Sığınılacak bir yurt aranması

Sığınılacak Bir Yurt Aranması

206. Mekke’de kabile başkanlarının hangi yöntemle seçildiği karanlık bir konudur. Abdulmuttalib’den sonra Haşim Oğullarının başına oğlu Ebû Tâlib geçti; Ebû Tâlib’in ölümü üzerine kardeşi Ebû Leheb’in bu göreve getirildiğini görüyoruz. Bu işte yaşın belirleyici bir rol oynamadığı görülür. Kaynaklarımız, üyelerin bir araya gelerek bir seçim yaptıklarından da asla söz etmemektedir. Üstelik, bu konu burada tartışılacak kadar da önem taşımamaktadır.

207. Ölüm, birçok düşmanlık ve kini de siler götürür. Ebû Tâlib’in ölümünden hemen sonra Ebû Leheb’in Resulullah (AS)’a karşı takındığı tutumu da belki böyle açıklamak gerekir. Tarihçilerin görüş birliği ile dile getirdiklerine bakılırsa,258 Ebû Leheb Resulullah (AS)’ı öteki kabilelerin kışkırtmalarına karşı var gücüyle korumuş ve bunun Muhammed’in öne sürdüğü şeylere karşı fikrini değiştirdiği biçiminde değil, kabile içi basit bir dayanışma görevi olarak algılanması gerektiğini açıklamıştır. Ancak bu durum fazla uzun sürmemiştir. Ebû Cehil, ona, ailesinin müşrik atalarının (belki de Ebû Leheb’in kendisinin) kaderiyle ilgili olarak Resulullah (AS)’a görüşünü sormasını önerdiğinde, cevap gayet açıktı: Putperestler ve müşrikler Cehennem’e gideceklerdir. Kaynaklarımızın bildirdiğine göre, Ebû Leheb bu cevaptan rahatsız olmuş ve yeğenini toplum dışı ilan etmiştir. Oysa, taşıdığı basit önyargılar içinde, Ebû Leheb, kendi atalarının aynı zamanda Resulullah (AS)’ın da ataları olduğunu ve ortada onlara karşı bir saygısızlık değil, tamamen tarafsız bir ilkenin uygulanmasının söz konusu olduğunu unutuyordu. Aslında Resulullah (AS)’ın tutumu son derece övgüye değerdi, çünkü kabilesinin üyeleriyle olan geleneksel bağlılığına rağmen, bu konuda en yakın akrabalarına bile bir ayrıcalık tanımıyordu.

208. Bu biçimde yasa dışı ilan edildikten sonra, Mekke’de durum ciddi bir hal aldı ve Resulullah (AS)’ın şahsına karşı her gün olaylar çıkmaya başladı. Bu şekilde kendi kabilesi tarafından bile kabul göremeyince, başka bir yere sığınmaya karar verdi.

209. Önce Tâ’if’e gitmeyi düşündü. Bu şehirde hüküm süren Abd Yâlil oğulları, Resulullah (AS)’ın dayıları tarafından akrabası idiler.259 Mekkeli ve Tâ’ifli bu iki kabile arasındaki ilişkiler hep dostane bir biçimde süregelmişti. Üstelik, Muhammed (AS)’ın genç amcası ve kardeşi Ebû Leheb’in aksine yakın dostu Abbâs, Tâ’if’de önemli bir nüfuza sahipti. Zira kendisi, Tâ’iflilere borç para veren bir banker idi. Öte yandan, burası Mekke’ye ancak iki günlük bir uzaklıkta bulunmaktaydı.

210. Muhammed (AS), Mekke’yi gizlice terk edip, muhtemelen yaya olarak buraya gelmişti. Bir rivayete göre tek başına, başka bir rivayete göre evlatlığı Zeyd bin Hârise ile birlikte idi. Buranın halkıyla konuşmadan önce, yöredeki herhangi bir başkandan korunma hakkı ve izin alması gerekiyordu. Muhammed (AS), kendisiyle akraba olan üç başkanla görüştü. Bunlardan biri kendisine sert ve kaba bir biçimde, diğer ikisi ise alaylı bir biçimde davrandılar ve her üçü de şehri vakit geçirmeden terk etmesini emrettiler. Muhammed (AS) buraya asıl geliş nedeni olan ilâhi tebliğ görevinden kimseye söz etmemelerini rica ettiyse de, onlar aksine sokak çocuklarını ve köleleri kendisine karşı kışkırttılar. Bu insanlar ısrarla kendisini takip ediyor ve ona taş atıyorlardı. Muhammed (AS) yara bere içinde kaldı ve güçlükle Tâ’if’in dışında Mekkelilere ait bir bahçeye sığındı. Burada kendisine sığınacak bir yer ve hatta dostluk buldu. Hıristiyan olan bahçıvan, ona müşrik olan hemşehrilerinden daha çok anlayış gösterdi. (Bk. İbn Hişâm, s. 279-281.) Bu girişim, Resulullah (AS)’ın henüz tahmin etmediği sonun başlangıcı olmuştu.

211. Sokaktaki zalimlerin elinden kurtulan Resulullah (AS), bahçeye sığınıp biraz soluklandıktan sonra ellerini kaldırdı ve şu çok meşhur ve hatta kutsal dua ile Allah’a yalvardı:

“Ya Rabbî, güç ve kuvvetimin zayıflığıyla, çâre ve imkânlarımın kısıtlılığıyla, insanların gözünde ifade ettiğim kişiliğimin önemsizliğiyle sana sığınıyorum, ey merhametlilerin en merhametlisi! Sen sıkıntıya ve zulme uğrayanların Rabbisin. Sen benim Rabbimsin. Beni kimlere emanet ediyorsun? Bana sert ve kaba davranan bir yabancıya mı? Yoksa dâvamda bana üstün kılacağın bir düşmana mı? Senin katından bana bir gazap ve öfke olmadığı sürece, ben bu başıma gelenlere hiç aldırmayıp katlanırım.260 Ama senin katından gelecek bir himaye her zaman çok daha hoştur. Senin cemâl-i ilâhinin nurundan himaye talep ediyorum. O öyle bir nurdur ki, inecek gazabın ya da benim başıma gelebilecek öfkene karşı karanlıkları aydınlığa boğar ve hem bu fani dünyadaki hem de Ahiretteki işleri nizama sokar. Sen hoşnut oluncaya dek (benim tarafımdan) yapılacak tevbelere lâyıksın sen. Kuvvet ve kudret ancak sendendir.” (İbn Hişâm, s. 280).

212. Biraz dinlendikten sonra, Mekke’deki evine dönmek üzere yola koyuldu. Yolda geceyi geçirmek için bir yerde durup, oldukça üzüntülü bir halde namaza durdu. Kendisi farkında olmaksızın, oradan geçen bazı cinler onun okuduğu Kur’an’ın cazibesine kapıldılar ve hemen İslam’ı kabul ettiler.261 Kur’an’daki “(Resûlüm!) De ki: Cinlerden bir topluluğun (benim okuduğum Kur’an’ı) dinledikleri bana vahyolunmuştur” ifadesinden, Resulullah (AS)’ın cinleri fark etmemiş olduğuna işaret etmektedir. Allah’ın, cinlerin gelip iman ettiklerini, cinlerde de inanan ve inkâr eden değişik dinlerin bulunduğunu kendisine vahiyle bildirmesi gerekiyordu. Kur’an, birçok yerde, insanların yanı sıra, Allah katında kendi yaptıklarından sorumlu tutulan ve cin denilen ikinci bir sınıfın daha olduğundan söz etmektedir.

213. Resulullah (AS), bitkin ve yorgun bir halde, doğduğu şehrin yakınlarına geri geldi. Ebû Leheb kendisini yasa dışı ilan etmişti; bu durumda Resulullah (AS) şehre girmeyi göze alamadı. Önce, Mekke’nin ılımlı başkanlarından birine kendisini himaye etmesi için bir haberci gönderdi, ama bu kişi kendisini reddetti. Bunun üzerine Muhammed (AS) bir başka başkana haberci gönderdiyse de sonuç alamadı. Nihayet üçüncüsü, Mut’im ibn ‘Adiy onu korumayı kabul etti: Bu zat, yukarıda değindiğimiz toplumsal boykotun kaldırılması hareketine katılanlardan biriydi. Yanında silahlı oğullarıyla birlikte Muhammed (AS)’i karşılayıp, önce yedi kez tavaf etmesi için Ka’be’ye, sonra da kendi evine kadar götürdü ve tüm şehre, Muhammed (AS)’i kendi himayesine aldığını ilan etti.262

258 İbn Sa’d, I/1, s. 141.

259 Ebû Nu’aym, Delâ’ilu’n-Nubuvve, 20. bölüm, s. 90.

260 İslam Peygamberinin karşılaşmış olduğu her türlü güçlüğe rağmen mücadeleye devamdaki kararlılığı, Matta (27/46) ve Markos (15/34) İncillerindeki “Eli Eli (ya da Eloi, Eloi) lama sabaktanî”: (Allahım, Allahım! Niçin beni terk edip yalnız bıraktın?) şeklindeki ifadelerle tamamen çelişmekte ve ilâhî ödülü hak eden bir durum oluşturmaktadır. Öyleyse, Allah’ın, Resulullah (AS)’ı Miraç için gökyüzüne davet ederek onurlandırmasına hiç hayret etmemeliyiz. Bu iki kavramı birbirinden farklı görenlerin öne sürdüğü nedenler inandırıcı olmadığı için, Miraç ve İsra sözcüklerini aynı anlamda değerlendirmiş olduğumu ilave edeyim.

261 Bk. Cin: 72/1 vd, 46/29-32.

262 İbn Hişâm, s. 251; Belâzurî, Ensâb, I, § 561.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın