Rebia,

Huvaytıb b. Abduluzzâ,[536]

Ebu Süfyan b. Harb de, kervanla birlikte gidenler arasında idi.[537]

Kureyş müşriklerinin ticaret kervanı, kiraladıkları Furat b. Hayyân´ın kılavuzluğumla Irak yol unu tutup gitti.[538]

O zaman müşrik olan Nuaym b. Mes´ud el-Eşcâî Medine´ye gelmiş, Nadîr oğulları Yahudilerinden Kinane b. Ebi´l-Hukayk´ın evine inmişti.

Nuaym b. Mes´ud ev sahibiyle içki içmiş, Müslümanlardan S al ît b. Numan da içki meclisinde bulun-m ustu.

Nuaym b. Mes´ud, konuşma sırasında, Safvan b. Ümeyye´nin ticaret kervanıyla yola çıktığını, yanında pek çok ticaret malı bulunduğunu ağzından kaçırmıştı.

Salit b. Numan, hemen gelip bunu Peygamberimiz Aleyhisselama haberverdi.[539] Peygamberimiz Aleyhisselam da Zeyd b. Hârise´nin kumandası altında 100 kişilik bir askerî birliği yola çıkardı.[540]

Zeyd b. Harise Kureyş müşriklerinin ticaret kervanını Necid sularından Karde´de yakaladı.

Kervandaki adamlar kaçtılar, yakalanamadılar.[541]

Yalnızca kılavuz Furat b. Hayyân, yakalanıp esir edildi. Medine´ye getirildi.

Peygamberimiz Aleyhisselam, ona:

"Müslüman olursan, seni öldürmeyelim" buyurdu.

O da Müslüman oldu.[542]

El konulan ticaret kervanındaki malın beşte biri 20.000 dirhem tutmuştu.

Kalan beşte dördü de, askerî birliğe katlan mücahidler arasında bölüştürüldü.[543]

[528] Vâkıdî, c.1, s. 3, İbn Sa´d, c. 2, s. 36, Beyhakî, c. 3, s. 171, İbn Sey/id, c. 1, s. 305, Zehebî, s. 124, Ebu´l-Fidâ, c. 4, s.5.

[529] Taberî, Târîh, c. 3, s. 6, İbn Haldun, Târih, c. 2, ks. 2, s. 23.

[530] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 3, s. 53, Beyhakî, Delâil, c. 3, s. 171, Diyarbekrî, Târîhu´l-hamîs, c. 1 , s. 416.

[531] İbn Sa´d, Tabakâtü´l-kübrâ, c. 2, s. 36, Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 374.

[532] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 3, s. 64, Vâkıdî, Megâzî, c.1, s. 199-200, İbn Sa´d, Tabak ât, c. 2, s. 37, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 31 2, Taberî, Târîh, c. 3, s. 9-10, İbn Seyvid, Uyûnu´l-eser, c. 1, s. 2, Zehebî, Megâzî, s. 134-135.

[533] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 3, s. 53, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 197, Taberî, Târîh, c. 3, s. 5, Beyhakî, Delâilü´n-nübüvve, c. 3, s. 170, İbn Seyyid, Uyûnu´l-eser, c. 1, s. 304, Zehebî, Megâzî, s. 124, İbn Haldun, Târîh, c. 2, ks. 2, s. 23.

[534] Vâkıdî, Megâzî, c.1, s. 197-198, Taberî, Târîh, c. 3, s. 5-6.

[535] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 3, s. 53, Taberî, Târîh, c. 3, s. 5, Beyhakî, Delâilü´n-nübüvve, c. 3, s. 170, İbn Seyyid, Uyûnu´l-eser, c.1, s. 304.

[536] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 198, İbn Sa´d, Tabakâtü´l-kübrâ, c. 2, s. 36, İbn Seyyid, Uyûnu´l-eser, c. 1, s. 305, Diyarbekrî, Târîhu´l-hamîs, c. 1, s. 416.

[537] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 3, s. 53, Taberî, Târîh, c. 3, s. 5, Beyhakî, Delâil, c. 3, s. 170, İbn Seyyid, Uyun, c. 1, s. 304, Zehebî, Megâzî, s. 124, Ebu´l-Fidâ, el-Bidâye vıe´n-nihâye, c. 4, s. 4, Diyarbekrî, Târîhu´l-hamîs, c. 1, s. 416.

[538] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 3, s. 53, Taberî, Târîh, c. 3, s. 5.

[539] Vâkıdî, Megâzî, c.1, s. 197-198, Beyhakî, Delâilü´n-nübüvve, c. 3, s. 1 71.

[540] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 198, İbn Sa´d, Tabakâtü´l-kübrâ, c. 2, s. 36, Beyhakî, Delâilü´n-nübüvvıe, c. 3, s. 171.

[541] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 3, s. 53, Vâkıdî, Megâzf, c. 1 , s. 1 98, İbn Sa´d, Tabakât, c. 2, s. 36, Taberî, Târih, c. 3, s. 6, Beyhakî, Delâil, c. 3, s. 1 71, İbn Seyyid, Uyûnu´l-eser, c. 1 , s. 305.

[542] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 198, İbn Sa´d, Tabakât, c. 2, s. 36, Belâzurî, Ensâbu´l-eşrâf, c. 1, s. 376, Taberî, Târîh, c. 3, s. 6,Beyhakî, Delâil, c. 3, s. 1 71, İbn Seyyid, Uyûnu´l-eser, c. 1 , s. 305.

[543] Vâkıdî, Megâzî, c.1, s. 198, İbn Sa´d, Tabakât, c. 2, s. 36, Taberî, Târîh, c. 3, s. 6, Beyhakî, Delâilü´n-nübüvvie, c. 3, s.171, İ bn S eyyid, U yûn u´l-ese r, c. 1, s. 3 05, E bu´l-F idâ, el-Bi dâye ve´n-nihâye, c. 4, s. 5, D iyarbek rf, T ârfhu ´l-ham fs, c. 1, s. 416.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 4/98-101.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın